به گزارش خبرنگار همشهری آنلاین، سومین دیدار دانشگاهی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در محل دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد که اعضای هیئت علمی از دانشگاه‌های مختلف اعم از صنعتی شریف، تهران، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، تربیت مدرس، علامه طباطبائی، اصفهان، فردوسی مشهد و ... در این نشست حضور داشتند.
پیش از این آخوندی در کسوت وزیر کابینه یازدهم با اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در دانشگاه تهران و دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین دیدار داشت که در آن دیدارها اساتید در حوزه موضوعات مرتبط به طرح دیدگاه‌های خود پرداختند. آخوندی در این نشست‌ها علاوه بر طرح مباحث مرتبط با حوزه تخصصی وزارت راه و شهرسازی بر بسط روحیه مسئولیت‌پذیری اجتماعی و توجه به حقوق شهروندی تأکید کرد.
محورهای گفت‌وگوی اساتید با آخوندی
راه‌اندازی نظام جامع آمار تصادفات، ایمنی راه، نقش شرکت‌های بیمه در کاهش تصادفات، اظهارنظر درباره میزان تخصص پلیس در حوزه ترافیک، شعارسازی در حوزه ایمنی، ارتقای آگاهی عمومی در حوزه ایمنی و بهره‌گیری از ظرفیت مردمی در تأمین ایمنی جامعه، حمایت از تشکل‌های غیر دولتی در فرهنگ‌سازی برای ایمنی و فرهنگ رانندگی، ساخت استراحتگاه در جاده‌ها برای کاهش تصادفات ناشی از عامل انسانی، استانداردسازی حاشیه راه‌ها و بومی‌سازی استانداردها، بهره‌گیری از ظرفیت پژوهشی دانشگاه‌ها، غافل نشدن از شبکه راه‌ها با افزودن مأموریت شهرسازی به وزارت راه، تدوین شاخص‌های عملکردی ایمنی راه، اصلاح هندسی جاده‌ها، استانداردسازی ساخت خودروها و پیش‌بینی نظام روندیابی در حوزه راه از مهمترین محورهایی بود که اعضای هیئت علمی در حضور وزیر راه و شهرسازی به آن اشاره کردند.
تشکیل اتاق فکر در کنار وزیر راه و شهرسازی
اساتید حاضر در نشست از وزیر راه و شهرسازی خواستند تا جلسات با اساتید و خبرگان تداوم یابد و حتی به بهره‌گیری از ظرفیت آنها به عنوان اتاق فکر در کنار وزیر راه و شهرسازی بیانجامد.
بحث درباره حوادث جاده‌ای و جای خالی پلیس
در میان نقد و نظرهای اساتید، جای نماینده پلیس خالی بود چراکه بخشی از نظرها، عملکرد یا میزان توان و مسئولیت پلیس در حوزه تصادفات را به چالش می‌کشید. هر چند بین مقر پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در خیابان آزادی تهران تا محل برگزاری نشست فاصله چندانی نبود اما جای نماینده پلیس در میان دانشگاهیان خالی بود و از سوی اداره‌کننده برنامه اعلام شد که از پلیس هم برای حضور در نشست دعوت به عمل آمده اما آنها حضور نیافته‌اند.
واکنش وزیر راه به نسبت «نسل سوخته» به همکاران دانشگاهی
این نشست حاشیه‌هایی هم داشت؛ آنجا که از وزیری نام برده شد که وقتی هواپیمایی سقوط کرد، عنوان داشت که «مگر من خلبان بودم» تا وقتی که نماینده یکی از دستگاه‌ها برای جلب توجه حاضران نسبت به ضرورت سرمایه‌گذاری بر روی نسل جدید، از دانشگاهیان حوزه‌های مرتبط به عنوان «نسل سوخته» نام برد و البته با واکنش آخوندی نیز مواجه شد که گفت: «حداقل دور از جونش را هم می‌گفتید».
باز هم مرگ دانشجو؛ این بار در سانحه رانندگی
کشته شدن چهار دانشجوی دانشگاه شهید باهنر کرمان در روزهای اخیر در سانحه رانندگی در مسیر کرمان - سیرجان، گزارشی بود که از سوی دکتر صفارزاده عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس مطرح شد و خود را به این خاطر عزادار دانست.
