كنترل سد موصل از دست داعشي‌ها خارج و به‌تازگي محاصره آمرلي هم شكسته شد تا حالا نوبت به موج شكست‌هاي اين گروه پس از هفته‌ها جنايت برسد. مهم‌ترين نكته اما در ميان وقايع روزهاي اخير شكستن هيبتي است كه داعش در همه ماه‌هاي گذشته تلاش كرده بود از خود ترسيم كند و كم كم خبر فرار داعشي‌ها هم به گوش مردم جهان مي‌رسد. عمليات هوايي آمريكا در تمامي پيروزي‌هاي اخير معدود بود و در‌واقع هماهنگي و تاكتيك پيدا‌كردن نيروهاي مردمي و نظامي عراق باعث شده تا آن همه هياهوي مردان سياهپوش داعش به‌تدريج جايش را به خبرهاي خوش بازگشت امنيت بدهد.
هر چند در گذشته جنگ‌ها با صداي طبل‌ها شروع مي‌شد اما اين روزها صداي كليك است كه پيش از شليك شدن گلوله‌ها در ميدان نبرد شنيده مي‌شود. مشهور شده كه اين روزها در ميان كابوس بچه‌ها تصوير تروريست‌هاي داعش مسئله مشترك شده و هر كسي ديگر در جهان بخشي از تصاوير هولناك سر‌بريدن‌ها و اعدام‌هاي دسته‌جمعي اين گروه را ديده است. علت اين مسئله را مي‌توان به خوبي در رسانه‌ها و فضاي مجازي جست‌وجو كرد.
در زمان حمله به موصل، دومين شهر بزرگ عراق ده‌ها هزار سرباز عراقي با شنيدن نام داعش پا به فرار گذاشتند. در‌واقع داعشي‌ها زودتر از ميدان نبرد در جنگ رواني پيروز شده بودند و با انتشار داستان‌ها و تصاوير هولناك از خودشان تصويري وحشتناك ساخته بودند. تصرف موصل به همين‌خاطر بيشتر از يك نبرد نظامي يك «كودتاي تبليغاتي» توصيف مي‌شود. داعش را تحليلگران، رسانه‌اي‌ترين گروه تروريستي جهان مي‌دانند و به همين‌خاطر اين عقيده وجود دارد كه در پشت انتشار فيلم‌هاي خشن، نيروهايي كه در عمل بتوانند بجنگند وجود ندارند. داعشي‌ها سعي كرده‌اند بيشتر از آنچه هستند براي مردم جهان فيلم تخيلي و ترسناك از هيبت خود بسازند و كارگرداني كنند.
- نور، صدا، شليك !
وقتي آمريكا به‌صورت رسمي حملاتش را در عراق براي عقب راندن نيروهاي داعش شروع كرد بلافاصله اين گروه تروريستي فيلم سر بريدن جيمز فولي، خبرنگار آمريكايي را روي اينترنت فرستاد. هر چند شبكه‌هاي اجتماعي تلاش كردند كه مانع از انتشار اين ويدئو به‌خاطر تأثيرگذاري بر افكار عمومي شوند اما ديگر همه مي‌دانند هيچ‌چيز را در فضاي مجازي پس از كليك نمي‌توان كنترل كرد. در‌واقع نيروهاي داعش تلاش داشتند تا يك‌بار ديگر با شيوه خود چهره‌اي خشن از خود به نمايش بگذارند تا بتوانند جلوي همان چند عمليات هوايي معدود آمريكا را هم بگيرند.
اين مسئله واقعيت دارد كه داعشي‌ها توانسته‌اند در سوريه و عراق تجهيزات نظامي زيادي به‌دست آورند، با كمك برخي كشورهاي منطقه حداقل ۲ميليارد دلار پول در جيب‌شان داشته باشند و از گوشه و كنار دنيا نيرو جذب كنند اما بزرگ‌ترين توانمندي اين گروه نه توان نظامي آن بلكه تصوير بي‌رحم و خشني است كه از خود به نمايش گذاشته اند.
