طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، تقریباً 355 میلیون نفر امروزه در سراسر جهان به بیماری‌های مفصلی مبتلا هستند که از این تعداد 190 میلیون نفر دچار استئوآرتریت و بیش از 5/16 میلیون نفر نیز دچار آرتریت روماتوئید هستند.
پروفسور فرهاد فرید، متخصص ارتوپدی و رئیس انجمن جراحی بسته مفاصل ایران و آلمان توصیه‌هایی در این زمینه دارد.
- آقای دکتر، این درست است که ما ایرانی‌ها بیشتر در معرض خطر آرتروز قرار داریم؟
بله، دو زانو نشستن و چهار زانو زدن عادت‌های غلط افراد جامعه ایرانی است. این‌ها عاداتی است که روی مفصل فشار وارد می‌کند و به‌طور طبیعی فرد در معرض ابتلا به آرتروز قرار می‌گیرد، متأسفانه تقریباً همه افراد به بیماری آرتروز مبتلا می‌شوند، اما شدت و ضعف بیماری قابل کنترل است. با اصلاح یک سری از عادات غلط زندگی؛ وزن، تغذیه، روش‌های نشستن، به کارگیری توالت‌های فرنگی و همچنین ورزش می‌توان از رشد بیماری جلوگیری کرد.
- شما به مبتلایان چه توصیه‌ای دارید؟
نباید افراد به خصوص افراد مبتلا به آرتروز مدت‌های طولانی بایستند، همچنین افرادی که مبتلا هستند نباید کوهنوردی کنند. بالا رفتن از پله‌ها برای مبتلایان مضر است و بیماران مبتلا به آرتروز نباید سیگار بکشند.
توصیه اکثر پزشکان این است که افراد مبتلا به آرتروز علاوه بر انجام کارهای روزمره به نرمش‌های سبک نیز بپردازند، همچنین مصرف مکمل‌های غذایی مانند مواد غذایی سرشار از کلسیم و منیزیم فرسایش غضروف را به تاخیر می‌اندازد؛ شیر و لبنیات حاوی این مواد مغذی هستند.
مصرف مواد غذایی مختلف و متنوع، رعایت وزن در محدوده ایده‌آل، خودداری از مصرف مقادیر زیادی از چربی و شکر، مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی حاوی فیبر و نشاسته، خودداری از مصرف زیاد سدیم و خودداری از مصرف الکل از اصول یک رژیم مناسب غذایی به شمار میاید.
- وزن بالا هم می‌تواند از عوامل ایجاد آرتروزباشد؟
هر کدام از مفاصل بدن برای تحمل نیروی مشخصی ساخته شده‌اند که اگر در اثر وزن زیاد بیش از اندازه به مفاصل نیرو وارد شود مفاصل دچار ساییدگی ودر نتیجه تخریب می‌شوند.
از علل اصلی ابتلا به آرتروز، می‌توان دو فاکتور بی‌تحرکی و وزن زیاد را عنوان کرد.
اگر بیمار وزن خود را کم نکند، بعد از مدتی حرکت مفصل به قدری محدود می‌شود که دیگر خم و راست نمی‌شود و اختلالاتی در راه رفتن فرد ایجاد می‌شود و ممکن است که نیاز به تعویض مفصل پیدا کند.
- و سوال آخر: چرا بیماری‌های مفصلی در دنیا شایع‌تر شده است؟
بیماری‌های روماتیسمی‌نه تنها در ایران بلکه در جهان بین خانم‌ها بیشتر شایع است. شاید این امر به علت مسائل ژنتیکی و وجود هورمون‌های جنسی است اما از نظر علمی‌علت شیوع آن تاکنون مشخص نشده است.
یکی از عوامل شیوع بیماری آرتروز در بین بانوان ازدیاد وزن است و چاقی مشکل عمده‌ای محسوب می‌شود و تناسب اندام نقش موثری در جلوگیری از بیماری دارد؛ البته شاید علت دیگر این است که بانوان مفاصل خود را در انجام امور خانه‌داری بیشتر به کار می‌گیرند.
برخی از بانوان به خصوص آنهایی که روش صحیحی در انجام امور خانه ندارند و در عرض یک روز می‌خواهند تمام کارهای منزل را- از قبیل شست و شو و رفت و روب- انجام دهند، خواه ناخواه فشار زیادی به مفاصلشان وارد می‌شود.
