زباله‌ای که دیگر دفن نمی‌شود

روزی دیگر توفان و سیلی از راه‌ می‌رسد تا سرزمینی را در هم نوردد. جنگ‌ها و آشوب‌ها نیز که جزء لاینفک زندگی انسان‌ها شده‌اند. گویا مردم برخی مناطق دنیا باید همیشه در آشوب و تلاطم زندگی کنند. اما اینها تمام مشکلات زندگی بشر روی زمین نیستند. انسان امروزی بحران‌های زیست‌محیطی بسیاری را به‌وجود آورده است. تولید گازهای گلخانه‌ای یکی از مهم‌ترین اتفاقات آزاردهنده زندگی بشر است. گازهای گلخانه‌ای به قدری آسیب‌رسان هستند که پیمان کیوتو در همین رابطه به‌وجود آمده است اما با وجود این هنوز هم برخی کشورها هستند که به مفاد این پیمان توجه نمی‌کنند البته این تمام مشکلات زندگی مدرن بشر امروز نیست.

از زمانی که بشر زندگی صنعتی و به‌اصطلاح مدرن خود را آغاز کرده است مشکلی به نام زباله و حجم انبوه آن نیز روی کریه خود را نشان داده است. تولید زباله و مدیریت مسائل مربوط به آن امروز نقش مهمی در زندگی و سلامت شهرها دارد. از همین روست که انسان‌ها نیز همیشه تلاش کرده‌اند تا سیستمی کارآمد برای از بین بردن مشکل زباله‌ها پیدا کنند. در همین ارتباط از زمانی که انسان‌ها زباله‌های تولیدی شهرها را در زمین دفن می‌کردند روزگار زیادی می‌گذرد، اگرچه این اتفاق هنوز در شهرهای کشور ما روی می‌دهد اما سیستم‌های کارآمد و کم‌ضرری هم وجود دارند که این روزها به فراخور توانایی شهرها، از آنها استفاده می‌شود. زباله یا همان طلای کثیف محصول زندگی مدرن انسان است. باقیمانده مواد غذایی، انواع کاغذ، پلاستیک، لاستیک، قطعات الکترونیک، ضایعات بیمارستانی و غیره را می‌توان در زمره زباله‌هایی قرار داد که هرازگاهی زندگی انسان‌ها را تهدید می‌کنند. از زمانی که کارگران جمع‌آوری زباله‌ها در شهرهای بزرگ اروپایی به دلایل مختلف دست از کار می‌کشند، تازه مشکلات همانند دردی نهفته پیدا می‌شوند. این اتفاق اوایل پاییز امسال در چند شهر کشورهایی چون فرانسه و ایتالیا به‌وجود آمد و اعتصاب کارگران جمع‌آوری زباله‌ها موجب شد تا تلی از زباله در گوشه و کنار خیابان‌ها به‌وجود بیاید.

اگرچه خدا را شکر تاکنون چنین مشکلی گریبان شهرهای کشور ما را نگرفته است اما آمار تولید زباله در کشور ما هم بسیار قابل توجه است. طبق اطلاعات موجود هر تهرانی روزانه حدود 800گرم زباله تولید می‌کند. این زباله به انواع خشک‌و‌تر تقسیم می‌شود که البته هرکدام نیز برای خود ماجرایی دارد. زباله‌ تر که از اسم آن پیداست مربوط به بازمانده مواد غذایی است. اما زباله‌های خشک دایره وسیع‌تری را دربرمی‌گیرند. کاغذ، شیشه، پلاستیک، قطعات الکترونیک و غیره را می‌توان جزو زباله‌های خشک حساب کرد. تا همین دو سه سال قبل زباله‌های تولیدی پایتخت طبق روال تمام سال‌های گذشته دفن می‌شدند. نتیجه چنین اتفاقی نیز به‌وجود آمدن یک منطقه آلوده زیست‌محیطی و نیز از بین رفتن مقدار زیادی سرمایه بود که می‌شد از زباله به‌دست آورد.

اما تلاش مدیریت شهری موجب شد تا کارخانه پسماند زباله تهران شاهد افزایش ظرفیت چند برابری باشد. این رویکرد مدیریت پایتخت موجب شده است تا امروز هیچ زباله‌ای در تهران دفن نشود. این در حالی است که تفکیک زباله‌ها در راس برنامه‌ها قرار گرفته است تا بتوان با این اقدام ضمن اینکه سرمایه‌ای هم تولید می‌شود، مانع تداوم آسیب‌های زیست‌محیطی شد. این اتفاق مبارکی است که شهروندان تهرانی نیز به آن توجه داشته و در اجرای آن کوشا هستند. اما نکته مهم، مورد دیگری است. طبق آمار موجود 20درصد زباله‌های تهران را زباله‌های خشک تشکیل می‌دهند. همانطور هم که گفته شد پلاستیک، لاستیک و شیشه از مهم‌ترین زباله‌های خشک محسوب می‌شوند و البته حتما می‌دانید که این اقلام برای بازیافت در طبیعت حداقل به چندسال زمان نیاز دارند. حالا سؤال اینجاست که با این روند تولید زباله در تهران و حتی جهان، اگر سیستم‌های پردازش و تفکیک زباله ساخته و استفاده نمی‌شدند، دنیا چه شکلی داشت؟