در ادامه دیدگاه‌های اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها آمده است:
دکتر علی خاکساری عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی که با موضوع «آمارهای حمل و نقل و نقش وزارت راه در ایمنی» به طرح نظرات خود پرداخت، از آخوندی درباره میزان اعتمادی که خود وی نسبت به آمارهای حمل و نقل کشور دارد سوال کرد و با طرح اینکه اکثر آمارهایی که مطرح می‌شود مبنای مهندسی دارند، گفت: آمارهای هزینه‌های وزارت که مطرح می‌شود چقدر مبنای اقتصادی دارد.
سوال یک استاد دانشگاه از آخوندی؛ چرا بیشتر از یک وزیر راه و شهرسازی به حوادث جاده‌ای می‌پردازی؟
وی در ادامه طرح سوالات خود از وزیر راه و شهرسازی گفت: آیا برنامه‌ای برای تبدیل وزارت راه از یک وزارتخانه هزینه‌ای به یک وزارتخانه درآمدی دارید؟ سهم وزارتخانه خود در تصادفات و حوادث رانندگی را چقدر می‌دانید؟ سهم جاده در سوانح جاده‌ای معمولاً سهم کمی است اما ظاهراً وزارت راه و شهرسازی پیشقدم این شده که سهم بیشتری را به دوش خود بگیرد.
جاده و عامل انسانی؛ صورت مسئله‌ای که 20 سال است تغییر نکرد
دکتر حسن مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف نیز درباره نقش ارتقای آگاهی عمومی در زمینه ایمنی گفت: رصد مسئله ایمنی از 20 سال پیش تا کنون نشان می‌دهد که صورت این مسئله عوض نشده است. آنچه از 20 سال پیش وجود داشته و در این سال‌ها پر رنگ‌تر هم شده نقش عامل انسانی در بروز تصافات است لذا هر قدر برای ارتقای آگاهی مردم هزینه کنیم ضرر نکرده‌ایم.
امیر جعفرپور، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران، ایجاد شورای عالی حمل و نقل و ایمنی که با ورود رئیس جمهور به حوزه ایمنی همراه است را از پدیده‌های مبارک دانست و گفت: ایران در آخرین رتبه‌ها از نظر آمار ایمنی حمل و نقل قرار دارد.
درخواست برای ارائه ماهانه آمار تصادفات و مصدومین و کشته‌شدگان سوانح رانندگی به مردم
وی با طرح خواسته ارائه ماهانه آمار تصادفات و مصدومین و کشته‌شدگان سوانح رانندگی به مردم، خاطرنشان کرد: فقط این آمار ارائه می‌شود که تعداد کشته‌شدگان سوانح رانندگی کاهش پیدا کرده است. این درحالیست که آمار مصدومین حوادث رانندگی رو به افزایش است هر چند که در برخی سال‌ها ثابت مانده است.
جعفرپور با تاکید بر حمایت از تشکل‌های غیردولتی از فرهنگ‌سازی در حوزه ایمنی در رانندگی گفت: در حال حاضر همه هزینه‌های فرهنگ‌سازی آموزشی توسط پلیس انجام می‌شود.
دکتر حبیب‌اله نصیری، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف با برشمردن عامل انسانی به عنوان یکی از عوامل مهم تصادفات جاده‌ای گفت: یک جنبه از فاکتور انسانی به راننده و عابر پیاده بستگی دارد و مقدار دیگر آن بسته به طرح‌هایی است که در جاده‌ها اجرا می‌شود چراکه طرح‌ها در استانداردهایشان تداوم ندارند. به عنوان نمونه بیشتر جاده‌های دو خطه تبدیل به چهار خطه شده‌اند. ارتفاع گارد ریل‌ها هم فقط متناسب با خودروهای سواری معمولی است و تناسبی با استاندارد خودروهای شاسی بلند ندارد.
مسئله این است؛ در جاده‌ها استراحتگاه استاندارد نداریم
وی اصلاح سیستم اطلاع‌رسانی راه‌ها و ساخت استراحتگاه در جاده‌ها برای تامین آرامش و رفع خستگی رانندگان را از اقداماتی دانست که می‌تواند در کاهش نقش عامل انسانی در بروز تصادفات موثر باشد.
