چاق شدم، چون بچه‌دار شدم

 وقتی در خانه‌ای یک زن باردار هست، مشابه این جمله‌ها را زیاد می‌توان شنید. اما خطر چاقی چطور؟ آیا یک زن باردار نباید از این که دارد بی‌رویه چاق می‌شود، نگران باشد؟

 آیا فقط خودش چاق می‌شود یا چاقی‌اش برای بچه هم اثرها و زیان‌هایی دارد؟ تازه‌ترین تحقیقات می‌گویند اضافه وزن بیش از حد در دوران بارداری، می‌تواند باعث چاقی بچه‌های چنین مادرانی شود.

هر زنی باید در دوران بارداری به وزنش اضافه شود. همه این را می‌دانیم. یک قسمتش به خاطر وزن جنین است که به‌خصوص در سه ماهه آخر خیلی اهمیت دارد. یک قسمتش هم به خاطر تغییرات هورمونی و جمع شدن آب و مایعات در بدن است که این یکی در سه ماهه اول مهم است.

اضافه وزن تا کجا؟
اضافه وزن در دوران بارداری تا حد زیادی طبیعی است، اما هر زن بارداری باید بداند که این اضافه وزن باید با حساب و کتاب باشد وگرنه هم برای مادر خطرناک است و هم برای فرزندش. وزن‌گیری بیش از حد مادر، خطر دیابت را هم در مادر و هم در جنین زیاد می‌کند، زایمان را سخت می‌کند و احتمال باقی ماندن این وزن اضافه برای مادر بعد از زایمان هم هست.

به همین علت، پزشکان برای اضافه وزن مطلوب در دوران بارداری حد و اندازه تعیین کرده‌اند. یعنی تا یک جایی اضافه وزن مجاز و حتی مطلوب است و از یک جایی به بعد خطرناک است و باید جلوی آن گرفته شود.

برای هر کس فرق می‌کند
مقادیر مجاز اضافه وزن برای زن باردار برحسب وزن او قبل از بارداری تعیین می‌شود؛ طوری که زنان با اضافه وزن قبل از بارداری کمتر از دیگران مجازند در این دوران وزن اضافه کنند.

 در حالی که اگر زنی قبل از بارداری BMI یا شاخص توده بدنی پایین تر از حد طبیعی داشته باشد، باید برای این که رشد کودکش تحت‌تاثیر منفی قرار نگیرد، بیشتر وزن بگیرد.

اما خبر تازه را بشنوید درباره یافته جدید محققان. آسوشیتدپرس گزارش داده است محققان دانشکده پزشکی ‌هاروارد، به این نتیجه رسیده‌اند زنانی که در دوران بارداری‌شان اضافه وزن پیدا می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که بچه‌های چاق داشته باشند.

البته یافته جدید این محققان آن است که حتی اضافه وزن در حد مجاز و توصیه شده هم می‌تواند احتمال چاقی بچه‌ها را در دوران نوپایی و سن سه تا پنج سالگی، بیشتر کند. به همین علت، باید در مورد این محدوده مجاز هم تجدیدنظر کرد. چون شروع چاقی در دوران نوپایی، شروع بسیار بدی است و هشداری است برای یک نسل چاق‌تر و بنابراین بیمارتر.

این محققان، وزن و قد بیش از هزار زن را از دوران بارداری زیرنظر گرفتند. سپس میزان رشد فرزندان‌شان را از بدو تولد تا سه سالگی پیگیری کردند. زنانی که قبل از بارداری اضافه وزن داشتند و نیز آن‌هایی که بیش از دیگران در این دوران وزن گرفته بودند، 13 درصد بیشتر از دیگران احتمال داشت که کودکان با اضافه وزن داشته باشند. یافته‌های این مطالعه در آخرین شماره نشریه «بارداری و زنان آمریکا» چاپ شده است.

هنوز زود است
دست نگه دارید. هنوز برای این که جلوی وزن‌گیری خودتان را بگیرید، زود است. خود این محققان تاکید دارند که نتایج این مطالعه به معنای تجدیدنظر در محدوده مجاز و توصیه شده اضافه وزن در دوران بارداری نیست. چنین تجدیدنظری نیاز به بررسی‌ها و پژوهش‌های گسترده‌تری دارد؛ به‌خصوص برای زنانی که در کشورهای دیگر زندگی می‌کنند و عادت‌ها و فرهنگ تغذیه‌ای متفاوتی دارند، باید دستورالعمل‌های جداگانه‌ای تدوین و توصیه شود.

اما از همین مطالعه می‌توان این نتیجه را گرفت که وزن مادر در دوران بارداری، رابطه مستقیمی با وزن کودک آینده‌ای که در رحم اوست، دارد. بنابراین، هر زن بارداری باید توجه داشته باشد که چقدر می‌خورد و چگونه می‌خورد و فعلا تا اطلاع ثانوی، همان مقادیر توصیه شده و مجاز را، برای بیشتر شدن وزنش در این دوران، رعایت کند تا کودک سالم‌تری داشته باشد، علاوه بر این که سلامت خودش هم در دوران بارداری از دست نمی‌رود.

اگر چاقید یا لاغرید
اگر اضافه‌وزن دارید، که این را می‌توانید از فرمول نمایه توده بدنی به دست آورید، دوران بارداری زمان مناسبی برای اصلاح این وضعیت نیست. بهترین کار این است که قبل از بارداری به فکر بیفتید و رژیم بگیرید و وزن‌تان را متعادل کنید.

 توجه داشته باشید که در دوران بارداری، فقط باید 300 کیلوکالری بیشتر از شرایط عادی انرژی دریافت کنید و نه بیشتر. برای آن که اضافه وزن‌تان کمتر به جنین آسیب بزند و نیز برای آن که بعد از زایمان زودتر بتوانید به وزن قبل از بارداری‌تان برسید، بهترین راه این است که در این دوران بیشتر ورزش کنید. انجام ورزش‌های ملایم تا متوسط در این دوران، به هیچ وجه منعی ندارد و توصیه هم شده است.  شنا و پیاده روی دو انتخاب خوب هستند.