مروری گذرا بر زندگی جامعه شهری نشان می‌دهد که شهروندان متحمل آسیب‌ها و تهدیدهای فراوانی هستند؛ از مسائل محیط‌زیست شامل آلودگی آب، هوا و فراورده‌های غذایی گرفته تا آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، خشونت و بزهکاری. بنابراین برنامه‌ریزی برای دستیابی به شاخص‌های مورد نظر درهرکدام از زمینه‌های یادشده ضرورتی انکارناپذیر به‌حساب می‌آید. در این برنامه‌ریزی البته جلب نظر و مشارکت همه ذی‌نفعان، شامل بخش دولتی، شهرداری‌ها، جامعه مدنی و حتی بخش خصوصی دارای اهمیت ویژه بوده و برای ارتقای کیفیت زندگی الزامی است؛. به این معنی که تا چنین فرایندی با اجماع همه دست اندرکاران به‌وجود نیاید دستیابی به اهداف یک جامعه ایمن عملا امکانپذیر نخواهد بود.
امروزه واژه امنیت در هر حوزه‌ای تعریف ویژه خود را دارد. «امنیت» برای «محیط‌زیست» به مفهوم دستیابی به محیط سالم برای زندگی بشر، برای «تغذیه» به مفهوم بهره مندی از سفره و فراورده‌های غذایی سالم و عاری از آلودگی، برای «خانواده» به مفهوم وجود کانونی که در آن اعضا، هریک با برقراری ارتباطی منطقی و عادلانه، رشد فردی و انسانی خود را دنبال می‌کنند و برای «اشتغال» به مفهوم دستیابی هر شهروند بالغ به امکان تأمین معیشت حلال و مشارکت در فرایند ساختن آینده خود و جامعه‌اش تعریف می‌شود.
همچنین «امنیت فردی» به مفهوم دوری از خشونت و نقض حقوق شهروندی و برخورداری از نظام حقوقی و کیفری مناسب برای دادرسی، «امنیت فرهنگی» به مفهوم ایجاد فضای سالم انتقال آزاد اطلاعات و آموزه‌های مورد نیاز برای رشد مادی و معنوی انسان‌ها، «امنیت سیاسی» به مفهوم حق تعیین سرنوشت و دخالت در نحوه اداره امور شهر و کشور و «امنیت اقتصادی» نیز به مفهوم امکان فعالیت در چارچوب قوانین و مقررات به شکل عادلانه و همراه با رقابتی سالم و به دور از فشار است. امنیت یا تأمین اجتماعی نیز برای همه افراد جامعه، به‌خصوص گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان و سالمندان لازم است تا حس امنیت در آینده را فراهم کند.
در این میان تعریف امنیت اجتماعی به‌عنوان یکی از شاخه‌های مهم امنیت، چنان ابعاد گسترده و مؤثری بر عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی دارد که لازم است برای آن از زوایای مختلف، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی صورت گیرد تا مفهوم امنیت و ارتقای زندگی، به‌خصوص در جوامع شهری تحقق یابد.
چنانچه ملاحظه می‌شود هر حوزه‌ای تعریف خاص خود را از امنیت دارد و وقتی از جامعه ایمن صحبت می‌کنیم، آنچه در درجه اول اهمیت قرار می‌گیرد حفظ امنیت شهروندان است؛ یعنی اگر بارها و بارها به موضوع امنیت پرداخته و از جامعه ایمن صحبت شود اما شهروندان احساس امنیت عمومی نداشته باشند، به اهداف جامعه ایمن دست نیافته‌ایم.
بی‌تردید در شهر تهران که آسیب‌های متعددی وجود دارد، برنامه‌ریزی برای ارتقای شاخص‌های ایمنی و بهبود کیفیت زندگی به مفهوم گسترده‌ای که اشاره شد از ضروریات کار است. خوشبختانه شورای اسلامی شهر تهران به ارتقای وضعیت محیط‌زیست شهر، بهبود شاخص‌های مربوط به سلامت شهروندان، آسیب‌های اجتماعی، مسائل ایمنی، عبور و مرور و ترافیک شهری، ترویج فضاهای امن شهری و فضاهای سالم برای تفریحات توجه داشته است. شورای شهر و شهرداری تهران در زمینه فعالیت فرهنگی که به ارتقای سطح دانایی و توانمندی مردم کمک می‌کند، مانند ایجاد و گسترش سرای‌های محله، اقدامات مؤثری را طی این دوره به انجام رسانده است. اگرچه این تلاش‌ها در مقابل مشکلات و معضلات شهر تهران کفایت نکرده اما با استمرار نگاه توسعه‌ای و اصلاحی و گسترش آن در سطوح مختلف می‌توان به بهبود شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر تهران امیدوار بود.
*رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران
