ویژگیهای خاص هر نقطه، در سفر به نقاط مختلف ایران، به‌خوبی دیده می‌شود. گذشته از تفاوت‌های فرهنگی یاد شده، گروه‌های سنی مختلف، علاقمندان به فعالیتهای مختلف و... نیز هر یک خرده‌فرهنگ خاص خود را دارند که در مدیریت فرهنگی شهر باید به آنها توجه شود.
این ویژگی‌ها با گرد آمدن نمایندگان فرهنگهای مختلف در تهران، در تعامل با هم، بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند و برآیند آنها جامعه‌ای چندفرهنگی است که حاصل آن فرهنگ خاص تهران است و همه آنهاست اما هیچ‌کدام نیست!
جایگاه خرده فرهنگهای محلی کجاست؟
شهرداری تهران در سیاست گذاری‌های فرهنگی سال آینده زنده کردن خرده فرهنگهای محلی را در دستور کار قرار می‌دهد.
مدیرعامل موسسه آموزش شهر در گفت و گو با میراث خبر با تاکید بر اینکه یکی از دغدغه‌های کنونی شهر تهران و مدیران فرهنگی پایتخت بی‌توجهی به دغدغه‌های فرهنگی پایتخت است، از برنامه‌های جدید در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی تهران خبر داد که بر اساس آن خرده‌فرهنگ‌های تهران تا حدودی جایگاه گذشته خود را بازمی‌یابند.
محمدهادی طباطبایی در مورد دلایل اتخاذ این تصمیم هم می‌گوید: «در ابتدای کار لازم بود به مسایلی بپردازیم که در میان خرده‌فرهنگ‌های مختلف، دغدغه‌ها و در عین حال ویژگیهای مشترک تمام شهروندان تهرانی باشد. به عبارتی تاکنون آنچه به طور جدی به آن پرداخته شده دست‌یابی به زبان مشترک شهر است؛ زبانی که در عین سادگی به‌ترویج اهداف فرهنگی مدیران فرهنگی شهر هم کمک کند. اما از این پس نیاز به توجه بیشتر به خرده فرهنگ‌ها را هم داریم.»
به گفته او یکی از سخت‌ترین مراحل تدوین سیاست‌های فرهنگی تهران یافتن نقاط مشترک و به تبع آن زبان مشترک میان فرهنگهای مختلف شهری است.
طباطبایی از این رویکرد به عنوان توجه به متن کلی جامعه یاد می‌کند و در عین حال تاکید دارد که هم‌اکنون پس از گذر از این دوره زمان آن فرا رسیده که سراغ خرده فرهنگهای محلی برویم: «در سال 86 به سراغ آموزش‌های فرهنگی اقشار مختلف متناسب با مقتضیات هر قشر می‌رویم. علاوه بر خرده فرهنگ‌ها در نظر داریم در سال آینده برنامه‌های فرهنگی از کلاس‌های آموزشی گرفته تا کتابهای فرهنگی را برای هر قشر و گروه سنی به طور ویژه اختصاص دهیم.»
نمونه‌های این دسته‌بندی هم جالب هست. مثلا کتابهای ویژه تماشاگرانی که به تماشای مسابقات ورزشی می‌روند؛ این جمع از ویژگی‌ها و به تبع آن فرهنگ ویژه‌ای برخوردار هستند و حال برای آموزش فرهنگ مطلوب در این فضاها و حتی حق و حقوق مطرح در این فضاها این قابلیت وجود دارد که در قالب بحثی مجزا به آن پرداخته شود.
بانوان و دانش‌آموزان دوره‌های مختلف، دختران و پسران و حتی اهالی مناطق مختلف از جنوب تا شمال هر کدام نیازها، تمایلات، ایده‌ها و تفکرات مجزایی دارند که مدیران شهری موظف هستند برای بالا بردن فرهنگ آنها و رفع نقایص کنونی برنامه‌های جداگانه‌ای در قالب کتاب و آموزش حضوری برایشان لحاظ کنند.
حلقه‌های مکشوفه مدیریت فرهنگی
امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس هم معتقد است: جامعه کنونی از خرده فرهنگهای بسیاری تشکیل یافته که در عین تنوع، یک نوع هویت فرهنگی منسجم را برای شهر به ارمغان دارند و در این میان باید مدیران شهر با استناد به همین خرده فرهنگ‌ها و بررسی آنها در کنار‌ترویج فرهنگ شهرنشینی، این گونه هویت‌های کوچک و خرد محله‌ای را هم تقویت کنند.
به گفته قرایی مقدم در سالهای گذشته در بسیاری از کلان شهرها فرهنگهای مختلف جایی برای خود باز کرده‌اند و با وجود برخوردهایی که گاه بین این نوع فرهنگهای ملی رخ داده، هیچ گاه از سوی مدیران شهری تلاشی برای استفاده از این سرمایه و فرصت نهفته و تبدیل آن به یک موقعیت مطلوب نشده است و به نظر میرسد مدیران کنونی شهرداری تهران پس از سالها این طلسم را شکستهاند و به این موضوع پی برده‌اند که شهر بیفرهنگ، در نهایت شهر بی‌هویت می‌شود و پیش از هر چیز دود این‌بی‌هویتی به چشم مسئولان شهر می‌رود.
به اعتقاد قرایی مقدم قرنها پیش حاکمان شهرها به این نتیجه رسیده بودند که یکی از الزامات اولیه هر نوع محل سکونتی ترویج اخلاق در میان ساکنانش است: «در دوره کنونی احساس نیاز به‌ترویج اخلاق شهروندی بیش از گذشته احساس می‌شود و باید ورود شهرداری تهران به این مقوله را به فال نیک گرفت تا شاید بتوان در سایه فعالیتهای فرهنگی، اخلاق شهرنشینی را هم ارتقا داد.»
رییس مرکز آموزش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران نحوه ورود به این مقوله‌ها را این طور بیان می‌کند: «یکی از دغدغه‌های تهرانی‌ها ترافیک است. البته شاید بتوان گفت که ترافیک بهانه‌ای شده برای ناراحت بودن شهروندان. مردم شاد نداریم، این ناراحتی و نبود شادی هم ریشه در بسیاری از فرهنگ‌ها و اخلاق‌هایی دارد که سالهاست از جامعه رخت بربسته و به همین دلیل هر روز شاهد رنگ باختن بیشتر شادی در پایتخت هستیم.»
چاره چیست؟
طباطبایی معتقد است که باید مشکلات را ریشه‌ای رفع کرد. به عنوان نمونه اگر در میان شهروندان بتوان ویژگیهای مثبت اخلاقی مانند فروتنی، تواضع، راست‌گویی و خوش خلقی را رواج داد، بتدریج از میزان عصبی بودن تهرانی‌ها کاسته می‌شود و در یک دوره طولانی مدت می‌توان شادی را به زیر پوست شهر تزریق کرد.اینها جزو مباحث جدی بوده که از سوی شهرداری تهران در اولویت موضوعات کتابهای فرهنگ شهروندی که در شهر توزیع رایگان شده، قرار گرفته است.
