مراسمی که در آن تمامی سخنرانان بر لزوم تمرکز بیشتر در صنعت ساخت و احتیاج مبرم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران به هواپیماهای بدون سرنشین (UAV) برای مقاصد گوناگونی چون شناسایی و ضربتی تأکید و از افراد فعال در چنین پروژه‌هایی قدردانی کردند.
دکتر ملائکه مسئول علمی مسابقات هم در سخنرانی خود بر کمبود بودجه برای سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف صنعت و دانشگاه این چنین تأکید کرد: کشوری که بر نیروی انسانی خود سرمایه گذاری نکند آینده را از دست خواهد داد.
این مسابقات به همت پژوهشکده شهید رضایی دانشگاه صنعتی شریف برگزار شده بود. پژوهشکده‌‌ای که در سال 1380 با هدف حمایت از دانشجویان مستعد و علاقه مند با هدف ترویج روحیه خود باوری و نوآوری دانشجویان برای حضوری فعال در عرصه علمی و پژوهشی کشور تاسیس شد.
اهمیت راهبردی هواپیماهای بدون سرنشین
هواپیمای بدون سرنشین با نام UAV (Unmanned Air Vehicle) به گروهی از وسائل هوایی می گویند که بدون هیچ خدمه و خلبانی و با استفاده از دستگاه‌های کنترل از راه دور هدایت می شوند.
اولین پروژه ساخت چنین وسایلی در زمان جنگ جهانی اول کلید خورد و در نهایت نمونه کامل یک هواپیمای بدون سرنشین در زمان جنگ جهانی دوم ساخته شد که به عنوان هدف، جهت تمرین خلبانان برای استفاده از مسلسل و نبردهای هوایی استفاده می‌شد.
پس از آن بسیاری از کشورها به کاربردهای گوناگون هواپیماهای بدون سرنشین پی برده و با صرف بودجه‌های سنگین، شروع به تحقیقات و ساخت چنین پرنده‌هایی کردند.
هواپیماهای بدون سرنشین برای عملیات‌های گوناگونی مانند شناسایی، ضربتی، تحقیقاتی، نظامی و غیر نظامی طراحی می شوند و به دلیل عدم وجود نیروی انسانی در عملیات، و ابعاد کوچک آن‌ها نسبت به هواپیماهای معمولی از قابلیت‌های بسیاری برخوردارند.
هم اکنون ایالات متحده آمریکا به عنوان پیشرو در این صنعت حدود 60 درصد از بازار فروش و ساخت UAVها را در دست دارد. شرکت‌های نورثروپ گرومن و جنرال اتومیکز نیز از فعال‌ترین گروه‌های ساخت هواپیماهای بدون سرنشین محسوب می شوند.
از بهترین هواپیماهای بد ون سرنشین جهت عملیات شناسایی می توان به هواپیمای شاهین جهانی (Global Hawk) و یکی از بهترین نمونه‌های هواپیماهای بدون سرنشین جنگنده (UAVC) نیز می توان به هواپیمای MQ-1 Predator اشاره کرد که برای حملات هوا به زمین از موشک‌های قدرتمند AGM-114 آتش جهنم (hellfire) استفاده می کند.
ابعاد کوچک هواپیماهای بدون سرنشین (نسبت به هواپیماهای معمولی) باعث کاهش سطح مقطع راداری (RCS) می شود و به همین دلیل رادارها به سختی می توانند آن‌ها را ردگیری کنند و در چنین شرایطی هواپیماهای بدون سرنشین با ضریب امنیت بالا می توانند به گشت‌زنی و جمع آوری اطلاعات در حیطه هوایی دشمن بپردازند.
همچنین حتی در صورت شناسایی و انهدام هواپیماهای بدون سرنشین در آسمان دشمن، تلفات جانی نخواهد داشت و میزان امنیت اطلاعات نیز (به دلیل عدم وجود خلبان و به تبع آن اسیر) نیز تا حد زیادی بالا می رود.
نیروی انسانی را فراموش نکنید
به گفته دکتر ملائکه، مسئول علمی مسابقات، در این دوره مسابقات به نسبت 5 به 80 یا همان 16 برابر بودجه اختصاص یافته به مسابقات، نیروی عملیاتی تولید شد.
وی با اشاره به اینکه اگر 500 میلیون دلار در اختیار نیروهای هوایی یا خطوط هوایی قرار بگیرد و 5 درصد آن (25 میلیون دلار) در بخش نیروی انسانی سرمایه گذاری نشود، آن 500 میلیون دلار بر باد رفته و ارزشی نخواهد داشت، گفت: نمونه چنین وضعیت و دلیل مستدل عدم سرمایه گذاری مکفی در بخش نیروی انسانی را می توان در میزان سوانح هوایی موجود در کشور به وضوح دید.
مسابقه طراحی هواپیماهای بدون سرنشین در 3 فاز برگزار شد که در نهایت از 12 تیم در 4 گروه قدردانی شد. یکی از نکات جالب مسابقات این بود که تیم‌هایی که در تست پروازی دچار سانحه می شدند و هواپیمایشان سقوط می‌کرد، اگر دلایل سانحه را تحلیل می‌کردند امتیاز داشتند.
ملاک‌های ارزیابی این سری مسابقات هم در نوع خود عجیب بود زیرا تنها کیفیت عملیاتی در نظر گرفته نمی شد و به همین دلیل مسابقات بازنده نداشت و البته این موضوع و نحوه رتبه بندی باعث انتقاد شدید یکی از گروه‌های شرکت کننده در مسابقات شد.
رتبه‌بندی مسابقات در چهار گروه انجام شد. دوره اول مسابقات هواپیماهای بدون سرنشین رتبه اول و دوم نداشت و رتبه برتر یا همان رتبه سوم مسابقات به هواپیمای بدون سرنشین گروه شهبال 1 از دانشگاه شریف رسید. علاوه بر چهار تیمی که در رتبه چهارم قرار گرفتند از هشت تیم دیگر در دو بخش تلاش، نوآوری و خلاقیت قدردانی و هدایایی به شرکت‌کنندگان اهدا شد.
در این میان نماینده گروه طراحی و ساخت هواپیمای پرستو، با امتناع از گرفتن جایزه و انتقاد از عملکرد گروه داوری ادعا کرد که که گروه طراحی و ساخت هواپیمای پرستو در تمامی مراحل مسابقات از نظر داوران رتبه برتر را کسب کرده و اینکه حالا در رتبه چهارم مسابقات قرار گرفته است را نوعی غرض ورزی دانست.
مسئول علمی مسابقات، در پایان این مراسم، در گفتگو با همشهری، ضمن انتقاد از دور نگه داشتن وضعیت سوانح حمل و نقل هوایی ایران از دسترس محیط دانشگاه‌ها به دلیل کم کردن سروصدای رسانه ای، وجود چنین بخشی را از ابتکارات و ویژگی‌های منحصر به فرد مسابقات طراحی هواپیماهای بدون سرنشین دانست.
به گفته دکتر ملائکه در این مسابقات حدود 200 هزار ساعت کار مهندسی به علاوه 5 هزار ساعت کار کمیته علمی و نظارت بر مسابقات صرف شد.
