این مرکز زیرنظر مجمع عمومی سازمان ملل است و وظیفه دارد به‌ترویج زندگی اجتماعی و زیست‌محیطی شهرهای پایدار با هدف تأمین سرپناه مناسب برای همه انسان‌ها توجه کند. شهرها و شهرستان‌های بسیاری در مناطق مختلف جهان هستند که روند اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، زیست‌محیطی و سیاسی متغیری دارند. برخی از این شهرها و شهرستان‌ها روندهای مناسب و خوبی دارند و برخی دیگر نیز با وضعیت‌های ناگوار و بد دست به‌گریبانند. در سال 1950یک‌سوم از مردم جهان در شهرستان‌ها و مراکز غیرمتمرکز شهری زندگی می‌کردند. 50سال بعد، این تعداد جمعیت افزایش یافت و تعداد بیشتری از ساکنان جهان در شهرها اسکان گزیدند. در سال 2050نیز روند شهرنشینی در جهان افزایش قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت و هم‌اکنون نیز نیمی از جمعیت جهان در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند.
واقعیت این است که شهرهای بزرگ مراکز تولید هرکشور و همزمان مراکز بزرگ مصرف هستند. فرایندهای اقتصادی و اجتماعی‌ای که در این شهرها شکل می‌گیرد به تولید ثروت و فرصت می‌انجامد. در کنار اینکه شهرها کانون‌های بزرگ اقتصادی و اجتماعی هستند، آنها آسیب‌های جدی را نیز پیش‌رو دارند.بیماری، جرم و جنایت، آلودگی، فقر و ناآرامی‌های اجتماعی ازجمله آسیب‌هایی است که زندگی شهری را تهدید می‌کند. در بسیاری از شهرهای بزرگ به‌ویژه درکشورهای درحال توسعه، تعداد زاغه‌نشینان بیش از 50درصد از جمعیت را تشکیل می‌دهد؛ جمعیت‌هایی که بدون سرپناه مناسب، امکانات آب و فاضلاب، آموزش و پرورش و خدمات بهداشتی و درمانی در گوشه و کنار بسیاری از شهرهای درحال توسعه زندگی می‌کنند.
این آسیب‌ها نشان می‌دهد که سیاستگذاران شهری باید به چالش‌های پیش روی شهرها توجه کنند و جامعه جهانی نیز در سال‌های آغازین قرن 21باید در اندیشه استقرار توسعه پایدار در شهرهایی‌باشد که چالش‌های جدی دارند. برنامه‌های مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد، برای کمک به مدیران شهری و سیاستگذاران محلی طراحی شده است تا برای مقابله با چالش‌های زندگی شهری در جوامع در حال توسعه چاره‌اندیشی کنند و بتوانند با حمایت جامعه جهانی راه‌حل‌های پایدار و مناسب برای مشکلات فراروی خود داشته باشند.در واقع ماموریت این سازمان در بیانیه مرکز اسکان بشر ونکوور موسوم به برنامه «زیستگاه» و بیانیه مرکز اسکان بشر استانبول موسوم به «اسکان بشر در هزاره جدید» و همچنین قطعنامه 206/56 سازمان ملل متحد آمده است. کار مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد به‌طور مستقیم معطوف به مفاد اعلامیه هزاره سازمان ملل متحداست و به‌ویژه به شهرهایی از کشورهای عضو توجه دارد. این برنامه درنظر دارد تا برای بهبود حداقل 100میلیون زاغه‌نشین شهرهای در حال توسعه کشورهای عضو تا سال 2020امکانات اولیه زندگی شهری را فراهم کند. همچنین تحقق شعار توسعه هزاره در قرن جدید ازجمله اهداف این مرکز است.
این مرکز همچنین از تمامی اعضا خواسته است تا برای نیمی از ساکنان کره‌زمین که به آب سالم آشامیدنی دسترسی ندارند، با تکیه بر الگوی توسعه پایدار آب شرب سالم فراهم کنند تا از میزان بیماری‌ها و مشکلات بهداشتی در این مناطق که عمدتا در کشورهای درحال توسعه قراردارند، بکاهد.چشم‌انداز استراتژیک مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحدبه چهار بخش عمده تقسیم می‌شود که عمدتا بر زندگی در شهرهای در حال توسعه نظارت دارد. نخستین بخش عمده برای دستیابی به استراتژی این مرکز، دفاع از هنجارهای جهانی در زندگی شهری است. تجزیه و تحلیل اطلاعات شهرهای توسعه یافته برای دستیابی به الگوهای بومی برای توسعه شهرهای در حال توسعه دومین گام این مرکز است. همچنین بررسی تجارب موفق و آزمایش‌های مناسبی که در شهرهای گوناگون صورت گرفته و می‌تواند الگویی مناسب برای دیگر شهرها باشد سومین بخش برای دستیابی به چشم‌انداز استراتژیک مرکز است. آخرین بخش نیز تأمین مالی و ایجاد بستری مناسب برای دستیابی به درآمدهای پایدار شهری است.
این استراتژی‌ها برای دستیابی به شهرهای دارای توسعه پایدار هستند. در واقع دولت‌های جهان که عضو جامعه ملل متحد هستند، با توسعه مناسبات و فعالیت‌ها و گسترش تجاربشان تلاش می‌کنند تا محیطی امن برای زندگی شهروندان در شهرهایشان فراهم آورند. مجمع عمومی سازمان ملل بر فعالیت‌های این مرکز نظارت دارد و تلاش می‌کندتا براساس برنامه‌ها و اهداف کلی سازمان ملل، این مرکز نیز در پیشبرد تمدن بشری، گام‌های قابل‌توجهی بردارد. دولت‌های جهان همچنین با نظارت و تحقیق تلاش می‌کنند سیاست‌های توسعه این مرکز را به‌منظور ظرفیت‌سازی هر چه بیشتر و تأمین مالی برای مسکن و توسعه شهری به پیش ببرند.
یکی از مهم‌ترین گام‌هایی که این مرکز در تحقق شعار سازمان ملل برداشته است، تلاش برای عملی کردن «اهداف توسعه هزاره» است؛ شعاری بنیادین که سازمان ملل متحد در آغاز قرن 21 آن را به‌عنوان هدف 15ساله مطرح کرده است؛ هدفی که می‌تواند نخستین گام برای استقرار توسعه پایدار در تمامی جوامع باشد. اهداف توسعه هزاره شامل ۸ مورد است که هر ۱۹۱ کشور عضو سازمان ملل پذیرفته‌اند تا سال ۲۰۱۵ به آنها برسند. کشورهای عضو در سپتامبر ۲۰۰۰ متعهد شدند این اهداف را دنبال کنند:
1 - از بین بردن جلوه‌های حاد فقر و گرسنگی
2 - نیل به تحصیلات ابتدایی در سطح دنیا
3 - پیشبرد برابری جنسیتی و توانمند‌سازی زنان
4 - رشد سلامت زایمان
5 - مبارزه با ایدز /HIV، مالاریا و سایر امراض
6 - کاهش مرگ‌ومیر نوزادان
7 - حصول اطمینان از حفظ محیط‌زیست
8 - توسعه مشارکت جهانی در برابر توسعه
