اما موضوع امنیت پارک‌ها و جرایمى که در بوستان‌هاى شهری و جنگلى تهران رخ داده موجب شده تا بسیارى از شهروندان از رفتن به پارک‌ها در هراس باشند و هنوز هم مشکلات بسیارى براى پناه آورندگان به حجم سبز وجود دارد.
این در شرایطی است که در هفته گذشته پلیس تهران بزرگ طرح سالم‌سازی تفریح گاه را در سطح پایتخت به اجرا در آورد.
احمدرضا رادان، فرمانده انتظامی تهران بزرگ در مورد سالم سازی تفریح‌گاه‌ها می‌گوید: این مرحله از طرح ارتقای امنیت اجتماعی، برای افزایش امنیت مکان‌هایی است که مردم، به ویژه خانواده‌ها برای دستیابی به آرامش در طول هفته به آنجا می‌روند.
او هدف از اجرای این طرح را، کاستن از استرس و نگرانی مردم و افزایش احساس امنیت در بین آنان می‌داند.
فرمانده انتظامی تهران بزرگ در مورد اینکه آیا با گروه‌های چند نفری جوانان نیز در این طرح برخورد می‌شود، گفت: گروه‌های چند نفری جوانان در صورتی‌که رفتارهای گروه اراذل و اوباش را داشته باشند ( یعنی اقدام‌های مستانه، رفتار تخریب گرانه، ایجاد رعب و وحشت، استفاده از صلاح سرد و گرم و فروش ابزار و ادوات جرم داشته باشند) یا مزاحم نوامیس مردم باشند با آنها برخورد می‌شود، در غیر این صورت ما موظف به تأمین امنیت چنین گروه‌هایی از جوانان هستیم که برای تفریح و آسایش به پارک‌ها و تفریح‌گاه‌ها می‌آیند.
پیش از این نیز اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده نیروی انتظامی، گفته بود: در این طرح و در راستای افزایش ایمنی در پارک‌ها و تفرجگاهها به هیچ‌وجه به دنبال جلوگیری از ورود افراد مجرد یا جداکردن مسیر حرکت خانمها و آقایان نیستیم، اما ماموران ما قطعاً از تجمع جوانانی که در این فضاها بزهکاری می‌کنند، جلوگیری خواهند کرد.
نگاه سبز
مریم تهرانچی، ۲5 ساله که به پارک لاله تهران آمده مى‌گوید: بعدازظهرها که به دلیل گرمى هوا اغلب پارک‌ها خلوت و کم رفت و آمد است، کسی جرأت نمى‌کند که به تنهایى به پارک بیاید ،چون هر لحظه ممکن است چند جوان مزاحم او شوند..البته نباید حضور پلیس را نادیده گرفت، الحق و والانصاف در این چند روز نیروی انتظامى آرامش خاصى را به بوستان‌هاى شهرى داده است، هرچند که هنوز نظارت بیشترى لازم است.
این شهروند تهرانی درباره گذران اوقات فراغت و تعطیلات تابستانى در بوستان‌هاى شهرى مى‌گوید: از آن جا که استفاده از کلاس‌هاى آزاد یا مراکز تفریحى به پول هنگفتى نیاز دارد که خانواده من و امثال ما توان پرداخت آن را ندارند بنا براین ما در این فصل یا در خانه هستیم یا میهمانى مى‌رویم یا براى گردش به پارک می‌آییم، اما در پارک فقط باید روى نیمکت‌هاى سیمانى بنشینیم و گل و سبزه و مردم را تماشا کنیم چون دخترها نمی‌توانند در پارک فوتبال، تنیس یا ورزش‌هاى دیگرى انجام دهند و با ممانعت پلیس روبه رو مى‌شوند.
فقط به این منظور مى‌توان به پارک ویژه بانوان رفت که آن هم فاصله زیادى تا محل سکونت ما دارد.در این بین کارگزاران فرهنگی باید فکرى براى گذران اوقات فراغت جوانان در پارک‌ها کنند و به عنوان نمونه در سه ماه تابستان، با اجراى انواع برنامه‌هاى فرهنگى و ورزشی در تمام پارک‌هاى تهران زمینه را براى بهبود اوقات فراغت و گذران صحیح و به دور از هر گونه خطر و شائبه‌اى فراهم کنند.
مادر این خانم که همراه او به بوستان لاله آمده می گوید: هرکار فرهنگی یا ورزشی براى جوانان صرفاً با اخذ هزینه و مبلغى از آنها انجام می‌شود، پس این همه بودجه‌اى که قرار است صرف امور فرهنگى بشود کجا مى‌رود؟ چرا مسئولان نمى آیند و وقتى این همه جوان بیکار و آزاد در پارک مشغول گشتن بى هدف هستند براى آنها برنامه‌ریزى نمى‌کنند تا آنها هم به جز مزاحمت براى نوامیس مردم به کار دیگرى هم فکر کنند؟
شهروند دیگری می‌گوید: وضعیت فعلى پارک‌هاى تهران به گونه‌اى است که اصلاً نمى‌شود فرزندانمان را براى بازی و یافتن آرامش راهى این اماکن کنیم چون با خطر مزاحمت و انحراف مواجه مى‌شوند.
هرچند دلهره والدین و خانواده‌ها در این رابطه تا حدودى درست جلوه مى‌کند اما مسئولان فضاهاى شهرى و مدیران نیروى انتظامى با عنوان این مطلب که نظارت مستمر و شبانه‌روزى بر روى بوستان‌هاى شهرى از سوی عوامل ناجا صورت مى‌گیرد، ضریب امنیت پارک‌ها را بالا مى‌دانند.
به اعتقاد کارشناسان فضاهاى شهرى باید در ساختار پارک‌ها تغییراتى صورت بگیرد تا از نظر فیزیکى و روانى زمینه را براى انجام جرم در این اماکن کاسته و کار نظارت بر روى این فضاها را نیز دقیق‌تر کند.
ایمن سازی پارک‌ها
با این اوصاف به نظر می‌رسد که اگر شهرداری‌ها و دیگر سازمان‌های متولی ، به این موضوع توجه بیشتری کنند، می‌توان امیدوار بود که طراحی شهری بتواند به کاهش جرم کمک کند.
به گفته مدیر عامل سازمان پارک‌ها و فضاى سبز تهران براى تهیه طرح ایمن سازى پارک‌ها، تئورى‌هاى مختلفى در زمینه جلوگیرى از فعالیت‌هایى که به شکل رفتارهاى ناهنجار بروز مى‌کند، مورد بررسى قرار گرفته، بنا براین باید عناصر تشکیل دهنده بدنه پارک یعنى جداره شبکه ارتباطى، ورودى‌ها، پوشش گیاهى، مبلمان پارک، با تأکید بر نقش محورى سازگارى و انعطاف‌پذیرى، طراحى و ساخته شوند.
علی محمد مختارى تصریح کرده است؛ براساس این طرح شرایط اختصاصى شدن فضا و در نتیجه وقوع ناهنجارى‌هاى رفتارى در محدوده پارک‌ها کاهش خواهد یافت.
مدیر عامل سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهر تهران تصریح می‌کند: بر اساس این طرح شرایط اختصاصی شدن فضا و در نتیجه وقوع ناهنجاری‌های رفتاری در محدوده پارک‌ها کاهش خواهد یافت.
ارتقای سطح ایمنی و امنیت پارک‌ها، موجب افزایش تمایل عمومی به استفاده از پارک‌ها از سوی مردم می‌شود، ضمن این که ارتقاء مدیریت ایمنی پارک‌ها از سطح کنونی به وضع درخور شهروندان نیز مستلزم آموزش فراگیر تمامی عناصر انسانی مرتبط و مشتمل بر مدیران و کارکنان و به طورکلی استفاده‌کنندگان از پارک‌هاست.
طراحی محیطی و نقش آن بر وقوع بزه می‌تواند با لحاظ در برنامه‌ریزی های شهری از نگاه کلان به پیشگیری بپردازد، اما نکته دیگری که از این موضوع استنباط می‌شود اینکه طراحی محیط شهری اگر سبب نشاط و آرامش در شهروندان نشود، می‌تواند زمینه افسردگی یا ارتکاب جرم را مهیا کند.
جامعه شناسان نیز عمده‌ترین دلایل روانی ارتکاب جرم را ناکامی‌ها، تعارض در زندگی، احساس حقارت، تردید در لیاقت، فقدان امنیت و احساس ناتوانی می‌دانند. به این ترتیب بهره‌مندی از تفریحات سالم و ورزش با افزایش سلامت روان می‌تواند به پیشگیری از جرایم منجر شود.
دکتر حسین فرجاد، آسیب‌شناس نیز با تاکید بر نقش تفریحات سالم بر پیشگیری از بزهکاری می‌گوید: نوجوانان و جوانان وقتی ابزاری برای گذران اوقات فراغت داشته باشند، دیگر فرصتی برای گرایش به سمت انحراف و کجروی‌ها ندارند و این می‌تواند یک ابزار پیشگیری از جرم باشد.
آنچه که فرد را به سوی بروز اعمال و رفتارهای مجرمانه سوق می‌دهد ، عامل کنترل اجتماعی است؛ به طوری که رفتاری که ناقض رفتارها و هنجارهای پذیرفته شده جامعه است ، نتیجه ای از میزان آزادی و کنترل فردی است که خویشتن افراد با آن مواجه است و اگر میزان آزادی و کنترلی که نسبت به فرد اعمال می‌شود، یعنی فضایی که در آن دو عامل میزان کنترل و اختیاراتی که او در این فضا داراست، تناسب‌های لازم را نداشته باشد، میزان تعلقات فرد در قالب پیوندهایی که با جامعه و تعهدات او دارد، کمرنگ می‌شود و تحت تأثیر مشغولیت‌ها و سرگرمی‌های جدید، بسته به اینکه باورهای درونی همسو با جامعه و یا ناهمسو باشد، برای بروز رفتارهای هنجار یا ناهنجار آمادگی‌های لازم را پیدا می‌کند.
دکتر سعیدی، جامعه شناس در این باره معتقد است: رفتارهای جمعی در فضای عمومی یعنی تفریح سالم، افراد را هنجارپذیر می‌کند و از میزان بروز جرایم می‌کاهد چون بین میزان جرم و تفریحات سالم رابطه معکوس وجود دارد؛ یعنی هرچه تفریحات سالم بیشتر باشند، میزان وقوع جرم کاهش می‌یابد.
امنیت پارک‌ها و روزهای کنکور
پیش از این با نزدیک شدن به روزهای کنکور، درس خواندن جوانانی که خود را برای شرکت در این امتحان سرنوشت‌ساز آماده می‌کنند، بیشتر بود و عده‌ای از جوانان به دلایل مختلف ترجیح دادند که از فضاهای عمومی مانند کتابخانه‌ها و پارک‌ها برای درس خواندن استفاده کنند.
اگر به پشت کتابخانه پارک شهر، پارک لاله و دیگر پارک‌های تهران سری می‌زدید، تعداد بسیاری از آنان را می‌دیدید که کتاب به دست در حال مطالعه هستند و در حالیکه تعدادی از آنان را دختران تشکیل دادند. اما موضوع قابل تامل در رابطه با این موضوع بحث امنیت و آرامش این افراد بود که در محیط‌های عمومی مانند پارک‌ها به درس خواندن مشغول بوده و هستند.
مهشید پورحسنی شهروند تهرانی، معتقد است که باید مکان‌هایی با درجه آرامش و امنیت بالا در محیط های سرسبز و دارای شرایط ایجاد شود که دختران بتوانند به راحتی در این مکان‌ها تردد کنند. او می‌گوید: باید افرادی باشند که جلوی مزاحمت‌ها را بگیرند. به عنوان نمونه بسیاری از مواقع شده که غرق درس خواندن هستیم و یک یا چند پسر رشته افکارمان را پاره می‌کنند. خب اگر بتوان نیروهایی را برای برخورد با این افراد در نظر گرفت ، مقوله امنیت و ضریب امنیت مکان‌های عمومی بالا می‌رود.
عاطفه خسروی هم می‌گوید: چندی پیش جلوی کتابخانه مشغول درس خواندن بودیم که دو پسر مزاحم ما شدند.
به گونه‌ای که ما مجبور شدیم به کتابخانه برگردیم. ساعتی بعد وقتی به یکی از گشت‌های موتوری نیروی انتظامی موضوع را گفتیم، یکی از آنها گفت که این موضوع را زمانی می‌توانند پیگیری کنند که حادثه در حال وقوع باشد و زمانی که از آنان خواهش کردیم که ماموری را در محوطه بگذارند جواب داد که باید موضوع را برای رئیس کلانتری منطقه بنویسید و دست کم 10 نفر زیر آن را امضا کنند.
باید در نظر داشت که ظرفیت و امکانات کتابخانه‌های عمومی در شهر تهران با 3 میلیون جوان بسیار محدود است. برخی از کتابخانه‌ها و فضاهای مطالعه هم که از نظر سیستم خنک کننده و حرارتی دچار مشکل هستند.
بنابراین افرادی که امکان استفاده از محیط منزل را ندارند، به فضاهای عمومی و پارک‌ها روی می آورند. از سوی دیگر یکی از اصول اولیه فراگیر، آرامش و تمرکز فکری است. پس باید در محیط‌هایی که برای مطالعه نیز استفاده می‌شود، شرایطی را فراهم کرد که دست کم تنش و استرس برای فردی که آنجا مشغول مطالعه است، ایجاد نشود. بر همین اساس ارایه یک راهکار درست اجرایی با در نظر گرفته شدن امکانات موجود، ضروری به نظر می‌رسید.
احمد روزبهانی، رئیس پلیس مبارزه با مفاسد اجتماعی ناجا می‌گوید: در طرح امنیت پارک‌ها که هم اکنون درجریان است ، مأموران برای تأمین امنیت همه شهروندان در پارک‌ها حضور می‌یابند.
رئیس پلیس مبارزه با مفاسد اجتماعی ناجا در پاسخ به اینکه آیا در پارک‌ها با دخترانی که مانتوهای رنگی به تن داشته باشند برخورد می‌شود یا نه، می‌گوید: بارها اعلام کرده‌ایم که در اجرای این طرح رنگ پوشش برای پلیس ملاک نیست و برخورد فقط با افرادی که از مانتوهای بدن‌نما استفاده می‌کنند انجام می‌شود.
روزبهانی در باره تعداد افراد دستگیر شده از سوی پلیس در پارک‌ها می‌گوید: هنوز آمار دستگیری‌ها جمع‌بندی نشده، اما تاکنون در نیمی از کشور 2 هزار و 302 مکان اعم از پارک، جنگل، کوه، و حاشیه رودخانه تحت پوشش پلیس قرار گرفتهاند.
علاج واقعه
مسایل و پدیده‌های اجتماعی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد ودر این میان جنس امنیت اجتماعی با سایر حوزه‌های امنیت متفاوت است. چنانکه ما نمی‌توانیم برای امنیت اخلاقی آستانه‌ای را تعریف کنیم بلکه باید به زمینه‌ها و مصادیق نا‌امنی‌های اخلاقی توجه داشته باشیم.
در حال حاضر اگرچه نیروی انتظامی با اجرای طرح‌های پاکسازی پارک‌ها تاکنون به پارک‌های بزرگ پایتخت پوشش پلیسی داده، اما اقدامات یاد شده راه‌حل اصلی و مستمر این موضوع نیست.