نصیری با تاکید بر هماهنگی بین مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها با وزارت راه و شهرسازی، خاطرنشان کرد: استانداردها بومی نیستند و برای ساختن استانداردها و بومی‌سازی آنها باید پروژه‌های تحقیقاتی عظیمی تعریف شوند.
غفلت از پژوهش در حوزه ایمنی در سال‌های حاکمیت رویکرد آکادمیک در وزارت راه!
دکتر محمود صفارزاده، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با برشمردن اهمیت پژوهش در ارتقای ایمنی و حمل و نقل، تصریح کرد: چرا در سال‌های گذشته از مطالعه و پژوهش در زمینه ایمنی غفلت شد در حالی که ادعا می‌شد جو حاکم بر وزارت راه و شهرسازی جوی آکادمیک است. فضا در سال‌های اخیر طوری بود که در یکی از کمیسیون‌های تخصصی شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری با هزار بدبختی توانستیم کلمه ایمنی را جزو اولویت‌های تحقیقاتی کشور بگنجانیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: وضعیت ایمنی در کشور سر و سامانی ندارد چون ارگان‌ها و عوامل زیادی درگیر هستند. قانون اخذ جرایم که سهم ارگان‌های درگیر در تصادفات را احصا می‌کند نباید به سمت حذف شدن برود و به جای حذف آن شایسته است از اساتید دانشگاه بخواهیم که این سهم را تعیین کنند.
فرهاد مهریاری از سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز با ارائه پیشنهاداتی نظیر فرهنگ‌سازی و اصلاح ساختار آموزشی رانندگان و اصلاح قوانین و مقررات در زمینه‌های مرتبط با حمل و نقل، خواستار نظارت بیشتر دولت برای تولید خودروهایی ایمن شد.
فراخوان ملی برای ایمنی
محمد بخارایی که از سوی جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها در این مراسم شرکت کرده بود، فوری‌ترین اولویت در پرداختن به موضوعات راه و جاده‌ها را فرهنگ‌سازی در ارتباط با ایمنی و جلب مشارکت و همراهی مردم در این زمینه دانست و گفت: ایران هم اکنون در شبکه جهانی ایمنی و حمل و نقل جاده‌ای، صد و هشتاد و چهارمین کشور از 190 کشور جهان است لذا لازم است فراخوانی ملی در زمینه ایمنی صادر شود.
عوارض یک ادغام
وی در بخش دیگر سخنانش اظهار داشت: از وقتی راه و شهرسازی با یکدیگر ادغام شد مدیران بیشتر دارند به شهرسازی می‌پردازند و در شبکه راه‌ها حضور جدی ندارند.
علیرضا توتونچی از کارشناسان حوزه امور نظام فنی نیز بر تغییر دیدگاه از مقصریابی به علل‌یابی در زمینه حوادث جاده‌ای اشاره کرد و خواستار سرمایه‌گذاری بر روی نسل جدید شد.
توسعه نامتوازن و تصادفات جاده‌ای
دکتر علیرضا خاوندی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران هم توسعه نامتوازن در کشور را علت افزایش تصادفات زنجیره‌ای دانست و گفت: برای استفاده از تجربه سایر کشورها صرفاً نباید مرز دانش را نگاه کنیم چون کشورمان از توسعه نامتوازن رنج می‌برد. لذا باید تجربه سایر کشورها را در یک دوره چهل ساله برای خود ببینیم یعنی وقتی قصد استفاده از تجربه فعلی کشورهای دیگر را داریم، وضعیت 50 سال پیش آنها را نیز ببینیم.
حمیدرضا بهنود عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد نیز گفت: اطلاعات اساس مطالعه و پژوهش است. در حال حاضر ثبت اطلاعات توسط پلیس انجام می‌شود و این اطلاعات تا حد زیادی هم معتبر است اما جامع نیست و بیشتر بر اساس درک پلیس است. نیاز گسترده به اطلاعات مربوط به تصادفات و ایمنی جاده‌ای داریم و لازم است سیستم مستقل برای اطلاعات ایمنی جاده تشکیل شود.
