سلام بر رمان‌های کلاسیک!

کلاسیک اسم یکی از مکتب‌های ادبی غربی هم هست که از مهم‌ترین اصول آن در آفرینش هنری و ادبی، تقلید از طبیعت و عقل‌گرایی است. اما درست‌ترین معنی برای رمان‌های کلاسیک، داستان‌هایی است که بدون در نظر گرفتن زمان نوشته شدن آن‌ها، به‌عنوان بهترین رمان‌ها در طول تاریخ از سوی منتقدان و خوانندگان جدی کتاب انتخاب شده‌اند و از آن‌ها به‌عنوان سرمشق و الگویی در داستان‌نویسی یاد می‌شود.

ما هم می‌خواهیم، هربار یکی از رمان‌های کلاسیک دنیا را معرفی کنیم. شاید فیلم یا سریالی را که براساس آن‌ها ساخته شده‌ است دیده باشید، اما برای نویسنده‌شدن هیچ‌کاری بهتر از خواندن و لذت بردن از کلمات نیست!

* * *

دختران قهرمان

خیلی‌ها فکر می‌کنند قهرمان داستان حتماً باید مرد جوان خوش‌تیپ و قوی‌ای باشد که بعد از پشت سرگذاشتن خطرهای بسیار، به آرزوهای بزرگ و رؤیایی‌اش برسد! خیلی وقت‌ها هم این فکر درست است. کم هستند کتاب‌هایی که شخصیت اصلی و قهرمان آن‌ها زنان و دختران جوان باشند؛ چه برسد به این‌که این کتاب‌ها از بهترین آثار ادبیات جهان هم باشند. اما جین و کاترین، دو دختر جوان بسیار باهوش هستند که با این‌که چندان زیبا و ماجراجو نیستند؛ اما قهرمانان اصلی دو رمان مشهور ادبیات کلاسیک دنیا به‌شمار می‌روند.

جین، قهرمان کتاب جین ایر نوشته‌ی شارلوت برونته، دختر یتیم، ساکت و سختی کشیده، اما بسیار باهوشی است که تصمیم می‌گیرد روی پاهای خودش و روبه‌روی سرنوشت غم‌انگیزش بایستد. پس معلم سرخانه‌ی دختر کوچولوی زیبایی در عمارت تورن فیلد می‌شود که متعلق به آقای روچستر است. هم‌زمان با ورود جین به این عمارت اسرارآمیز، اتفاقات عجیبی رخ می‌دهند؛ اتفاق‌هایی که او هرگز به خواب هم نمی‌دیده ‌است.

اما کاترین، قهرمان بلندی‌های بادگیر نوشته‌ی امیلی برونته، برخلاف جین، دختر با نشاطی است که مثل بادهای قدرتمندی که در سرزمینش می‌وزند، سرکش است و دوستدار آزادی. کاترین هم‌بازی کوچکی به نام هیت کلیف دارد. سرپرستی هیت برعهده‌ی پدر کاترین است. کاترین و هیت کلیف آرزو دارند که همیشه در دوران شاد کودکی و نوجوانی باقی بمانند؛ اما با مرگ پدر کاترین همه‌چیز خیلی زود عوض می‌شود.

زنانی در لباس مردان

در قرن نوزدهم، یعنی زمانی که خواهران برونته به شکلی جدی تصمیم به نوشتن گرفتند، کسی کتابی را که یک زن می‌نوشت چاپ نمی‌کرد! بنابراین زن‌های نویسنده مجبور بودند کتاب‌هایشان را با نام‌های مردانه برای انتشاراتی‌ها بفرستند و چاپ کنند. خواهران برونته هم ناگزیر همین کار را کردند. شارلوت، جین ایر را با نام مستعار «کرور بل» و امیلی، بلندی‌های بادگیر را با نام «الیس بل» برای ناشر فرستاد. تا مدت‌ها ناشران حاضر به چاپ این دو کتاب نبودند. «آن»، با این‌که کوچک‌ترین خواهر بود و امروز هم در بین آن‌ها کم‌ترین شهرت را دارد، کتاب «اگنس گری» را زودتر از دیگر خواهرانش چاپ کرد و این شروع موفقیت‌های خواهران برونته بود.

