در سال‌هاي اخير گرچه بسياري از مسئولان و صاحب‌نظران درخصوص معضلات ناشي از مشكلات محيط‌زيستي كلانشهرها و آلودگي هوا هشدار داده بودند اما قدمي از قدم برنداشته بودند و همواره اين پرسش در افكار عمومي وجود داشت كه چگونه مسببان آلودگي هوا مي‌توانند به اقدامات مهلك خود ادامه دهند؟ اما در پي آلودگي 24روزه هواي كلانشهرهاي كشور در دي‌ماه 94، قوه قضاييه قدمي مهم برداشت و اعلام كرد با مسببان آلودگي هوا و نهادهاي منفعل ذيربط برخورد خواهد كرد. هم اكنون نيز خبر رسيده كه گزارش نهايي اين پرونده محيط‌زيستي تا‌ماه آينده اعلام خواهد شد.
- بازخواست از 11دستگاه
ناصر سراج، رئيس سازمان بازرسي كل كشور در گفت‌وگوي اختصاصي با همشهري در پاسخ به اين سؤال كه پرونده آلودگي هوا كه سازمان بازرسي به آن ورود كرده بود به كجا رسيده است، گفت: اقدامات زيادي در اين خصوص انجام شده است. 11دستگاهي كه در اين موضوع مسئوليت داشتند را خواستيم و اقداماتشان را بررسي كرديم و در عين حال استادان دانشگاه را هم جمع كرده و يك كار تخصصي انجام داده‌ايم.
وي گفت: گزارش اوليه اين بررسي‌ها را به روساي سه قوه ارسال كرديم و نتيجه نهايي را نيز اسفندماه به مسئولان عالي گزارش خواهيم داد. سراج گفت: با هر مسئولي كه در موضوع آلودگي هوا وظيفه‌اش را انجام نداده باشد طبق قانون برخورد خواهد شد. پيش‌تر ناصر سراج در حكمي، به دكتر شكربيگي، معاون نظارت و بازرسي امور توليدي سازمان بازرسي كل كشور مأموريت داد تا به‌صورت فوق‌العاده عملكرد تمام دستگاه‌هاي اجرايي و ارگان‌هاي ذيربط را در راستاي انجام وظايف مقرر قانوني درخصوص كاهش آلودگي هواي كلانشهرها بررسي و نتيجه را به‌صورت مستند گزارش كند.
- 30ميليون شاكي
آمار و اعداد منتشره حاكي از آن است كه در پرونده آلودگي هوا موضوع و محور اصلي جان افراد است. تنها جمعيت كلانشهرهاي كشور و شهرهاي داراي آلودگي هوا بيش از 30ميليون نفر است. بدين‌ترتيب پرونده زير دست قوه قضاييه دست‌كم 30ميليون شاكي دارد و اين عدد با جمعيت شهرهاي اقماري اطراف شهرهاي بزرگ به 35ميليون نفر خواهد رسيد. رقمي كه پيش از اين معصومه ابتكار رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست هم به آن اشاره كرده بود.
اما سؤال اين است كه قانون درباره آلودگي هوا چه مي‌گويد؟ برابر ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامي و تبصره2 آن مي‌توان اين موضوع را مورد بررسي قرار داد كه برابر اين ماده «هر اقدامي كه تهديد عليه بهداشت عمومي شناخته شود، ممنوع بوده و مرتكبان، چنانچه به موجب قوانين خاص مشمول مجازات شديدتري نباشند، به حبس تا يك سال محكوم خواهند شد.» همچنين برابر ماده ۶۸۹ «هرگاه اقدام‌هاي انجام شده منتهي به قتل يا نقص عضو يا جراحت و صدمه به انساني شود، مرتكب علاوه بر مجازات‌هاي مذكور، حسب مورد به قصاص و پرداخت ديه و درهرحال، به تأديه خسارت وارده نيز محكوم خواهد شد.»
پيش از اين نيز رحمت‌الله حافظي، رئيس كميسيون سلامت، محيط‌زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران به اين ماده قانون اشاره كرده و گفته بود: «همۀ نهادها و سازمان‌ها درباره آلودگي هواي تهران مقصر هستند. اگر آنها درست عمل كرده بودند امروز تهران با اين مشكلات روبه‌رو نبود.» البته سابقه شكايت از آلودگي هواي تهران به سال 88بازمي‌گردد. بهمن‌ماه سال 88بود كه مدير وقت دفتر پيشگيري از وقوع جرم دادستاني كل كشور درباره حضور برخي از خانواده‌هاي قربانيان ناشي از آلودگي هوا در دادستاني كل كشور و تأكيد آنان بر رسيدگي قضايي به شكايتشان گفته بود: موارد مطرح شده به مراجع قضايي مربوطه ارسال شده تا مورد بررسي قرارگيرد. البته وي به اين مورد نيز اشاره كرده بود كه مصداق جرم بودن اين شكايت بايد از سوي دادگاه و قاضي بررسي شود.
- خسارت‌هاي ميلياردي
اگرچه طبق آمار تعداد روزهاي ناسالم امسال پايتخت كاهش و تعداد روزهاي پاك افزايش داشته است اما نبايد فراموش كرد كه طولاني‌ترين مدت روزهاي آلوده پايتخت در سال‌هاي اخير دي‌ماه امسال روي داد. اين در حالي است كه معضل آلودگي هوا گريبان شهرهاي بزرگ كشور را گرفته است و هر كدام به اندازه خود سهمي از اين معضل دارند. با توجه به اين امر است كه همزمان با آلودگي طولاني مدت هوا در دي‌ماه امسال بسياري از مسئولان و حتي نمايندگان مجلس خواستار تعيين مسئول واحد براي مقابله با آلودگي هوا شدند. البته محمدباقر قاليباف درباره مسئوليت‌پذيري شهرداري در زمينه رفع معضل آلودگي هوا صحبت كرده است. وي همچنين به اين نكته هم اشاره كرده است كه اگر جان انسان‌ها اهميت داشت، بسته نجاتي هم براي آن تعريف مي‌شد.
- آلودگي هواي تهران و بازتاب‌هاي جهاني
براساس آمار سازمان ملل خسارت ناشي از آلودگي هوا در ايران تا سال 2008برابر 8ميليارد دلار بوده است. اين خسارت‌ها تا سال 2014به 11ميليارد دلار رسيد. پيش‌بيني شده است اين مقدار تا 3 سال ديگر (سال 2019) به 15ميليارد دلار برسد. همچنين آلودگي هوا در تهران در حدي است كه روزنامه گاردين نيز در گزارشي نوشت بيش از 6 ماه از سال، جمعيت ۸.۳ ميليون نفري تهران تركيب گازهاي كشنده منواكسيد كربن، دي اكسيد سولفور، اكسيد نيتروژن و هيدروكربن را تنفس مي‌كنند.
نظر شما