تحلیلگران می‌گویند اختلاف شرکت ملی پالایش و پخش و پالایشگاه‌ها بر سر تعیین قیمت خوراک دلیل اصلی این موضوع است. به اعتقاد فعالان بازار سرمایه، سازمان بورس بایدبرای حفظ حقوق سهامداران این موضوع را تعیین تکلیف کند.به گزارش همشهری، نیمه نخست امسال، نیمه سهام پالایشگاه‌ها بود؛ سهام این شرکت‌ها در بورس و فرابورس اوج گرفت و ارزش سهام آنها تا چندین برابر افزایش یافت.
اما مدتی است که تب داغ سهام پالایشگاه‌ها در بورس فروکش کرده است. اختلاف‌های قدیمی بر سرتعیین قیمت خوراک که از گذشته وجود داشته با تغییر دولت و رویه جدید بیژن زنگنه، وزیر نفت شکل تازه‌ای به‌خود گرفته است. موضوع مهم دیگر در مورد سهام پالایشگاه‌ها این است که به‌دلیل پایین‌بودن حاشیه سود این شرکت‌ها سهام آنها خیلی زود سودده و خیلی زود هم زیانده می‌شود؛ به‌عبارت بهتر ریسک سهام آنها بالاست در عین حال که بازده سهام‌شان هم بالاست.
از سوی دیگر گفته می‌شود در شرایط تحریم که واردات بنزین و گازوئیل با دشواری روبه‌رو بود، خرید فرآورده‌های بعضاً فاقد استاندارد داخلی توجیه‌پذیر بود، اما به‌نظر می‌رسد درصورت رفع تحریم‌ها، پالایشگاه‌های داخلی باید به سرعت بهبود کیفیت را در دستور کار قرار دهند که این موضوع نیازمند سرمایه‌گذاری سنگینی است. پرسش اینجاست که چه زمانی سایه ابهام‌ها برسر سهام پالایشگاه‌ها رفع می‌شود؟ 2ماه پیش مسئولان سازمان بورس از برگزاری نشست اضطراری برای تعیین تکلیف قیمت سهام پالایشگاه در بورس خبرداده بودند، اما همچنان از برگزاری این نشست خبری نیست.
محمدرضا کفاش، کارشناس بازار سرمایه اعتقاد دارد حاشیه سود پالایشگاه‌ها پایین‌تر از سایر شرکت‌هاست در نتیجه تا زمانی که ابهام سهام پالایشگاه‌ها رفع نشود سهامداران کمتر به آنها روی خوش نشان می‌دهند. این کارشناس بازار سرمایه درباره آینده سهام پالایشگاه‌ها به همشهری گفت: مهم‌ترین چیزی که سهام پالایشگاه‌ها را آزار می‌دهد اختلاف آنها برای تعیین قیمت خوراک با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی است.
کارشناسان می‌گویند که سهام پالایشگاه‌ها همچنان می‌توانند رشد کنند زیرا در حال حاضر نسبت قیمت به درآمد پالایشگاه‌ها در بورس پایین‌تر از میانگین نسبت قیمت به درآمد کل بازار و حتی پایین‌تر از بسیاری دیگر از صنایع بورس است. اما فعلا علامت سؤال‌های پیش رو مانع از صعود سهام این گروه می‌شود.
سهامداران اکنون می‌پرسند اولا با توجه به ابهام‌های موجود آیا سودی که پالایشگاه‌ها بابت هر سهم اعلام کرده‌اند محقق می‌شود یا خیر؟ با فرض تحقق این سود در سال‌جاری آیا روند سودآوری پالایشگاه‌ها ادامه دارد و مستمر خواهد بود؟
از کفاش درباره تأثیر تغییر قیمت دلار بر سهام پالایشگاه‌ها می‌پرسیم، او توضیح داد: به اعتقاد من قیمت دلار تأثیری بر سود آنها ندارد چون پالایشگاه‌ها قیمت هر دلار را در حساب‌های مالی‌شان 2500تومان درنظر گرفته‌اند بنابر این قیمت دلار اثری بر سود آنها ندارد.
کامیار فراهانی‌فرد، از کارشناسان بازار سرمایه هم در گفت‌وگو با همشهری نظر محمدرضا کفاش را تأیید کرد و درباره دلایل کاهش تب و تاب سهام پالایشگاه‌ها گفت: نکته اصلی پایین‌بودن حاشیه سود پالایشگاه‌هاست به همین دلیل ابهامی که در مورد تخفیف قیمت خوراک در مورد این شرکت‌ها وجود دارد باعث شده ریسک این شرکت‌ها افزایش یابد البته نباید فراموش کرد که بازده سهام آنها نیز بالاست. فراهانی درباره اینکه آیا دولت خوراک را به پالایشگاه‌ها با تخفیف تحویل می‌دهد، گفت:
کسی چه می‌داند، شاید فقط وزیر نفت در این مورد اطلاع داشته باشد که آیا دولت حاضر است در مورد قیمت خوراک به پالایشگاه‌ها تخفیف بدهد؟ در عین حال من بعید می‌دانم در شرایطی که دولت با کسری بودجه مواجه است به پالایشگاه‌ها تخفیف بدهد. او برای اینکه موضوع ریسک را بیشتر در سهام پالایشگاه‌ها توضیح دهد، تأکید کرد: اگر سال دیگر سهام پالایشگاه‌ها حتی تا چندین برابر کاهش یا افزایش یافته باشد من تعجب نمی‌کنم.
این تحلیلگر بازار سهام ادامه داد: یک سال است که موضوع ارائه تخفیف به پالایشگاه‌ها مطرح است اما در این‌باره تصمیمی گرفته نشده، به‌نظر من سازمان بورس باید هرچه سریع‌تر برای حمایت از حقوق سهامداران این موضوع را با شرکت ملی پالایش و پخش حل و فصل کند و در این‌باره شفاف‌سازی کند.
ابراهیم قربانی فرید هم که خود سهام پالایشگاه نفت تهران را برای نخستین‌بار در بازار سهام عرضه کرد در این‌باره به همشهری گفت: موضوع اصلی درباره سهام پالایشگاه‌ها اصل شفافیت است، یکی از دلایلی که در نیمه نخست سال منجر به رشد قیمت سهام این شرکت‌ها شد این بود که اطلاعات کامل و شفافی منتشر نشده بود. وی ادامه داد: در حال حاضر تصمیم دولت در مورد قیمت نفتی که به پالایشگاه‌ها می‌فروشد مشخص نیست و تا زمانی که این تصمیم‌ها روشن و شفاف نباشد مردم هم نمی‌توانند به‌درستی تصمیم بگیرند. سازمان بورس باید در این زمینه شفاف‌سازی کند و اطلاعات کامل‌تری منتشر شود.
قربانی فرید تصریح کرد: نبود اطلاعات شفاف منجر شد قیمت سهام این شرکت‌ها به شکل غیرمنصفانه‌ای رشد کند. نمونه آن سهام پالایش نفت تهران بود که به‌شدت افزایش یافت. پالایشگاه‌ها در حال حاضر نفت را به قیمت فوب منهای 5درصد دریافت می‌کنند که قرار است در این‌باره تصمیم گرفته شود اما مدت‌هاست بحث بر سر قیمت نفتی که به پالایشگاه‌ها تحویل داده می‌شود مطرح است و متأسفانه هنوز در این‌باره تصمیمی گرفته نشده است.
