شرح حدیث؛ قسم فروشی

شرح حدیث: این از همان مصادیقی است که پیشترگفتم. کوشش می‌کند که روزی به‌دست بیاورد؛ در قالب اینکه مرتب قسم می‌خورد.

اینجا یک نکته‌ای را عرض می‌کنم: «بِالْأَیْمَان» به قول ما طلبه‌ها یعنی قسم‌ها. معمول این است که قسم‌ها را به خدا می‌خورند؛ این مرتکزِ اذهان است که قسم به خدا می‌خورند. روی این جهت است که در آیه هم دارد به اینکه شما خدا را در معرض قسم‌هایتان قرار ندهید: «وَ لا تَجْعَلوُا‌الله عُرضَهً لِاَیْمانِکُم»(1).

قسم به خدا خوردن 2 نوع است؛ یک قسم‌هایی راست است و یک قسم‌هایی دروغ است. اینجا مراد قسم‌های دروغ نیست! قسم دروغ که حرام است؛ دروغ حرام است. اینجا مراد قسم‌های راست به خدا خوردن است. در قسمی که داری می‌خوری دروغ نمی‌گویی، واقعا هم راست می‌گویی که مثلا آنقدر خریدم. اما همین قسم را هم نخور. خدا بدش می‌آید.

آخر نام خدا را که تو نباید برای به‌دست آوردن کالای ناچیز دنیا هزینه کنی! نام خدا ارزشش خیلی بالاست. در روایت قسم راست است نه قسم دروغ! «إِنَّ‌الله عَزَّ وَجَلَّ لَیُبْغِضُ الْمُنْفِقَ سِلْعَتَهُ بِالْأَیْمَانِ». همان موقعی که داری قسم راست به خدا می‌خوری، همان موقع مورد غضب خدایی.

در یک روایت دیگر داریم که مضمونش این است: بدان! دروغ هم نگفتی، راست هم گفتی، فروش هم کردی، سود خیلی معمولی هم به‌دست آوردی. در روایت داریم که این سود، برای تو برکت ندارد.

به خاطر آن قسم‌های راستی که خوردی. اجحاف هم نکردی، دروغ هم نگفتی، منصفانه هم معامله کردی، اما اثر آن قسم تو این است که این سود، برای تو برکت ندارد. چون خدا بدش می‌آمد که نام او را هزینه کنی برای پول به‌دست آوردن؛ اثرش این است که برکت را از معامله‌ات می‌گیرد.

پی نوشت:
1- سوره بقره، آیه 224