افزایش ضربان قلب، درد قفسه سینه، گرفتگی عضلات، سردرد و سرگیجه تنها بخشی از دردسرهایی است که استرس و فشار روانی به‌دنبال دارد. استرس همچنین انسان را در معرض انواع بیماری‌ها قرار می‌دهد. به همین دلیل کارشناسان بهداشتی و پزشکی هر یک از راهکارهایی برای کنترل استرس سخن می‌رانند. کارشناسان تغذیه نیز معتقدند که بین استرس و تغذیه رابطه وجود دارد. بنابراین، غذاها و نوشیدنی‌ها می‌تواند میزان استرس در افراد را کاهش دهد یا تشدید کند.
دکتر منصور رضایی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این‌باره به همشهری گفت: به‌طور قطع و یقین، بین تغذیه و افزایش یا کاهش استرس رابطه وجود دارد. نخستین توصیه برای کاهش استرس و فشار روانی در افراد، افزایش مصرف مایعات آن هم به‌طور منظم است؛ چرا که آب و مایعات در تنظیم سیستم عصبی نقش بسزایی دارد. 60تا 65درصد بدن انسان بالغ را آب تشکیل می‌دهد که تنظیم‌کننده تمامی فعالیت‌های درون و برون‌سلولی بدن انسان است. البته باید دانست که برای کاهش استرس افراد حتما باید نیمی از مایعات را از طریق مصرف آب و نوشیدنی‌ها و مابقی را از طریق مواد غذایی که آب فراوان دارند، تأمین کنند.
این متخصص تغذیه افزود: مصرف لبنیات مثل شیر و ماست، انواع میوه و سبزی و آجیل‌های تازه و بی‌نمک، غذاهای دریایی مثل ماهی، گوشت‌های سفید از دسته ماکیان مثل غاز، اردک و بوقلمون ازجمله مواد غذایی است که سبب کاهش استرس و اضطراب در افراد می‌شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: مصرف سبزی و میوه به چند دلیل سبب کاهش استرس و فشارروانی در افراد می‌شود. در میوه و سبزی مایعات فراوان وجود دارد. به‌عنوان مثال، میزان آب موجود در کاهو بیشتر از آب موجود در شیر است. نوشیدن آب به افراد آرامش می‌دهد. علاوه بر این، رنگ‌های طبیعی که در میوه و سبزی وجود دارد باعث نشاط در انسان شده و این خود سبب کاهش استرس و اضطراب در افراد می‌شود. همچنین مصرف غذاهای صدادار مثل میوه و سبزی به‌دلیل احساس خوشایندی که در فرد ایجاد می‌کند، اضطراب را در افراد کاهش می‌دهد. در میوه و سبزی ویتامین، املاح و ریز‌مغذی‌هایی وجود دارد که به تنظیم خلق و خوی افراد کمک می‌کند.
این متخصص تغذیه مصرف موز را برای کاهش استرس در افراد توصیه کرد و گفت: ویتامین B6 در موز به ترشح سروتونین کمک می‌کند. این انتقال‌دهنده عصبی ترکیبی است که سبب کاهش استرس می‌شود. موز خواب‌آور نیست اما آرام‌بخشی مناسب است.
رضایی افزود: علاوه بر میوه و سبزی، در دانه‌های غلات کامل (سبوس‌دار)، میوه و سبزیجات و پروتئین‌های حیوانی و گیاهی هم ویتامین B6 وجود دارد که مصرف این مواد غذایی هم می‌تواند به کاهش استرس در افراد کمک کند. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی اظهار داشت: متأسفانه در کشور غلات به‌طور کامل مصرف نمی‌شود و غلات در ایران چه برنج و چه گندم بدون سبوس است و این درحالی است که افراد برای کاهش اثرات استرس و فشار روانی حتما باید غلات را به‌طور کامل و سبوس‌دار مصرف کنند؛ چراکه غلات تصفیه‌شده و بدون سبوس و بدون فیبر ارزش غذایی مطلوبی ندارند. او افزود: حبوباتی که از 2 روز قبل خیس شده باشد و نفخ‌کننده نباشد نیز از دیگر مواد غذایی مفید است که باعث کاهش استرس در افراد می‌شود. علاوه بر این، مصرف گوشت سفید نیز به‌دلیل پروتئین و اسیدهای چرب به‌ویژه امگا 3 موجود در آن می‌تواند خلق و خوی افراد را تنظیم کند. به همین دلیل افرادی که غذاهای دریایی همراه با سبزیجات را مصرف می‌کنند، آرامش بیشتری دارند.
رضایی گفت: مصرف مواد لبنی همراه با غلات از قبیل نان و ماست و نان و ماست و خیار از غذاهای مناسبی است که به‌ویژه در فصل تابستان می‌تواند به آرامش افراد کمک کند. عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی گفت: مصرف آجیل‌های تازه و بی‌نمک نیز به دلیل داشتن فیبر، اسیدهای چرب غیراشباع، املاح و ویتامین و صدایی که هنگام خوردن ایجاد می‌کند، سبب کاهش استرس می‌شود.
او گفت: اغلب ویتامین‌های گروه B که به‌طور معمول در غلات و حبوبات یافت می‌شود هم می‌تواند به کاهش استرس در افراد کمک کند. این متخصص تغذیه خاطرنشان کرد: مردم برای کاهش استرس نباید 3 وعده غذایی سنگین مصرف کنند بلکه باید رژیم غذایی در قالب 5 یا 6 وعده سبک داشته باشند. این متخصص تغذیه داشتن تنوع غذایی، تمرین آرام خوردن غذا و نیاشامیدن آب هنگام غذا را از مواردی دانست که می‌تواند به کاهش استرس افراد کمک کند.
رضایی همچنین گفت: مطالعات مختلف نشان داده است که نمک، قندهای ساده و تصفیه‌شده، شکر، شیرینی، مربا، نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی، چربی‌های حرارت‌دیده و کافئینی که در نوشابه، قهوه و چای وجود دارد سبب تحریک سیستم عصبی فرد شده و او را مستعد استرس و اضطراب می‌کند. علاوه بر این، خوردن فست‌فودهای غنی از نمک و چربی نیز باعث می‌شود که استرس افراد تشدید شود؛ چرا که مصرف این قبیل مواد غذایی سبب تحریک سیستم عصبی فرد می‌شود.
