آماری از زندگی دیجیتالی در ایران

 همشهری آنلاین - عاطفه مرآتی: پهنه جهانی وب، تاثیر شگرفی بر ارتباطات و تعاملات مردم داشته و این تنوع و ظرفیت، فرصت‌ها و تهدیدهایی را پیش روی انسان عصر مدرن قرار داده است و چه بخواهیم چه نخواهیم ناچار به تغییر سبک زندگی سنتی به دیجیتالی (Digital Lifestyle) هستیم؛ یعنی استفاده از ابزارهای دیجیتالی برای گسترش ارتباطات، تبادل اطلاعات و همچنین تسهیل و تسریع فرایندهای شغلی و کارهای روزمره.

سبک زندگی امروز مردمان روزگار ما، متاثر از موج سوم تافلر یعنی انقلاب ارتباطات است. فناوری اطلاعات، زمینه ایجاد سبک زندگی دیجیتالی برای انسان امروز شد. سبک زندگی خاصی که پیش از این تا این اندازه چشمگیر و تاثیرگذار محسوب نمی‌شد. این انقلاب موجب کارآفرینی دیجیتالی شد و به ارائه شیوه خلاقانه در تولید و هدایت شغل‌های جدید جوان‌پسند پرداخت. اکنون سبک زندگی دیجیتالی، بستر تولد کارآفرینان جوانی شده است که نه ارثی داشته‌اند و نه ثروت چندانی. آنها با اتکا به دانش و بستر دیجیتالی، خدمات و محصولاتی را عرضه کرده‌اند و تاریخ‌ساز شده‌اند؛ نمونه بارزش بیل گیتس (موسس مایکروسافت)، لری پیج (موسس گوگل) یا زاکربرگ (موسس فیس‌بوک) هستند که زندگی صدها میلیون نفر از ساکنان کره زمین، هر روز به خدمات و محصولات این شرکت‌ها وابسته‌تر از پیش می‌شود.

این تغییر و تحولات در ایران نیز به‌سرعت در حال انجام است. برای مثال گوشی تلفن همراه نیز دیگر مانند گذشته فقط برای تماس صوتی و نهایتا ارسال پیامکِ محدود به چند کلمه نیست و تبدیل شده است به یک ابزار ضروری در زندگی. روی آوردن به گوشی‌های تلفن همراه علاوه بر ایران، سبک زندگی چند میلیارد نفر از ساکنان کره زمین را عوض کرده است، طوری که افراد هر روز، با سلفی‌گرفتن، پست‌گذاشتن، کامنت‌نویسی، لایک‌کردن، ‌ایمیل‌زدن و چت‌کردن و سرچ در گوگل، بخشی از وقت روزانه خود را در دنیای مجازی صرف می‌کنند. کافی است به نتایج پژوهشی که شورای انقلاب فرهنگی انجام داده نگاهی انداخت و ثابت کرد که این فضا در ایران ظرفیت بالقوه‌ و یک فرصت است. نتایج این پژوهش بدین شرح است:

۱-   ۹۲/۸ درصد از جامعه آماری از اینترنت استفاده می‌کنند؛ این امر ضرورت برنامه‌ریزی صحیح و اثربخش مسئولان به‌منظور استفاده صحیح مردم از اینترنت را به‌خوبی نشان می‌دهد.

۲- مردم به طور متوسط بین ۲ تا ۳ ساعت در روز از اینترنت استفاده می‌کنند که این عدد در میان مردان و زنان به یک‌ میزان است.

۳- یکی از مهم‌ترین نتایجی که به‌دست‌آمده این است که ۸۹/۱ درصد از جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. این امر نشان‌دهنده نفوذ بسیار زیاد این ابزار فناوری اطلاعاتی در میان مردم است.

۴- افراد جامعه آماری در روز بین یک تا ۲ ساعت از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند که این مقدار در میان مردان و زنان به صورت مساوی است.

۵- یکی از مهم‌ترین آمارهای این پژوهش قطعا مربوط به میزان استفاده مردم از اینترنت است که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده می‌توان گفت که حدود ۹۴ درصد زنان و ۹۲ درصد مردان به صورت روزانه از اینترنت استفاده می‌کنند.

۶- نتیجه مهم دیگر این است که ۷۳ درصد مردان و زنان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. بنابراین آمار نشان‌دهنده آن است که نفوذ شبکه‌های اجتماعی هنوز به میزان اینترنت نرسیده و همچنین نفوذ شبکه‌های اجتماعی در بین زنان و مردان یکسان است.

۷- تقریبا ۲۷ درصد افرادی که روزانه بیشتر از ۴ ساعت از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، دانشجوی کارشناسی هستند. بعد از دانشجویان کارشناسی افراد دارای شغل آزاد بیشترین درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

۸- همچنین در مورد شبکه‌های اجتماعی می‌توان گفت حدود ۶۶ درصد افرادی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند مرد هستند درحالی‌که تنها حدود ۳۴ درصد آنها زن است.

۹- حدود ۶۰ درصد افرادی که از اینترنت استفاده می‌کنند در رده سنی ۱۹ تا ۲۹ سال هستند.

۱۰- حدود ۵۵ درصد افرادی که از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند در رده سنی ۱۹ تا ۲۹ سال هستند.

۱۱- بیشتر افرادی که از اینترنت استفاده می‌کنند دارای مدرک کارشناسی هستند که حدود ۳۲ درصد کاربران را تشکیل می‌دهد.

۱۲- دارندگان مدرک کارشناسی حدود ۲۸ درصد از کاربران رسانه‌های اجتماعی و بیشترین درصد را در بین سایر تحصیلات دربرگرفته است.

۱۳- حدود ۳۸ درصد از افراد در بازه زمانی ۸ شب تا ۲ بامداد از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.  

در این میان عرصه تبلیغات نیز از موج سوم مصون نماند و تحت تاثیر آن قرار گرفت و از شکل سنتی خود خارج و پایش به فضای مجازی باز شد. در این نوشتار صرفا نگاه کوتاهی انداخته‌ایم به کوچ تبلیغات مجازی از فضای وب‌سایت به تلفن همراه.

آماری که موسسه IAB منتشر کرده است نشان می‌دهد تبلیغات موبایل در آمریکا از تبلیغات دیجیتال سبقت گرفته و در حال گسترش است. تبلیغات دیجیتال در نیمه سال ۲۰۱۹ به بیشترین میزان خود رسیده و در مجموع ۵۸ بیلیون دلار در این زمینه هزینه شده است. از این میزان حدود ۳۰ بیلیون دلار خرج تبلیغات در بستر موبایل شده است.

تبلیغات دیجیتال بین سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ با  ۱۶/۹ درصد رشد روند کاهشی پیدا کرده است و تبلیغات موبایل از آن پیشی گرفته است. با پیشرفت فناوری و ورود ۵G به این عرصه، موبایل و تولیدات ویدئویی از اهمیت بالایی برخوردار شده است.

در اینفوگرافی زیر با یک نگاه به این مساله پی خواهید برد.

به هر روی، با این اوصاف و طبق نتایج پژوهش شورای انقلاب فرهنگی، وقت آن رسیده است که هرچه زودتر برنامه‌ای برای این کوچ اجباری ریخته شود و از آن جا نماند. این آمار نشان‌دهنده پتانسیل بسیار زیاد استفاده از این فضاست و اهمیت سیاست‌گذاری صحیح در این زمینه را بیش ‌از پیش خاطرنشان می‌کند.