گاهي حتي درد و ورم مفاصل، مانع از فعاليت‌هاي عادي روزمره‌تان مي‌شوند و اين در حالي است كه شما بين ۲۵ تا ۵۰ سال سن داريد! اين نشانه‌ها، زنگ خطري هستند كه نشان مي‌دهند شما يكي از صد‌هاهزار نفري هستيد كه به آرتروز مبتلا هستند. درباره دردهاي مفصلي، علت بروز آنها و روش‌هاي كنترلشان با دكتر مهرداد زنگنه، متخصص ارتوپدي صحبت كرده‌ايم.
- چرا مفاصل‌مان دردناك مي‌شود؟
درد مفصل دلايل متعددي دارد؛ از التهاب مفصل گرفته تا كشيدگي رباط و تاندون و تغيير شكل مفصل. گاهي حتي ضربه به مفصل يا التهاب استخوان مفصل هم باعث درد مي‌شود اما شايع‌ترين علت درد مفاصل، آرتريت روماتوئيد است كه آن را به اسم روماتيسم مي‌شناسيم. آرتروز يك نوع رماتيسم مكانيكي به‌حساب مي‌آيد. اين بيماري ۱۴درصد از از افراد بالاي ۲۵سال و ۳۳درصد افراد بالاي ۶۵سال جهان را درگير كرده و بايد گفت برخلاف ساير دردهاي مفصلي درمان ندارد. به‌دليل همين شيوع بالا و درمان‌ناپذيري، آرتريت روماتوئيد بيشتر از ساير دردهاي مفصلي مورد توجه قرار مي‌گيرد. البته دلايل ديگري هم وجود دارد كه آرتريت روماتوئيد را تبديل به يك بيماري پردردسر مي‌كند. اين بيماري كه ابتلا به آن از ۲۵ سالگي شروع مي‌شود، گاهي آرام‌آرام خود را نشان مي‌دهد و گاهي ناگهاني اما هر چه هست، علائم آن شامل درد، تورم مفاصل و مشكل در راه رفتن و تغيير حالت در عضو مبتلاست. اگر به اين بيماري دچار شويد، صبح‌ها احساس مي‌كنيد مفاصلتان آنقدر خشك است كه قادر به حركت اندام‌هايتان نيستيد و بعد از مدتي حس مي‌كنيد غضروف‌هايتان از بين رفته و هر حركتي استخوا‌‌ن‌هايتان را به هم مي‌سايد.
- يك بيماري با هزار چهره
آرتريت روماتوئيد بيماري عجيب و هزارچهره‌اي است. درست است كه علائم اين بيماري بيشتر در مفاصل ديده مي‌شود و همراه با ورم مفصل و درد شديد است اما گاهي‌وقت‌ها فرد بيمار دچار علائمي مي‌شود كه به آن علائم خارج مفصلي گفته مي‌شود. اين علايم شامل تب، ضعف، خستگي زودرس، بي‌اشتهايي و كاهش وزن است. گاهي برآمدگي‌هايي زير پوست ايجاد مي‌شود كه به آن گره‌هاي روماتوئيد گفته مي‌شود و گاهي عروق و اعصاب پوست يا حتي چشم و خون درگير مي‌شوند. علل اين بيماري ناشناخته است ولي محققان حدس مي‌زنند كه منشأ خود ايمني داشته باشد، ضمن اينكه نشانه‌هايي از ژنتيك بودن اين بيماري ديده شده است. آرتريت روماتوئيد در زنان بيشتر است و در شرايط استرس‌زا بيشتر بروز پيدا مي‌كند.
- راه حلي به نام ورزش
روماتيسم نه فقط دردناك است بلكه سير پيش‌رونده‌اي دارد و مرتب مفاصل بيشتري را درگير مي‌كند اما خوشبختانه اين بيماري معمولا با دارو كنترل مي‌شود و درد و عوارض ناشي از آن تا حد زيادي كاهش مي‌يابد. تقريبا در ۸۰درصد موارد دارو جواب مي‌دهد ولي در برخي موارد، مبتلايان نياز به جراحي و تغيير مفصل پيدا مي‌كنند تا بتوانند دوباره حركت طبيعي را به اندام‌هاي خود برگردانند. با تمام اينها خبر بد اين است كه آرتروز درمان قطعي ندارد و دارو‌ها فقط به كنترل بيماري و كاهش عوارض كمك مي‌كنند. انجام حركات ورزشي و فيزيوتراپي هم مي‌تواند كمك كند تا روند تخريبي بيماري كند‌تر شود.
- به چه متخصصي مراجعه كنيم؟
اگر علائمي مثل درد مفاصل، ورم مفاصل و تغيير شكل اندام‌ها را در خود مي‌بينيد، بايد به متخصص روماتولوژيست مراجعه كنيد. روماتولوژيست ممكن است براي گرفتن نتيجه بهتر، درمان شما را با فيزيوتراپ و ارتوپد پيگيري كند. روماتولوژيست دارودرماني را براي شما شروع مي‌كند، فيزيوتراپيست نرمش‌هايي به شما مي‌دهد تا حركات مفاصلتان از بين نرود و دچار محدوديت‌هاي حركتي نشويد و ممكن است از ابزارهايي استفاده كند تا از تغيير شكل اندام شما جلوگيري كند. متخصص ارتوپد هم اگر لازم باشد جراحي خاصي را براي شما پيشنهاد مي‌كند.
مبتلايان به دردهاي مفصلي
درد مفصلي شما از هر نوعي كه باشد، بايد در زمان درگير بودن با اين درد‌ها نكاتي را كه در ادامه آورده‌ايم رعايت كنيد:
۱- خوب استراحت كنيد و به‌خودتان فشار نياوريد. تا حد ممكن وقتي درد داريد فعاليت نكنيد و در رختخواب بمانيد.
۲- هر شب حداقل 12-10 ساعت بخوابيد.
۳- هنگام ايستادن، راه رفتن و نشستن، بدن خود را راست نگاه داريد.
۴- در زماني كه درد نداريد يا با دارو درد خود را تسكين داده‌ايد، نرمش و ورزش كنيد تا قدرت عضلاني و حركت مفصل حفظ شود.
۵- در استخر راه برويد تا مفاصلتان از خشكي درآيند.
۶- اگر چاق هستيد وزن خود را كم كنيد چون چاقي به مفاصلتان فشار مي‌آورد.
۷- از سرما اجتناب كنيد و تا حد ممكن مفاصلتان را گرم نگه داريد. سرما علائم بيماري شما را تشديد مي‌كند.
۸- از ماساژ درماني و طب سوزني كمك بگيريد.
- بخور نخورهاي آرتروزي
اگر مبتلا به آرتروز هستيد يا درد مفاصل را تجربه مي‌كنيد، پزشكان در كنار دارودرماني توصيه‌هاي تغذيه‌اي براي شما دارند كه با رعايت آن مي‌توانيد تا حد زيادي علائمتان را كاهش دهيد. البته يادتان باشد كه رعايت رژيم غذايي به معني ناديده گرفتن تجويزهاي پزشك و خودداري از مصرف دارو نيست. در جدول زير مي‌توانيد مهم‌ترين سرفصل‌هاي اين رژيم غذايي را ببينيد:
نظر شما