بهنود در برشمردن لازمه‌های ایجاد یک نهاد مستقل برای اطلاعات ایمنی جاده‌ها به تخصیص اعتبار و فراهم نمودن زیرساخت‌ها، هماهنگی کامل با پلیس و استفاده از اطلاعات پلیس به عنوان اطلاعات تکمیلی و تنظیم فرمت‌های اطلاعاتی یکپارچه اشاره کرد و گفت: اینها می‌تواند به تدوین شاخص‌های عملکردی ایمنی راه و تدوین نظام جامع ایمنی راه‌ها کمک کند.
متولی ایمنی راه داریم یا نداریم؟
وی درباره متولی ایمنی راه در کشور گفت: کمیسیون ایمنی راه با هدایت رئیس جمهور یا وزیر راه و شهرسازی می‌تواند متولی ایمنی راه باشد و وزارت راه، وزارت بهداشت و پلیس در آن حضور داشته باشند.
دکتر محسن حائری عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف یکی از دلایل کاهش تصادفات را مرهون افزایش جریمه‌های تخلفات رانندگی دانست و خواست تا بسیاری از جرایم ناهنجار رانندگی، جرم تلقی شوند تا قوانین بازدارندگی بیشتری پیدا کنند.
مشیانه حدادی رئیس اداره پیشگیری از حوادث وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز با یادآوری اینکه بحران سوانح جاده‌ای یک بحران بین‌المللی است، از دیدگاه برخی حاضران در نشست که خواستار تعیین متولی ایمنی راه‌ها بودند انتقاد کرد و گفت: کمیسیون ایمنی راه‌ها زیر نظر وزیر راه و شهرسازی متولی ایمنی راه‌هاست لذا موضع وزیر راه و شهرسازی نیز در این حوزه باید موضعی ملی و فرابخشی باشد.
دفاع از اخلاق
وی با انتقاد از برخی حاضران در نشست که سهم توان و عملکرد پلیس در حوادث جاده‌ای را قابل توجه می‌دانستند، گفت: من نماینده پلیس نیستم اما اگر برادران پلیس هم در این جمع حضور داشتند همین گونه سخن می‌گفتیم؟ یا وقتی با سردار مومنی جلسه داریم یک جور صحبت می‌کنیم و وقتی با وزیر راه جلسه داریم طور دیگری؟ دنبال مقصر نباشیم. مقابل هم نباشیم بلکه کنار هم باشیم تا پیشرفت کنیم.
یک راه کاهش تصادفات استفاده از فناوری اطلاعات است
دکتر محمدرضا دلاور عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز با بیان اینکه نه تنها نظام اطلاعاتی در زمینه تصادفات و راه‌ها نداریم بلکه به طور کلی نظام آماری مطمئنی در کشور نداریم، یک راه کاهش تصادفات را استفاده از فناوری اطلاعات عنوان کرد و گفت: توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی در سطح ملی را پیشنهاد می‌کنم. فقط از دیدگاه عمرانی بر روی راه و حوادث جاده‌ای نگاه نکنیم بلکه بحث فناوری اطلاعات، حقوقی و مالی در این حوزه را هم در نظر بگیریم.
تأثیر هدفمندی یارانه‌ها بر کاهش کشته‌شدگان سوانح جاده‌ای
دکتر طیبی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز یکی از عوامل کاهش تعداد کشته‌های سوانح جاده‌ای را کاهش ترددهای جاده‌ای در پی هدفمند شدن یارانه‌ها و گران شدن سوخت دانست و پیش‌بینی کرد همزمان با اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها با کاهش بیشتر تردد در جاده‌ها و کاهش تعداد کشته‌شدکان حوادث جاده‌ای روبرو باشیم.
دکتر عباس بابازاده عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، دکتر محمدسعدی مسگری عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی و دکتر فریدون مقدس‌نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر آخرین اساتیدی بودند که در این نشست به طرح دیدگاه‌های خود با وزیر راه و شهرسازی پرداختند.
