شنبه ۹ دی ۱۳۸۵ - ۰۶:۵۱
۰ نفر

عباس ثابتی راد: هنگامی که رنان بیرو در سال 1988 و به‌منظور راه‌اندازی اتومبیل‌های قدیمی خود، وارد پارکینگ اتومبیل‌های کلکسیونی اش شد نمی‌دانست چند لحظه بعد آتش اشتیاقی را در خود روشن می بیند که سال‌ها پیش در اجدادش بیدار شده بود و آنان را به اختراعاتی رهنمون کرده بود.

اما هنگامی که او نتوانست خودرو مورد علاقه‌اش را پس از چند ماه خاموش بودن روشن کند به‌یکباره تلاشی ناآگاهانه او را برای یک اختراع جدید آماده کرد. اختراعی که امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا مورد توجه قرار گرفته و علاوه بر رفع مشکلات فنی اتومبیل‌ها میزان آلودگی‌های زیست‌محیطی و هوا را کاهش می‌دهد و موجب بهینه‌سازی در مصرف سوخت می‌شود.

 بیرو با تولید ماده ای که ویژگی چرب کنندگی بالایی داشت، توانست راهی نو برای حل مشکلات ناشی از افزایش تولید بنزین و اثرات زیست محیطی آن فراهم کند. اثراتی که موجب شده است تا بسیاری از شهرهای جهان دستخوش مشکلات و معضلات گوناگون شود. در واقع امروزه یکی از مهمترین مشکلات شهرهای بزرگ دنیا آلودگی های ناشی از ازدحام خودروها و افزایش مصرف سوخت های فسیلی است.

شاید تلاش های دانشمندان و متخصصان در حل این معضل تا به امروز پاسخ  درخوری نیافته است، اما هنگامی که بیرو در پارکینگ قدیمی خانه‌شان توانست با تکیه بر دانش و  معلومات خود راهی تازه برای حل این مشکل بیابد، امید حل این بحران که تمامی شهرهای جهان را فراگرفته است، بیشتر شد.

این واقعیت که تهران نیز  به‌مانند بسیاری از شهرهای دنیا از مشکلات ناشی از آلودگی های زیست‌محیطی رنج می برد و فرسنگ‌ها از شهری که برای اولین بار در تاریخ به عنوان پایتخت نامیده شد دور شده است، انکارناپذیر است. دلیل این مدعا گزارشی است که از سوی سازمان بازرسی کل کشور منتشرشده و در بر دارنده آمار و ارقام نگران‌کننده ای است.

براساس بررسی‌های انجام‌شده، تردد میلیون‌ها دستگاه خورو در تهران و افزوده شدن سالانه بیش از 500 هزار دستگاه خودرو جدید به ویژه در سال‌های اخیر و افزایش 100 درصدی تعداد اتومبیل‌های تهران در طول سال‌های 1379-1383 و مصرف روزانه 70 میلیون لیتر انواع سوخت های فسیلی، هوای شهر تهران را به وضعی اسفبار درآورده است.

شاید شگفت‌انگیز باشد اگر مقدار آلاینده هایی را که هر ساله وارد هوای این شهر پرجمعیت می شود را بدانیم. تهران سالانه 3/2 میلیون تن مواد ‌سمی  و گازهای مرگ آور را در خود جای می‌دهد و از این میزان آلاینده، تقریبا بیش از 80  درصد را خودروها به خود اختصاص می دهند.

 این  امر موجب شده تا این شهر که روزگاری به دلیل هوای خوب و مناسبش مورد توجه مردم بود، امروز سیمایی مرگ‌آور به خود بگیرد، و هر روز 27 نفر از شهروندان این شهر دراثر این آلودگی جان خود را از دست دهند. به واقع تهران دیگر حتی جلوه‌ای اندک از گذشته‌اش را با خود ندارد و به شهر افسون شده بی‌شباهت نیست.

آن روی سکه
 در دومین روز‌ مرداد ماه سال 1384 هنگامی که هیات وزیران بر اساس برنامه چهار ساله کشور لزوم جایگزینی خوردوهای فرسوده را  مطرح کرد و اعلام کرد که دولت به منظور کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از اثرات زیست‌محیطی ناشی از تردد خودروهای آلاینده قصد دارد تا در سال 84  تعداد 200 هزار خودرو فرسوده را از سیستم حمل و نقل خارج کند،  شاید  اولین‌ بارقه‌های امید دمیده شد و تمام روزهای تاریک و آلوده تهران  و شهرهای بزرگ کشور از یاد رفت.

 چرا که با اجرای این طرح و بر اساس مصوبه دولت، تا پایان سال 88 می‌بایست هر ساله 100 هزار خودرو بیشتر از سال‌های قبل از رده خارج شود و با این روند، می‌شد انتظار داشت که در حدود یک میلیون و ششصد هزار خودرو بالای 20 سال جای خود را به اتومبیل‌هایی بدهند که به لحاظ زیست محیطی عوارض کمتری دارند و علاوه بر مصرف منطقی سوخت، میزان آلودگی ها محیطی را کاهش می‌دهند.

