اکنون مسئولان منطقه آزاد قشم کمتر از یک سال فرصت دارند تا نام ژئوپارک قشم را در شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی تثبیت کنند.
ژئوپارک قشم آن قدر برای قشمی‌ها اهمیت دارد که هنوز روستائیان ساکن این جزیره به احترام بیژن فرهنگ دره‌شوری کلاه از سر برمی‌دارند؛ مردی که درج نام ژئوپارک قشم در فهرست شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی، مدیون پایمردی‌های اوست. این اتفاق فرخنده در مارس 2006رخ داد اما دو سال بعد در همایش بین‌المللی ژئوپارک‌ها در مالزی، عنوان «عضو به خواب رفته» به ژئوپارک قشم اطلاق شد تا نشان دهد به همان اندازه که جوامع بومی و دوستداران محیط‌زیست برای ژئوپارک قشم ارزش قائل‌اند مدیران وقت منطقه آزاد قشم نسبت به این ژئوپارک بی‌توجهند. اهمال و بی‌توجهی این مدیران در قبال ژئوپارک تا آنجا ادامه یافت که در سال 2010، مسئولان شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی ناگزیر برای ژئوپارک قشم کارت زرد صادر کردند و به تبع آن دو سال به متولیان ژئوپارک فرصت دادند تا ضمن رعایت استانداردها، زمینه ارتقای ژئوپارک را فراهم سازند. آنطور که کارشناسان اکوتوریسم می‌گویند یکی از پیامدهای مثبت ماندگاری نام ژئوپارک قشم در شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی، ارتقای رفاه جامعه محلی با رونق گردشگری در این منطقه است.
دو نگاه متفاوت
از مدیران پیشین منطقه آزاد قشم البته انتظاری نبود که پرونده کاری‌شان آمیخته با تخریب‌های متعدد محیط‌زیست است. خشکاندن و استحصال 35هکتار از اراضی ساحلی درگهان با توجیه ساخت مجتمع‌های تجاری نمونه‌ای از فعالیت‌های مغایر با معیارهای زیست‌محیطی این مدیران است. مدیرانی که نه با الفبای محیط‌زیست آشنا بودند و نه گوش شنوایی برای شنیدن انتقادها و اعتراضات مسئولان شورای شهر و بومیان منطقه داشتند. آنها وسیع‌ترین پهنه گلی دریایی کشور را نابود کردند تا مجتمع‌های تجاری، جایگزین مهم‌ترین منطقه تخم‌ریزی ماهی و میگو در هرمزگان شود. قصه غم‌انگیز این تخریب‌ها در روزهای پایانی اسفندماه 89 در رسانه‌های کشور منتشر شد.
بهمن‌ماه سال گذشته اما اسفندیار حیدری‌پور، مدیر جدید منطقه آزاد قشم، جمع کوچکی از خبرنگاران را به قشم فرا خواند تا دغدغه‌های خود را درباره ژئوپارک قشم با اصحاب رسانه در میان بگذارد. گفته‌های مدیرعامل جدید منطقه آزاد قشم بسیار دلگرم‌کننده بود به ویژه آنکه وی تأکید کرد: «ما ژئوپارک قشم را به‌خاطر مردم ایران و به‌خاطر قشم با تمام قوا حفظ می‌کنیم و حتی وضعیت آن را فراتر از آنچه مورد نظر شبکه جهانی است ارتقا می‌دهیم.» حیدری‌پور با تأکید براینکه از هیچ تلاشی برای نجات ژئوپارک دریغ نمی‌کنیم، افزود: «ژئوپارک، یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری قشم است برهمین اساس باید موانع و مشکلاتی که برسر راه آن وجود دارد برطرف شود. اگر یک‌سال پیش شروع کرده بودیم الان معضلی وجود نداشت.»
وی درباره اقداماتی که تا آن زمان برای نجات ژئوپارک قشم صورت گرفته بود، گفت: «سند تمام سایت‌های مرتبط با ژئوپارک تحت عنوان انفال صادر شده و بدین‌ترتیب این سایت‌ها از هرگونه ساخت‌وسازی که مغایر با استانداردهای تعریف شده برای ژئوپارک باشد، مصون می‌ماند. اگر هم ساخت‌وسازی بشود سبک و همسو با اهداف ژئوپارک خواهد بود.»
حیدری‌پور در جمع خبرنگاران اعزامی به قشم، سال92 را سال شکوفایی و به بهره‌نشستن اقدامات مرتبط با ارتقای ژئوپارک قشم عنوان کرد و افزود: «برای تأمین نظرات شبکه جهانی، براساس تفاهمنامه‌ای که با سازمان حفاظت محیط‌زیست داریم احداث یک مرکز پژوهشی در جنگل‌های حرا در دستور کار قرار گرفته که سال آینده کلنگ‌زنی می‌شود. علاوه براین، ارتقای قابلیت‌های گردشگری روستای لافت با بهره‌گیری از توان علمی و اجرایی بهترین استادان مرمت‌کار کشور شروع شده که طبق برنامه ظرف سال آینده به پایان می‌رسد.»
همان روز، محمدهاشم داخته سرپرست ژئوپارک قشم، در گفت‌وگو با خبرنگاران، یکی از راهکارهای تثبیت نام ژئوپارک قشم در شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی را توسعه قلمروی ژئوپارک قشم عنوان کرد و گفت: «الحاق جنگل‌های حرا به نقشه ژئوپارک برگ برنده‌ای برای ارتقای استانداردهای مورد نظر مسئولان شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی است اما سازمان محیط‌زیست با این ماجرا موافقت نمی‌کند.» مدیرعامل منطقه آزاد قشم و همکارانش کمتر از 12ماه فرصت دارند تا به وعده‌های خود عمل کنند.
جنگل‌های حرا
مهندس فریبرز غیبی، مدیرکل پیشین دفتر امور منابع جنگلی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مساحت کل مانگروهای (حرا و چندل) کشور را 25هزار و 400 هکتار عنوان کرد و گفت: «هرمزگان، بوشهر و سیستان وبلوچستان محل رویش مانگروهاست که هرمزگان با 19هزار هکتار بیشترین رویشگاه مانگروها را در خود جای داده است.» این عضو شورای‌عالی جنگل سازمان جنگل‌ها و مراتع با اشاره به اینکه به مانگروها، جنگل‌های جزرومدی، کشندی و همیشه بهار هم گفته می‌شود، یاد آور شد: «سیلاب‌های فصلی مهم‌ترین منبع تغذیه‌کننده این رویشگاه‌هاست اما جاده‌کشی و احداث مزارع پرورش میگو به‌ویژه درهرمزگان و خلیج گواتر باعث قطع کانال‌های جزرومدی و مسیر سیلاب‌های منتهی به رویشگاه‌های مانگروها شده و حیات این رویشگاه‌ها را تهدید می‌کند.»
وی به همشهری گفت: «یکی از ویژگی‌های جنگل‌های حرا در قشم جنبه اکوتوریستی آن است به همین دلیل نیازمند مدیریت ویژه حفاظتی است. در حال حاضر در نبود این مدیریت ویژه، تردد زیاد و گردشگری بی‌ضابطه این رویشگاه‌ها را تهدید می‌کند. استفاده از سرشاخه‌های درختان حرا برای تأمین علوفه دام و شتر از دیگر عوامل تهدید‌کننده این رویشگاه‌هاست.»غیبی در پایان تصریح کرد: «در قشم شرایط خاصی وجود دارد از همین رو، باید، هم جنبه تفرجی و هم جنبه حفاظتی رویشگاه‌های حرا درنظر گرفته شود دستیابی به این هدف هم درگرو مدیریت خاص است.
برهمین اساس، منطقه آزاد می‌تواند فارغ از نگاه تجاری، بستر لازم را برای حفاظت ویژه جنگل‌های حرا فراهم سازد به‌طوری که گردشگری در این منطقه متناسب با قابلیت‌های منطقه رونق بگیرد.» به گفته وی، الحاق جنگل‌های حرا به ژئوپارک قشم و تثبیت آن در شبکه جهانی ژئوپارک‌های ملی می‌تواند نگاه جهانیان را به این جنگل‌ها معطوف کند و باعث حفاظت بهتر از این رویشگاه‌ها شود.