بابازاده از آخوندی خواستار شد تا به بررسی درباره افرادی که اجرای پروژه‌های تحقیقاتی در حوزه ایمنی را بر عهده دارند بپردازد و این را تحقیق کند که چه کسانی مسئله را تعریف کرده و چرا تا کنون نتیجه‌ای حاصل نشده است. مسگری نیز خواستار شد تا به پژوهش بیشتر بها داده شود و دید امنیتی از اطلاعات برداشته شده و اطلاعات در اختیار افراد قرار گیرد. دکتر مقدس‌نژاد نیز درباره رعایت استانداردهایی که منجر به افزایش اصطکاک آسفالت و کاهش تصادفات می‌شود تاکید کرد.
دغدغه مسئولیت اجتماعی در برابر نگاه اداری
بر طبق این گزارش، دکتر عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در خاتمه نشست با اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها گفت: به دنبال این هستم که ایمنی جاده‌ای و کاهش لطمات ناشی از حوادث جاده‌ای را از یک امر اداری به یک مسئله اجتماعی تبدیل کنم و برای حل مشکل باید همه اقدام کنند. امکان ندارد یک مدیر دولتی مدعی شود که می‌خواهد به تنهایی مشکلات را حل کند بلکه مسئله خسارت‌های سوانح جاده‌ای یک مسئله بین‌المللی، مسئله جامعه ایران و همه دستگاه‌هاست.
وزیر راه و شهرسازی افزود: به دنبال این نیستم که هلال احمر، پلیس، وزارت راه، وزارت بهداشت و ... در سوانح چه سهمی دارند بلکه مسئله یک مسئولیت اجتماعی است.
وی در پاسخ به سوالی درباره اینکه ارقام اعلام شده در خصوص هزینه‌های راه چه مفهومی به لحاظ اقتصادی دارد، گفت: این سوال بسیار مهم و پیچیده است و پیش روی کل برنامه‌های اقتصادی دولت و بودجه قرار دارد. آیا معیار تخصیص اعتبار در ایران بر اساس افزایش رضایتمندی سیاسی است یا مفهوم اجتماعی دارد و برای افزایش رضایتمندی اجتماعی است، یا مفهوم اقتصادی دارد؟ پاسخ به این سوال از نحوه پیدایش و هزینه‌کرد یک پروژه عمرانی یا تحقیقاتی نشأت می‌گیرد.
آخوندی افزود: تا آنجا که بنده اطلاع دارم آنچه تا کنون جریان غالب بوده است، معیار اجتماعی است. لذا معمولاً علمای اقتصادی نسبت به کارایی اقتصادی بودجه در ایران یک علامت سوال گذاشته‌اند. اگر بخواهیم عنصر اقتصاد را وارد بحث تحلیل پروژه‌ها کنیم آنگاه یک تغییر بنیادین در نظام برنامه‌ریزی اقتصادی ایران مطرح می‌شود و نمی‌توان آن را صرفاً در حوزه حمل و نقل مطرح کرد.
نظر آخوندی درباره مالیات جاده‌ها
آخوندی با بیان اینکه باید هزینه‌ها را کاهش و کارایی را افزایش دهیم، خاطرنشان کرد: لازمه این کار راه‌اندازی نظام مالیات جاده‌ها است. آیا اساساً شرایط سیاسی اجتماعی ایران آمادگی راه‌اندازی این نظام را دارد؟ اما من می‌گویم تا وقتی عنصر اجتماعی تعیین‌کننده است نحوه تعریف و اجرای پروژه‌ها متفاوت از زمانی خواهد بود که عنصر اقتصادی وارد بحث می‌شود.
وزیر راه و شهرسازی با طلب یاری از دانشگاه‌ها جهت ارائه برنامه عملیاتی آموزش برای کلیه نیروهای درگیر در سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها، موضوع سیستم جامع اطلاعات راه‌ها و تصادفات را بسیار مهم قلمداد کرد و گفت: سیستم جامع اطلاعات، دستور کار دو هفته پیش کمیسیون ایمنی راه‌ها بود و چند ماه است که مقدمات آن فراهم شده است. لذا در صدد ایجاد سیستم اطلاعات جامع سوانح با ایجاد سطوح دسترسی مختلف هستیم.
