سردشت بعدازظهر روز هفتم تیر ماه سال 1366 در حالی که جنگ ایران و عراق در اوج خود بود، توسط حزب بعث عراق، بمباران شیمیایی شد و طی آن 109 نفر بلافاصله جان خود را از دست دادند.
سردشت اولین شهری بود که بعد از جنگ جهانی اول و تصویب کنوانسیون‌های منع سلاح‌های شیمیایی مورد حمله شیمیایی قرار گرفت و به مراتب بدتر و فاجعه‌آمیزتر از حلبچه بود زیرا عمق فاجعه درسردشت بود که از میزان گازهای استفاده شده در آن بیشتر است.
مردم در سردشت اطلاعی از عوارض و چگونگی مقابله با حملات شیمیایی نداشتند، در این فاجعه بنا به اعلام رسانه‌ها پنج هزار نفر مصدوم شدند ولی آمار غیر رسمی با توجه به جمعیت 13 هزار نفری سردشت، 10 هزار نفر مصدوم بود.
26 سال است هر روز هفتم تیر در سردشت تکرار می شود بوی سیر و لیموی روز هفتم تیر سال 1366 دیگر جزیی از زندگی هر روز مردم این شهر شده است، متاسفانه سه نسل و شاید بیشتر مردم این دیار به دلیل ماندگاری 150 ساله گاز خردل با درد و رنج حاصل از آثار سلاح‌های شیمیایی، صبوری پیشه کنند و سالهای سال با زخم‌هایی که تمدن بیمار بر پیکر آنها زده باید بسوزند و بسازند.
تیر ماه امسال سردشت با تیر ماه 1366 تغییری نکرده هنوز هم تیرماه سردشت تیر ماه غم است...تیر ماه خاطره های تلخ دوست نداشتنی ... تیر هنوز برای این دیار ماه خردل است و گردهای سپید و تاول های چرکی.... مشکلات مردم تمامی ندارد.
متاسفانه با گذشت 26 سال ابعاد این فاجعه غم انگیز هنوز به قوت خود باقی سکوت تامل برانگیز مجامع جهانی به ویژه مدعیان آزادی، دموکراسی و حقوق بشر با بی توجهی مسئولان کشوری به وضعیت اسف بار معیشتی، درمانی و ... مصدومان وجانبازان این حادثه درد مضاعفی بر دردهای اهالی این دیار افزوده است.
در حال حاضر آمار و مسائل ذکر شده و تعداد مصدومان پذیرفته شده توسط بنیاد جانبازان به هیچ عنوان همخوانی ندارد، از طرفی گفته می شود تمام مردم سردشت آلوده به این گازها هستند و تا سه نسل دیگر هم در این شهر، امکان آلودگی وجود دارد، کودکان ناقصی از پدران و مادران مصدوم متولد می شوند و حتی گفته می شود که وزارت بهداشت اعلام کرده است از ساکنان این شهر خون اهدایی دریافت نشود. از طرف دیگر وجود چند 10 نفر به عنوان جانبازان این حمله گسترده قابل پذیرش نیست.
امسال مراسم بزرگداشتی برای بازماندگان و شهیدان و جانبازان این حادثه برگزار نمی کنیم
رئیس هئیت مدیره انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت در گفتگو با مهر با انتقاد شدید از بی توجهی مسئولان به خصوص مسئولان محلی به وضعیت مصدومان و بازماندگان این حادثه گفت: متاسفانه هر سال که مراسم هر چند کوچکی برای بزرگداشت این فاجعه برگزار می شود امسال این مراسم هم برگزار نمی شود.
صالح عزیزی پوراقدام علت برگزار نشدن مراسم یادبود را ندادن مجوز برگزاری مراسم از سوی فرمانداری سردشت عنوان کرد و اظهارداشت: متاسفانه سالهاست مشکلات مردم این شهر به قوت خود باقی است و برگزاری مراسمات یادبودهم تا کنون نتوانسته دردی از این فاجعه کم کند.
وی با مقایسه ابعاد فاجعه بار بمباران شیمیایی سردشت با سایر بمباران شیمیایی شده در هشت سال دفاع مقدس افزود: در سردشت از گاز اعصاب و خردل استفاده شد در حالی که در حلبچه از گاز سیانور، گاز خردل همیشه در محیط و بدن مصدوم باقی می ماند، موردی سراغ نداریم که مصدومین شیمیایی با گاز خردل، بهبود یافته باشند.
