تراکم دانش‌آموزی در مدارس دولتی عادی نمود بیشتری دارد و در برخی مدارس بیش از 40نفر و در بقیه نیز حدود 40نفر است که مسئولان آموزش و پرورش سعی می‌کنند کمتر به این معضل بپردازند و برای ناچیز نشان دادن این معضل همواره میانگین کلاسی را بیان می‌کنند. درحالی‌که سال تحصیلی 92-91تراکم کلاسی در بسیاری از مدارس دولتی بیش از 40نفر بود مسئولان به میانگین کشوری یا استانی که مجموع دانش‌آموزان کشور یا یک منطقه و استان را شامل می‌شود، استناد می‌کنند؛
برای مثال در پایتخت که بیش از سایر نقاط از کمبود فضای آموزشی و در نتیجه تراکم کلاسی به‌شدت رنج می‌برد، این تراکم را 30نفر اعلام می‌کنند. در سال تحصیلی جدید معضل تراکم کلاسی در برخی مناطق پایتخت و برخی کلانشهرها به وضوح دیده می‌شود که خلاف گفته‌های معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش است که گفته، میانگین تراکم دانش‌آموزی در کلاس‌های درس تهران ۳۰ نفر است و این آمار در برخی مناطق کشور تا ۳۵ نفر هم می‌رسد. برای مثال در دبستان... منطقه 16تهران تراکم دانش‌آموزی 43-42نفر یا در دبستان... منطقه 2تهران 38نفر است که پدران و مادران دانش‌آموزان به آن اعتراض دارند.
اولیای دبستان... منطقه 16به پدران و مادران دانش‌آموزان اعلام کرده‌اند که کلاس درس دارند ولی منطقه معلم نمی‌دهد. برخی دیگر نیز معلم دارند ولی کمبود فضای آموزشی دارند. درسال‌های گذشته وقتی پدران و مادران به تراکم کلاسی اعتراض می‌کردند مسئولان مدرسه می‌گفتند یا باید این وضع را بپذیرید و رضایت‌نامه امضا کنید یا اینکه فرزندتان را به مدرسه دیگری منتقل کنید، بنابراین با توجه به وضعیت اقتصادی چاره‌ای جز پذیرش تراکم نداشتند. تراکم کلاسی عواقب خاص خود را دارد، معلم و دانش‌آموز هر دو متضرر می‌شوند و در نهایت این موضوع به جامعه انتقال می‌یابد، وقتی تا پشت در کلاس دانش‌آموز نشسته چگونه می‌توان توقع داشت تا معلم به وضعیت تحصیلی آنها توجه کند و از آنها درس بپرسد، یا اینکه از دانش‌آموز توقع داشت تا درس را یاد بگیرد؟
طبیعی است هر چه تعداد دانش‌آموزان در کلاس کمتر باشد، معلم آسان‌تر می‌تواند به وضعیت درسی آنان رسیدگی کند. این کار در کلاس‌های با تراکم بالا امکان‌پذیر نیست و در نتیجه فرایند آموزش و پرورش ناکارآمد می‌شود. از طرفی محیط فیزیکی کلاس درس بر پویایی یادگیری اثر مثبت می‌گذارد. به گفته یکی از کارشناسان آموزش و پرورش، نقش معلم در کلاس‌های با تراکم بالا از معلمی به مبصری تنزل می‌یابد و بیشتر وقت خود را باید به ساکت کردن دانش‌آموزان اختصاص بدهد.
تراکم دانش‌آموزی، کنترل مدرسه در زنگ‌های تفریح را برای معاونان و مدیران مدارس با مشکل روبه‌رو کرده که می‌تواند به افزایش آسیب‌های اجتماعی بینجامد. از طرفی تراکم کلاسی مجالی برای استفاده از وسایل کمک آموزشی و لوح‌ها نمی‌گذارد و ورزش دانش‌آموزی نیز تحت‌تأثیر تراکم دانش‌آموزی قرار گرفته و بیش‌از پیش دچار خمودگی شده است. خوب است بدانیم استاندارد جهانی تراکم دانش‌آموزان در یک کلاس 18تا 22نفر و استاندارد فضای فیزیکی 1.6مترمربع برای هر دانش‌آموز است که به جز معدودی از مدارس غیردولتی و دولتی خاص، در بسیاری از مدارس کشورمان این استاندارد هرگز رعایت نشده و نمی‌شود.
به هر روی تراکم کلاسی غیرقابل کتمان است که دود آن به چشم دانش‌آموزان می‌رود و با شعار و اعلام میانگین حل نمی‌شود و مسئولان باید امروز چاره‌‌اندیشی کنند که فردا دیر است. البته با کمی تدبیر و مدیریت می‌توان بخشی از این مشکل را کاهش داد، به شرط آنکه مدیران و تصمیم‌سازان آموزش و پرورش قدری همت کنند و بی‌تفاوت از کنار این معضل عبور نکنند.