* * *

عجایب سه‌گانه

همیشه فکر می‌کردم برای نویسنده شدن باید زیاد سفر کرد، چیزهای زیادی دید، با آدم‌های مختلفی آشنا شد و کلی تجربه به دست آورد. اما خواهران برونته، شارلوت، امیلی و آن، هیچ‌کدام از این کارها را نکرده‌اند! این سه خواهر که شاعر و نویسنده بودند، در یورکشایر انگلستان در یک خانواده‌ی مذهبی و سخت‌گیر به‌دنیا آمدند. در یک مدرسه‌ی شبانه‌روزی درس خواندند و به‌جز چند ماه که برای ادامه‌ی تحصیل به بروکسل سفر کردند، هرگز از شهر خود خارج نشدند. بزرگ‌ترین تفریح خواهران برونته در کنار تنها برادرشان، از بچگی، خواندن و نوشتن بود. جالب است که اسمت در بین بزرگ‌ترین نویسندگان دنیا باشد؛ اما هرگز از خانه‌ات پا بیرون نگذاشته باشی و مهم‌ترین منبع الهامت درون خروشان و تخیلات سرکشت باشد.

* * *

بخشی از جین ایر

حس پیشگویی یا حس ششم، احساس غریبی است؛ همین‌طور هم‌فکری و معجزه. ترکیب این سه با هم معجون رمز‌آلودی را می‌سازد که برای انسان ناشناخته باقی مانده است. من هیچ‌گاه به حس ششم نخندیده‌ام، زیرا که چنین حسی در من وجود دارد.

* * *

بخشی از بلندی‌های بادگیر

«وود رینگز هال» نام عمارت مسکونی هیت کلیف بود. «وود رینگ» در زبان محلی این منطقه توصیف مکانی است که در موقع توفان در معرض وزش بادهای سخت باشد. حقیقتاً که ساکنان این عمارت بر روی این تپه، غالباً دستخوش طوفان‌های شدید و سخت هستند. از انحنا و خمیدگی چند درخت کوتاه کاج در آخر باغ و خارهای بدمنظره که به یک طرف خم شده‌اند؛ گویی از خورشید طلب کمک می‌کنند، می‌توان به خوبی پی برد که باد شمال هنگامی که در این مکان می‌وزد تا چه حد شدت و فشار دارد.

* * *

کوتاه اما به بلندای تاریخ

خواهران برونته زندگی بسیار کوتاه، آرام و سختی داشتند. هیچ‌کدام از آن‌ها به سن ۴۰سالگی نرسیدند و تنها شارلوت بود که ازدواج کرد. این زندگی سخت که در بین تمام زنان قرن نوزدهم یکسان بود، در کتاب‌های آن‌ها خود را نشان می‌دهد. شارلوت در شخصیت جین و مدرسه‌ی شبانه‌روزی وحشتناکی که در آن درس می‌خواند، خواهر خود، الیزابت را به تصویر می‌کشد که در یکی از این مدرسه‌ها در اثر شرایط سخت و نامناسب به بیماری سل مبتلا شد و در سن ۱۲سالگی درگذشت.

کتاب‌های خواهران برونته، جزو اولین کتاب‌هایی هستند که به انتقاد اجتماعی غیرمستقیم علیه شرایط نامساعد زنان می‌پردازند. کتاب‌هایی با داستان‌هایی پر از ماجرا، پرفراز و نشیب و در نهایت رستگاری که انگار آرزوی درونی سه خواهر گوشه‌گیر و تنها را به حقیقت بدل کرده‌اند.