وی اعلام کرد: عوارض این گاز عفونت ریوی، پوست و چشم است، چشم التهاب پیدا می کند و کم سو می شود، پوست خارش می گیرد و ریه نیز آسیب دیده و موجب تنگی نفس می شود، این فاجعه ای است که در سردشت اتفاق افتاده است، در حلبچه با توجه به اینکه گاز سیانور استفاده شد، تعداد تلفات زیاد است ولی آثار این گاز آنی است و باقی نمی ماند . از این جهت است که عمق فاجعه سردشت بیشتر از حلبچه است.
کلینک درمانی مصدومان که هدیه مقام معظم رهبری بود همچنان غیرفعال است
عزیزی پور اقدم در خصوص مشکلات مصدومان شیمیایی سردشت افزود: کمبود مرکز درمانی مجهز هنوز هم بزرگترین مشکل مصدومان شیمیایی سردشت است این مشکل در کنار عدم پذیرش پرونده بسیاری از کسانی که بر اثر بمباران شیمیایی مصدوم شده‌اند با گذشت ۲6 سال از حادثه بمباران شیمیایی این شهر خودنمایی می‌کند.
وی ادامه داد: هر چند کلینیکی ویژه برای رسیدگی به مشکلات درمانی جانبازان در شهر سردشت راه‌اندازی شده اما به‌نظر می رسد صرف‌نظر از فضای فیزیکی و تابلویی که بر سردر این کلینیک نصب شده، کارایی چندانی ندارد.
پور اقدم با تاکید بر اینکه قرار بوده کلینیکی مجهز برای انجام کارهای درمانی مصدومین شیمیایی در شهر سردشت راه‌اندازی شود، افزود: راه اندازی این کلینیک هدیه مقام معظم رهبری به مردم سردشت بود و بنا بود تمام امکانات و لوازم مورد نیاز را در کنار متخصصین پزشکی به طور دائم در خود جای دهد، اما این اتفاق هرگز رخ نداد.
به گفته رئیس هئیت مدیره انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت، حالا پس از گذشت سال‌ها، کلینیک تخصصی ویژه مصدومان شیمیایی شهر سردشت که قبلا به یک مرکز درمانی ساده با یک پزشک عمومی تبدیل شده بود هم راکد و غیرفعال شده است.
هشت هزار مدعی مصدومیت شیمیایی قربانی بی توجهی مسئولان
وی همچنین با انتقاد از عدم انجام کمیسیون های تعیین درصد گفت: در کنار عدم نبود پزشک عمومی، پزشک متخصص ریه، چشم و پوست که از نیازهای ضروری و هر روز مصدومان شیمیایی این منطقه است عدم رسیدگی به مشکلات مدعیان مصدومیت شدید مردمی که 26سال تمام با سرفه ها وتاول ها زندگی خود را به سختی گذرانده اند مشکلاتی است که با آن دست و پنجه می زنیم.
رئیس هئیت مدیره انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت با گلایه از مسئولان مبنی بر اینکه با توجه به عمق فاجعه سردشت تنها هزار و500 نفر به عنوان جانباز شیمیایی دارای پرونده هستند گفت: بر اساس آمارها بیش از هشت هزار نفر از مردم سردشت دچار مصدومیت شده اند وهم اکنون بیش از 5 هزار نفر مدعی مصدومیت شدید شیمیایی می باشند در حالی که این افراد بلا تکلیف مانده اند.
عزیزی پور اقدام تاکید کرد: متاسفانه سردشت از یک بی توجهی تاریخی رنج می‌برد زیرا ما شاهد هستیم بیش از هشت هزار نفر از مردم سردشت مصدوم شیمیایی شده‌اند اما نام تنها هزار و500 هزار نفر از آسیب دیدگان فاجعه سردشت در قالب جانبازان شیمیایی قرار گرفته است.
وی در ادامه از مناسب نبودن فضای شهر سردشت متناسب با وضعیت مصدومان و جانبازان شیمیایی سردشت گفت: در کنار بحث معضل انگیز ریزگردهای عربی که مصدومان شیمیایی را آزار می دهد معابر، کوچه های شهر سردشت نیز از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.
وی با بیان اینکه سردشت 10 متر آسفالت مناسب ندارد گفت: گرد و خاک یکی از مهمترین مشکلات تنفسی مصدومان و جانبازان شیمیایی سردشت است در حالی که معابر و کوچه های سردشت به دلیل کمبود اعتبار شهرداری مناسب حال مردم نیست.
رئیس هئیت مدیره انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت با بیان اینکه در سالهای گذشته برخی مسئولان نبود قوانین مشخص را بهانه می کردند ولی از چندسال گذشته با حمایت های نماینده وقت مردم سردشت در مجلس شورای اسلامی و انجمن قانونی تحت عنوان شناسای مصدومان شیمیایی در مجلس مصوب شد ولی این قانون هیچ وقت وارد فاز اجرایی نشده است.
عزیزی پور اقدام اظهارداشت: براساس این قانون مقرر بود کمیسیون پزشکی مشترک با حضور بنیادشهید و امور ایثارگران و نیروهای مسلح مشترک و... تشکیل شود که هم اکنون این کمیسیون به تنهایی از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران تشکیل می شود که جوابگو نیست.
رئیس جمهور در تاریخ 19 آبان ماه سال 89 قانونی را ابلاغ کرد که بر اساس آن بنیاد شهید موظف شده است با همکاری نیروهای مسلح اقدامات لازم را به منظور شناسایی و تشخیص مصدومان شیمیایی انجام دهد و برای مناطق، بمباران شده هر 9 ماه یکبار کمیسیونی با عنوان « کمیسیون پزشکی تشخیص مصدومان شیمیایی» تشکیل دهد.
بر اساس این قانون که به تصویب مجلس و تائید شورای نگهبان رسیده افرادی که دارای مستندات و گواهی حضور در مناطق شیمیایی و یا دارای مدارک بالینی دال بر مصدومیت شیمیایی هستند و یا نام آنها در فهرست مصدومان اعزامی ثبت شده و یا مشخصات آنها در آمار و اطلاعات مصدومان شیمیایی نیروهای مسلح وجود دارد در اولویت رسیدگی می‌باشند و سایر اشخاص فاقد مدرک، با تشخیص ستادی متشکل از نمایندگان فرمانداری، سپاه پاسداران و بنیاد به کمیسیون پزشکی معرفی می‌شوند.
همچنین بر اساس این قانون، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مکلف است در شهرهای بمباران‌شده علاوه بر سطح‌بندی خدمات پزشکی مصوب، تخصصهای موردنیاز مصدومان شیمیایی را نیز فراهم و امکانات بهداشتی، درمانی، توانبخشی، پیشگیری و آموزشی موردنیاز را به صورت رایگان تامین کند.
مسئولان از بحث های درمانی مصدومان شیمیایی سردشت شانه خالی می کنند
نماینده مردم پیرانشهر و سردشت در مجلس شورای اسلامی هم در گفتگو با خبرنگار مهر از کم توجهی مسئولان به ویژه مسئولان اجرایی کشور در قبال مشکلات مصدومان و بازماندگان شیمیایی سردشت گلایه کرد و گفت: در حال حاضر وضعیت درمانی و مشکلات مردم این سردشت اسف بار است.
رسول خضری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه کلینیک مخصوص مصدومان شیمیایی این سردشت همچنان سالهاست تعطیل و غیرفعال است افزود: در سالهای گذشته این درمانگاه تحت نظر بنیاد شیهد و امور ایثارگران قرار داشت ولی در حال حاضر با شانه خالی کردن این بنیاد از بحث درمان مصدومان شیمیایی این امر به وزارت بهداشت و درمان واگذار شده است.
وی ادامه داد: در کنار عوارض شدید مصدومان و جانبازان شیمیایی سردشت هزینه های تامین دارو به دلیل گرانقیمت بودن برای بخش زیادی از مردم امکانپذیر نیست و در کنار این مشکلات به دلیل کمبود امکامات و تجهزات پزشکی تعدادی از مصدومان برای مداوا مجبور به حضور در شهرستانها تهران، تبریز و ارومیه می شوند.
خضری با بیان اینکه دو درخواست ما و مردم از بنیاد شهید و امور ایثارگران تاکنون محقق نشده است عنوان کرد: عدم کمک در تامین هزینه های دارو و درمان مصدومان با وجود تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه مصدومان شیمایی باید دغدغه ای جز درد بیماری نداشته باشند در کنار عدم تسریع در روند شناسایی و تحت پوشش قرار دادن جانبازان شیمیایی از مواردی است که این بنیاد در اجرای آنها کوتاهی می کند.
نماینده مردم پیرانشهر و سردشت در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در حال حاضر این شهر پزشک فوق تخصص ریه و... ندارد و کلینک درمانی نیز عملا تعطیل است اظهارداشت: با پیگیری های مکرر سال گذشته 150 نفر از مدعیان مصدومیت شیمیایی موفق به ثبت نام شدند که پس از تشکیل کمیسیون پزشکی تعیین وضعیت خواهند شد.
خضری در ادامه با اشاره به به خریداری و نصب دستگاه سی تی اسکن ویژه برای مصدومان شیمیایی سردشت از دهه فجر سال گذشته و گفت: در حال حاضر با حمایت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و مسئولان این نهاد در استان این دستگاه نصب و فعال است.
