دکتر احمد سواری، استاد دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر علاوه بر نفت، وقوع جنگ‌های اخیر و نیز مانورهای نظامی را از دیگر عوامل اثرگذار در آلودگی این پهناب نام برد و افزود: جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و جنگ خلیج‌فارس، باعث ورود مقادیر زیادی نفت به این دریا شد که اثرات ناگوار آن تا سالیان سال در این دریا برجای می‌ماند. این مدرس زیست‌شناسی دریا، درگفت‌وگو با همشهری افزود: اثرات ناشی از آلودگی‌های نفتی مربوط به جنگ‌های اخیر به اندازه‌ای است که تنوع زیستی و به‌طور کلی محیط‌زیست دریایی خلیج‌فارس را با خطرات جدی مواجه ساخته است.
مقایسه وضعیت کنونی این دریا با گذشته نشان می‌دهد که تنوع زیستی در گذشته در این منطقه دریایی از تراکم بسیار بالایی برخوردار بوده اما اکنون به شکل نگران کننده‌ای کاهش یافته است. وی به فیلم مستندی اشاره کرد که 30 سال پیش با عنوان «خیمه در خلیج‌فارس» تهیه شده و طی آن وضعیت تنوع زیستی این دریا به تصویر کشیده شده است. به گفته وی، فیلم مذکور سند گویایی است که نشان می‌دهد طی 3دهه اخیر به‌دلیل رفتارهای نامناسب، محیط‌زیست دریایی خلیج‌فارس و تنوع زیستی به چه وضعیت اسفباری مبتلا شده است.
سواری در ادامه خاطرنشان کرد: هرچند نفت و وقوع جنگ در آلودگی خلیج‌فارس بسیار مؤثر بوده‌اند اما علاوه براین دو عامل، رشد فزاینده کارخانه‌های صنعتی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اشتیاق این کشورها به صنعتی شدن که باعث احداث انواع کارخانه‌های فلزی، ساخت شناورهای مختلف، راه‌اندازی تاسیسات ساحلی و بندری در سواحل شد که در حال حاضر مقادیر زیادی آلودگی را وارد دریا می‌کنند. ازجمله فعالیت بیش از 80 پالایشگاه و مراکز متعدد پتروشیمی و همچنین نیروگاه‌های برق در سراسر ساحل بر این آلودگی‌ها دامن زده است. از سوی دیگر، روز به‌روز بر جمعیت شهرهای حاشیه خلیج‌فارس افزوده می‌شود. این در حالی است که هنوز در اغلب مناطق، سیستم تصفیه فاضلاب وجود ندارد در نتیجه پساب‌ها و فاضلاب‌ها بدون هیچ مانعی وارد دریا می‌شود که طبعا اثرات بسیار نامطلوبی روی اکوسیستم دریا دارد.
استاد دانشگاه علوم وفنون دریایی خرمشهر از تردد کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها در خلیج‌فارس و تخلیه آب توازن این شناورها به‌عنوان یکی دیگر از عوامل تهدید‌کننده زیستبوم‌های دریایی نام برد و افزود: این شناورها تا چندی پیش بدون هیچ مانعی آب توازن خود را در خلیج‌فارس و دریای عمان تخلیه می‌کردند که از یک سو باعث آلودگی و از سوی دیگر، سبب ورود گونه‌های مهاجم به این دریا می‌شدند. بروز پدیده کشند قرمز که تاثیرات منفی فراوانی داشت نتیجه تخلیه آب توازن کشتی‌های ورودی بود البته در حال حاضر، تخلیه آب توازن کنترل می‌شود.
سواری به عامل دیگری هم اشاره کرد، عاملی که نقش مهمی در آلودگی خلیج‌فارس دارد اما کمتر به آن پرداخته می‌شود. او گفت: فعالیت‌های نظامی که هراز گاهی از سوی ایران و سایر کشورها در این پهناب عظیم برگزار می‌شود از دیگر عوامل آلاینده هستند؛ هرچند که اطلاع دقیقی از سهم مانورها و فعالیت‌های نظامی در آلودگی خلیج‌فارس در دست نیست. براین اساس بهتر است به‌تدریج اطلاعات بیشتری در این زمینه در دسترس محققان و مسئولان محیط‌زیست قرار بگیرد تا در این باره چاره‌اندیشی کنند به‌ویژه اینکه این کشتی‌ها حامل نیروی انسانی قابل توجهی هستند که احتمالا پساب‌های آنها بدون تصفیه همراه با مواد زاید در دریا رها می‌شوند. این مدرس زیست‌شناسی دریا تاکید کرد: حفاظت از زیستبوم‌های دریایی خلیج‌فارس ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و باید همه مراکز تحقیقاتی و صاحب‌نظران در این زمینه تلاش کنند. به گفته وی، برگزاری همایش‌ها و گردهمایی‌های علمی بستری برای تبادل نظر میان ارگان‌های مرتبط با خلیج‌فارس فراهم می‌سازد که طی آن می‌توان به راهکارهایی برای مقابله با آلودگی‌هایی که اکنون این دریا را تهدید می‌کند، دست یافت.
وی متعهد بودن به کنوانسیون‌های بین‌المللی را از دیگر راهکارهای مؤثر در حفظ محیط‌زیست دریایی خلیج‌فارس و دریای عمان عنوان کرد و افزود: از یک سو، ضروری است این کنوانسیون‌ها به‌طورکامل و دقیق اجرا شود و از سوی دیگر، باید کمبود و نقایص احتمالی قوانین داخلی را جبران کنیم. برای دستیابی به این هدف، بهتر است ارگان‌های مختلف که به نوعی در خلیج‌فارس سهیم هستند نیازهای خود را عنوان کنند تا با بررسی این نیازها، قوانین بازدارنده آلودگی برای حفاظت محیط‌زیست در مجلس تدوین و تصویب شود.
