نگاه سطحی دولت به درآمدهای نفتی

ثبت رکورد تاریخی 106 دلار و 54 سنت برای معامله هر بشکه نفت در بازار‌های جهانی سبب شده است تا این انتظار در کشور نفت خیز ایران به وجودآید که افزایش بهای نفت اثرات مثبتی را بر زندگی مردم داشته باشد و موجب بالا رفتن رفاه در جامعه شود و همچنین سطح زندگی مردم نیز بهبود یابد اما عامه مردم همیشه از این موضوع گلایه می‌کنند و اعتقاد دارند که درآمد‌های کلانی که از طریق فروش نفت در کشور حاصل می‌شود هیچ گونه تاثیری بر زندگی آنها ندارد.

افزایش قیمت نفت که موجب افزایش درآمد‌های ارزی کشور‌های صادر‌کننده نفت و از جمله ایران شده است، می‌توانست هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت موجب تاثیر مثبتی بر زندگی مردم و اقتصاد کشور‌های مختلف گردد. اما لازمه چنین دستاوردی و بالا رفتن سطح رفاه از طریق افزایش درآمد‌های نفتی، مدیریت صحیح و دقیق درآمد‌های حاصل از فروش نفت است.

یکی از تجارب بسیار موفقی که اقتصاد ایران پس از سال‌ها بر خورداری از درآمد‌های نفتی بدان دست یافته بود، ساماندهی حساب ذخیره ارزی به‌عنوان حوضچه آرامش اقتصاد کشور بود. ساماندهی حساب ذخیره ارزی براساس طراحی‌های به عمل آمده، حاصل ده‌ها سال تجربه و دانش اندوزی صاحب‌نظران و سیاست گذاران اقتصادی کشور بود.

کل درآمد‌های نفتی به دست آمده با این مکانیزم تعریف شده بر حسب ضرورت و اقتضائات ممکن به اقتصاد کشور تزریق می‌شد و ما بقی در حساب ذخیره و با طراحی مناسب در اختیار فعالان اقتصادی در سرا سر کشور قرار می‌گرفت.

متأسفانه دولت نهم بر حسب یک نگاه سطحی و ساده انگارانه تصمیم گرفت که کل درآمد‌های حاصل از فروش نفت را یکباره به اقتصاد کشور تزریق نماید. چنین تصمیمی همانند آن بود که به مزرعه‌ای که دچار کم آبی است سیل سرا زیر نماییم که بدین ترتیب آن مزرعه از بین خواهد رفت.

درآمد‌های ارزی خارج از توان و ظرفیت جذب و هضم در اقتصاد کشور موجب زیان‌های فراوانی هم در کوتاه مدت و هم در بلندمدت گردید. این اثر در کوتاه مدت می‌تواند به‌دلیل عدم‌امکان جذب این ارز به اقتصاد ملی موجب رشد افسار گسیخته و انفجاری نقدینگی گردد که حاصل آن جز تورم و کم شدن قدرت خرید حقوق بگیران ثابت و در نهایت خالی شدن سفره مردم حاصل دیگری به‌دنبال نخواهد نداشت.

همچنین اثراتی نیز در بلندمدت نیز بر جای خواهد گذاشت که می‌توان به این نکته اشاره کرد که این درآمدهای ارزی که می‌توانست اقتصاد کشور ما را در مسیر شکوفایی و پیشرفت قرار دهد مورد هرز روی آنان و بلا اثر شدن توان بالقوه گردید.

در نتیجه آنچه امروز مردم ما به چشم خود مشاهده کردند نتیجه طبیعی استفاده نا صحیح و نا مناسب از درآمد‌های نفتی است به‌طوری که با افزایش درآمدهای نفتی سطح رفاه و بهبود زندگی آنها بالا‌تر نرفته است و همین موضوع سبب نارضایتی عامه مردم در جامعه شده است.