وی در ادامه همچنین از استقرار مرکزی توسط هلال احمر در روز هفتم تیرماه امسال به صورت دواطلبانه در سردشت خبر داد و گفت: بر این اساس با هدف گرامیداشت یاد و خاطره شهدای این حادثه به مناسبت سالروز این فاجعه انسانی با حضور پزشکان و متخصصان در این مرکز مردم تخت مداو و درمان قرار می گیرند.
بمباران شیمیایی سردشت، لکه ننگ بر پیشانی استکبار جهانی
نماینده مردم پیرانشهر و سردشت در مجلس شورای اسلامی از بمباران شیمیایی سردشت،به عنوان لکه ننگی بر پیشانی استکبار جهانی نام برد و سکوت مجامع جهانی به ویژه سازمان ملل در برابر این فاجعه انسانی را خفت بار خاند.
خضری اظهارداشت: 26 سال از این فاجعه هولناک می گذرد و مجامع بین المللی اقدام به محکوم کردن عاملان این جنایت نکرده اند در حالی که جنایتکاران باید محاکمه و به پرداخت غرامت به قربانیان بمباران شیمیایی محکوم می شدند.
وی با بیان اینکه بمباران شیمیایی سردشت و عوارض فاجعه بار آن هزینه ای غیر قابل جبران برای ایران است که از سوی استکبار جهانی تحمیل شده است گفت: غرب با این جنایت تروریست بودن خود را نشان داد و ثابت کرد نسل کشی در ذات اش نهفته است.
خضری با بیان اینکه سالهات مجامع جهانی در برابر این فاجعه چشم و گوش خود را بسته اند ادامه داد: سکوت مجامع بین المللی باعث شد تا صدام با قدرت بیشتری به قتل عام مردم بی گناه سردشت و علاوه بر این حلبچه عراق بپردازد.
نماینده مردم پیرانشهر و سردشت در مجلس شورای اسلامی با اشاره به عوارض و ماندگاری گاز خردل طی سالیان متمادی خواستار توجه مجامع جهانی و نیز مسئولان کشوری برای دریافت دیه، غرامت و... مصدومان و بازماندگان این حادثه شد و گفت: عوارض این حادثه نسل به نسل در بین اهالی این سردشت منتقل و ماندگار می ماند.
مصدومان و جانبازان شیمیایی شهدای زنده انقلاب و نظام هستند
وی در ادامه از مردم سردشت به عنوان مرزداران غریور نظام و انقلاب یاد کرد و گفت: در سالهای غرور آفرین دفاع مقدس مردم سردشت به خاطر دفاع از وطن خود این شهر را ترک نکردند و با تمام وجود به مبارزه پرداختند و تاولهای امروز آنها، یادگار روزهای مبارزه است.
خضری گفت: در این راستا وضعیت فعلی درمانی، معشتی و شهر مناسب این مردم نیست و باید مسئولان بیش از این قدرشناس مردمی باشند که با تمام مال و جان و ناموس خود از مرزهای ایران اسلامی حراست و صیانت کرد.
وی همچنین از مصدومان و جانبازان شیمیایی به عنوان شهیدان زنده یاد کرد و افزود: انقلاب اسلامی ثمره خون پاک شهدایی است که برای دفاع از آرمانهای والای نظام و انقلاب جان خود را فدا کردند و در کنار این شهدا هستند مردمان و جانبازان مصدومی که به عنوان شهدای زنده هنوز هزینه های دفاع از خاک و میهن را با سرفه های خونین و مرگبار و رنج و مشتقت پرداخت می کنند مسئولان باید حق شناس و قدرشناس آنها باشند.
26 سال است بمبهای شیمیایی و گاز خردل صدای تنفس سردشت را کند و کندتر می کند با این همه زندگی در این دیار ادامه دارد در کوچه ها و خیابان ها در قلب های پرخروش مردمانی که سالهاست حق زیستن را در لابه لای سرفه ها و دردها می جویند، مردمانی که اشک و سرفه تنها واژه های قاموس سراسر درد زندگی شان است.
مردم این سردشت هنوز امیدوارند بهار در کوچه های پر از بوی خردل آهنگ آرامش سرداده و در دشت های سرسبزاش اردو بزند...
شهرستان مرزی سردشت در هفتم تیرماه سال 66 در چهار نوبت توسط هواپیماهای رژیم بعثی مورد حمله شیمیایی قرار گرفت که طی آن بیش 110 نفر شهید و پنج هزار نفر شیمیایی شدند.
شهر مرزی سردشت در جنوب آذربایجان غربی واقع شده است و در حال حاضر دارای بیشترین تعداد مصدومین شیمیایی در کشور است.
سکینه اسمی - مهر
