بعضی ناظران همچنان با خوش‌بینی و گشاده‌دستی نسبت به سیاست خارجی متحدان آمریکا در حاشیه خلیج‌فارس امیدوارند و میگویند که عربستان از آن طیف کمتر افراطی گروه‌های شورشی در سوریه حمایت می‌کند. آنها میگویند که امیر جوان و جدید قطر، سیاست خارجی پخته‌تری نسبت به پدرش دارد و به‌دنبال جنجال در نقاطی مانند سوریه نیست اما اخبار نگران‌کننده‌ای وجود دارد که بخش عمده آن از استان رقه در سوریه می‌رسد که اکنون تحت کنترل گروه امارت اسلامی عراق و شام متعلق به القاعده است. کتاب‌های نفرت‌پراکنانه‌ای که در این منطقه اکنون تدریس می‌شود و جزو برنامه درسی قرارگرفته، از عربستان آمده است؛ اکنون این مسئله ثابت شده‌است.
علی الاحمد که مدیریت مؤسسه امور خلیج‌فارس در واشنگتن را دارد، کتاب‌های درسی رسمی سعودی‌ها را مورد بازبینی قرار داده‌است. او می‌گوید که اگر چه اکنون دیگر مهر وزارت آموزش عربستان از روی جلد این کتاب‌ها برداشته شده اما محتوای کتاب‌ها همان کتاب‌های قبلی است که با مجوز دولت عربستان منتشر می‌شد. الاحمد می‌گوید: این کتاب‌ها که اکنون در رقه توزیع شده‌اند محتوایی بسیار زهرآگین دارند و افراط‌گرایی را ترویج می‌کنند و غیرمسلمانان را غیرانسان می‌دانند. اما این تنها اتفاقی نیست که در جهت اهداف عربستان و قطر در سوریه روی داده است.
گروه امارت اسلامی عراق و شام اکنون رو در روی گروه‌های شورشی دیگر در سوریه قرار گرفته است؛ گروه‌هایی که با قطر در ارتباط هستند مانند گروه الرسول و گردان فاروغ اما یکی دیگر از گروه‌های دریافت‌کننده کمک‌های قطر که قدرتمندترین گروه شبه‌نظامی در شهر حلب است تصمیم گرفته به جای جنگ، با گروه القاعده عراق و شام مذاکره کند. موضوع نگران‌کننده اما اقدام بعدی این گروه مورد حمایت قطر است. در 24سپتامبر(2 مهر) یکی از رهبران این گروه در حلب، بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن درخواست ایجاد حکومت اسلامی مطرح و با ائتلاف مخالفان سوریه مورد حمایت غرب مخالفت شده بود. یکی از امضا‌کنندگان اصلی این بیانیه جبهه نصرت بود که از گروه‌های اصلی القاعده در سوریه است. نیمی از گروه‌هایی که این بیانیه را امضا کرده‌اند گردان‌های اسلامگرایی هستند که گفته می‌شود از سوی عربستان و قطر حمایت می‌شوند.
یک هفته بعد از انتشار این بیانیه، رهبر یک گروه اسلامگرای دیگر ادغام ده‌ها گروه و سازمان شورشی اطراف دمشق را درون یک گروه واحد به نام ارتش اسلام، اعلام کرد. دیپلمات‌ها و جنگجویان شورشی اعلام کردند که این ادغام با راهنمایی ریاض انجام شده‌است. رهبر این سازمان ادغامی زهران الاوس نام دارد که در عربستان درس خوانده و پدرش در این کشور یک روحانی سلفی است.
ادغام این گروه‌ها در دمشق خلاف این ادعاست که عربستان فقط از سلفی‌های میانه‌روتر که اسلام سیاسی را رد می‌کنند حمایت می‌کند. بسیاری ازاین گروه‌های ادغامی، خواستار تشکیل حکومت اسلامی هستند و به جای پرچم مخالفان سوریه، پرچم سیاه القاعده را بلند می‌کنند. در حقیقت این ائتلاف جدید در حومه دمشق، شعار و کارش همان پاکسازی قومی است.
عربستان سعودی به‌خاطر حمایت از گروه‌های جهادی در گذشته هم دچار دردسرهایی شده‌است. یک‌دهه پیش القاعده برای عربستان دردسرهای بزرگی درست کرد اما عربستان و قطر برای تشویق وحمایت جهادی‌ها در سوریه انگیزه‌های نیرومندی دارند.
ریاض مدت‌هاست که در داخل و خارج ایدئولوژی سلفی و اسلام وهابی را ترویج می‌کند. توزیع همین کتاب‌های درسی که پیش‌تر اشاره شد، آن هم به‌صورت رایگان، بخشی از همین تلاش برنامه‌ریزی شده است. بعد از شروع انقلاب در کشورهای عربی، عربستان در ترویج نفرت قومی تلاش‌اش را بیشتر کرد و روی مسئله شیعه و سنی متمرکز شد.
قطر به‌خاطر سیاست خارجی بسیار فعالش در سال‌های گذشته، بسیار مشتاق جمع‌کردن هم‌پیمان در منطقه است و توجهی به اصول و رفتارهای گروه‌های اسلامگرا ندارد. قطر تلاش می‌کند که اخوان‌المسلمین پایگاهی در سوریه داشته باشد. اخیرا قطر به‌خاطر دادن سلاح‌های پیشرفته به جبهه نصرت، توسط آمریکا مجازات شد. به‌خاطر همین فشارها بود که 5ماه پیش قطر مسئولیت گروه‌های مخالف سوریه را به عربستان سپرد اما اکنون که عربستان خود را در موقعیت رهبری گروه‌های شورشی می‌بیند برای تشکیل یک ائتلاف نظامی گسترده علیه حکومت بشاراسد وسوسه شده و انگیزه پیدا کرده‌است. شواهد نشان می‌دهد که سعودی‌ها تسلیم این وسوسه شده‌اند و اکنون مشغول سازماندهی گروه‌های شورشی جهادی هستند.
اما این کار به چه بهایی صورت می‌گیرد؟ قبل از شدت‌گرفتن این جنگ، سلفی‌ها در سوریه چندان پایگاه و جای پای قومی محکمی نداشتند اما در این مدت با فرصت‌طلبی از این درگیری استفاده کردند تا نفوذ خود را گسترش دهند و در این راه از حمایت کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس هم بهره زیادی بردند.بعضی ناظران خارجی بر این باورند که افراطیون اکنون تنها برگ برنده و قابل اتکا در میان گروه‌های مسلح مخالف سوریه هستند اما قدرت‌گرفتن این گروه‌های شورشی تندرو دست غرب را در سوریه بیشتر از گذشته می‌بندد.
این تحولات نشانه آن است که عربستان و شورشی‌ها اکنون دیگر امیدی به مداخله نظامی آمریکا در سوریه ندارند. با این تصمیم آمریکا، اکنون حکومت اسد فرصت بیشتری یافته‌است. متحدان عرب آمریکا می‌خواهند اسد به هر قیمتی که شده از قدرت کنار برود و این کار هرچه زودتر صورت گیرد. این خواسته با توجه به تصمیم و موضع‌گیری اخیر آمریکا، باعث‌شده که کشورهای عربی بر تحرکات نظامی خود در داخل سوریه بیفزایند. ریاض و دوحه با کمک هم مشکل بزرگی را در داخل سوریه به‌وجود می‌آورند که بدون شک برای آمریکا و کل منطقه دردسر بزرگی خواهد شد.
سی‌ان‌ان