تروريست‌هاي داعش از همان ابتداي فعاليت‌هاي خود به خوبي از رسانه‌ها استفاده كرده‌اند و تاكتيك‌هاي مختلفي را در جنگ رواني به‌ويژه در فضاي مجازي پياده كرده‌اند. انتشار تصاوير مختلف از كشتارهاي دسته جمعي، اعدام‌ها و هزار و يك كار وحشتناك و هولناك ديگر از ابتدا با هدف تأثيرگذاري بر افكار عمومي مردم جهان و منطقه از سوي اين گروه صورت گرفت. به همين‌خاطر خيلي‌ها عقيده دارند اين گروه بيشتر از آنچه قدرت داشته باشد يك جنجال رسانهاي به‌حساب مي‌آيد.
تروريست‌هاي داعش حدود يكصد هزار كيلومترمربع، معادل كشور اردن، را در 2 كشور مهم خاورميانه در كنترل خود گرفته و بين 10 تا 20هزار نيرو دارند اما بدون شك بخش زيادي از پيشروي‌هاي اين گروه بيشتر از آنكه به‌خاطر قدرت نظامي باشد مديون جنگ رواني و بازي رسانهاي است كه ترس را در دل مردم جهان انداخته است.
كارشناسان عقيده دارند كه داعشي‌ها از روش‌هايي كه شركت‌هاي بزرگ جهان در بازاريابي به‌خاطر آن ميليون‌ها دلار خرج مي‌كنند بهره مي‌برند تا بيشتر و بيشتر در رسانه‌ها نامشان شنيده شود. جِي‌ام برگر يك تحليلگر و كارشناس تروريسم در فضاي مجازي، فعاليت‌هاي داعش را با كارهاي كارشناسان برتر بازاريابي در شبكه‌هاي اجتماعي جهان مقايسه كرده است.
در ميدان نبرد واقعي اما وقايع روزهاي اخير نشان داده كه نيروهاي نظامي و مردمي درصورت هماهنگي و داشتن تاكتيك مناسب خيلي راحت‌تر از آنچه تصور مي‌شود مي‌توانند تروريست‌هايي كه براي ترساندن مردم نقاب سياه به‌صورت مي‌زنند را به عقب برانند و آنها را فراري دهند. داعشي كه تا همين چند روز قبل فقط براي حمله به شهر و منطقه‌اي ديگر فرياد مي‌كشيد حالا يك به يك مناطق را واگذار مي‌كند تا به‌تدريج چهره واقعي آن مشخص شود.
- از جذب نيرو تا جنگ سايبري
داعش در‌واقع اكنون در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي وارد يك بازي موش و گربه شده است. رسانه‌ها و سايت‌هاي مختلف تلاش مي‌كنند تا جلوي سوء‌استفاده تروريست‌هاي اين گروه را بگيرند. داعشي‌ها اما با بسته شدن هر حساب كاربري سراغ بخش جديدي مي‌روند تا بتوانند جنگ رواني خود را ادامه دهند.
داعش احتمالاً بيشترين نيروهاي خارجي را دارد و عده زيادي حتي از آمريكا و اروپا جذب اين گروه شده‌اند. در‌واقع بخشي از جنجال‌هاي رسانهاي اين گروه براي همين جذب نيرو و همچنين دريافت كمك‌هاي مالي است. با شعارهايي كه براي افراط‌گراها جذاب است اكنون برخي از ساكنان كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس پول‌هاي خود را براي اين گروه ارسال مي‌كنند.
تروريست‌هاي داعش در تصاوير خود بيش از حد از عنصر وحشت‌آفريني استفاده مي‌كنند تا نامشان بيشتر از خودشان ترسناك شود. اين مسئله اما در بسياري موارد نتيجه معكوس داشته و قساوت و بيرحمي در بسيج افكار عمومي در جهان عليه اين گروه مؤثر بوده است. اين روزها با فرار نيروهاي داعش اطلاع‌رساني درباره سوء‌استفاده تروريست‌ها از فضاي مجازي هم بيشتر شده است. كاربران در گوشه و كنار جهان حالا در مقابل داعش به كمپين‌هايي مانند#ISISmediablackout (تحريم رسانهاي داعش) و #DontShare (به اشتراك نگذاريد با هدف مدفون كردن پيام‌ها و ويدئوهاي داعش) به ميدان نبرد آمده‌اند. شايد داعش زودتر از عراق و سوريه بايد زودتر در ميدان جنگ رسانهاي شكست بخورد.
نظر شما