می‌شد انتظار داشت که با پایان این طرح در سال 88 تعداد 6/5 میلیون خودرو بالای ده سال نیز به این چرخه وارد شود و بیش از پیش مشکلات ناشی از تردد خودروها کمتر شود. اما هنوز سال 84 به پایان نرسیده بود که این رویای شیرین رنگ باخت و با جایگزینی تنها 40 هزار خودرو از مجموع 200 هزار خودرو سرنوشت این طرح امیدبخش با شکستی ناگزیر گره خورد.

شاید در این باره بیش از هرچیز مشکلات مطرح شده توسط ناکامان این برنامه مورد توجه قرار گرفت. اعلام شد که وجود مشکلاتی چون ناکافی بودن منابع مالی، نبود یک ساختار اجرایی منسجم، نداشتن فضای مناسب برای استقرار تجهیزات اسقاط خودرو و نبود نیروی کار مورد نیاز.

 شاید این دلایل توانست اندکی از ناکارآمدی دستگاه‌های مورد نظر را توجیه کند اما این واقعیت که هوای آلوده تهران و شهرهای بزرگ کشور همچنان بر نگرانی شهروندان این شهرها می‌افزود، بدون اندک اطمینانی وجود داشت. گویی سرنوشت محتوم این شهر که رویای دور روزگار گذشته را همچنان با خود داشت این بود که در آلودگی‌های مهارنشدنی دست و پا زند و شهروندان نیز هرساله سهمی را از خود به هوای مرگ‌‌آور پایتخت بدهند.

یک رؤیای شیرین
تهران  به غیر از رقم خیره کننده 3 میلیون خودرو در خود مرکزی برای استقرار کارخانه‌ها و شرکت های بزرگ تولیدی است که در حاشیه پایتخت جایی برای خود یافته‌اند. بیش از 35 درصد کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی، تولیدی، و خدماتی کشور در تهران و اطراف این شهر بزرگ قرار دارند، که تعدادشان بیش از 540 هزار واحد است.

ازدحام این کارخانه ها  در حاشیه این شهر و میزان آلودگی هایی که این مراکز به وجود می آورند شهر تهران را به شکل کابوسی درآورده است که در طول یک سال این شهر هفت ماه در آلودگی بسر می‌برد و 51 روز از هر سال را نیز در شرایط بحرانی می‌گذراند.

بنابراین چندان عجیب نیست که پایتخت در میان 146 شهر بزرگ دنیا از نظر تمیزی هوا در رده 132 قرار گیرد و در زمره آلوده‌ترین شهرهای جهان درآید. تهران بر اساس شاخص های سازمان های جهانی محیط زیست 2/8 برابر آلوده تر از استاندارد های تعیین شده است و این رقم بسیار نگران کننده است.

 از سویی افزایش روز افزون تولید انواع خودرو در کشور و ارزان بودن قیمت بنزین نسبت به سایر کشورها، نه تنها زمینه ساز مصرف بی رویه آن و ایجاد آلودگی رو به رشد در شهرها شده است، بلکه انگیزه بهبود سوخت خودروها که هزینه قابل توجهی برای تولید کنندگان خودرو دارد را پائین آورده است. همه این مشکلات شهر تهران را به عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان درآورده و زندگی بسیاری از شهروندان ساکن در آن را با مشکلات فراوانی روبه رو کرده است.

بازگشتی دوباره
 سازمان بازرسی کل کشور در گزارشی با اشاره به مشکلات متعدد ناشی از آلودگی هوا در تهران و مصرف بی رویه بنزین در کشور، سازمان هایی چون محیط زیست و راهنمایی و رانندگی و شرکت های تولید کننده را به دلیل عدم رعایت استاندارد های جهانی در تولید خودرو و موتورسیکلت مورد توجه قرار داده و از این مراکز خواسته است تا بیشتر به انجام فعالیت های قانونی خود بپردازند.

در این گزارش آمده است: بررسی ها حاکی است علی رغم اختصاص 4 میلیارد دلار اعتبار ارزی جهت نظارت بر رعایت استانداردهای وسائل نقلیه از طریق اندازه گیری آلاینده های خروجی آن‌ها سازمان محیط زیست در حال حاضر فاقد مرکزی مستقل جهت این امر مهم است و مراکز موجود زیر نظر وزارت صنایع و معادن فعالیت می‌کنند.

 از سویی دیگر با وجود تخصیص 140 میلیارد ریال جهت اجرای طرح ایجاد مرکز تحقیقات و کنترل گازهای خروجی خودروها این بودجه را صرف ایجاد فضای اداری برای استقرار واحدهای اداری آن سازمان کرده است.  این در حالی است که در حدود 80درصد از آلودگی هوای تهران ناشی از سوخت نامناسب خودروهاست.

شاید با توجه به این آمار و گزارش‌ها بیشتر بتوان اقدامی را که موجب شده است تا در جایی مثل سوئیس شخصی را که به اختراع جدیدی دست یافته مورد توجه قرار داد. ما در حالی مضرات و ناهنجاری آلودگی های زیست محیطی را تحمل می کنیم که بسیاری  از کشورهای جهان با تکیه بر تکنولوژی های جدید راه‌های نوین را می‌پیمایند.

کد خبر 12149

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار محیط زیست

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز