این تفاوت‌ها حتی در میان اقوام گوناگون در کشور خودمان هم محسوس هستند. البته در برخی از کشورها به‌دلیل کوچک بودن، شاید این تفاوت‌ها اصلا به چشم نیاید ولی در کشوری مانند کشور ما، شما این تفاوت‌ها را مشاهده خواهید کرد. مثلا نوع بینی خوزستانی‌ها با آذربایجانی‌ها متفاوت است و نوع بینی ساکنان کردستان با اهالی سیستان و بلوچستان نیز بسیار متفاوت است.
در خراسان و استان‌های مرکزی نیز شکل بینی متفاوت است و این تفاوت به تیره‌های گوناگون در ایران باز می‌گردد که همانطور که سایر اجزای چهره‌شان با هم متفاوت است، شکل بینی‌شان نیز متفاوت و منحصر به آن تیره خاص است و ویژگی‌های مشخصی دارد. گفت‌وگوی ما را با دکتر محسن نراقی، رئیس انجمن تحقیقات راینولوژی، عضو آکادمی جراحان پلاستیک و ترمیمی صورت آمریکا و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در رابطه با علت این تفاوت‌ها بخوانید:
- آقای دکتر اصلا چرا فرم بینی افراد در مناطق جغرافیایی مختلف، متفاوت است؟
بینی هر انسانی براساس یکسری عوامل ژنتیک و اکتسابی با شکل‌ها و اندازه‌های مختلف رشد می‌کند. هر بینی برای هر فرد یک شکل منحصر به فرد دارد که در شناسایی چهره فرد خیلی مؤثر است و این مسئله باعث شده افراد در قاره‌ها و نقاط جغرافیایی مختلف بینی‌های مختلفی داشته باشند.
- یعنی این مسئله فقط به موقعیت جغرافیایی مربوط است؟
خیر، این مسئله به موقعیت جغرافیایی محدود نمی‌شود چون حتی در کشورهایی که از ملیت‌های مختلف تشکیل شده‌اند، افراد، بینی‌های متفاوتی دارند. این بینی‌ها هر کدام زیبایی مختص خودش را برای آن چهره دارد.
- حالا اگر بخواهیم بینی‌ها را تقسیم‌بندی کنیم، چند دسته بینی خواهیم داشت؟
چند دسته بینی در نژادهای مختلف داریم؛ یکی بینی‌های اورینتال یا بینی‌های خاور دور. در مورد این بینی‌ها باید بگویم که ارتفاع آنها خیلی کم است هم در ریشه و هم در پایین بینی، نوک بینی هم گرد است. این بینی‌ها، بینی‌هایی هستند که در جراحی سعی می‌شود بزرگ شوند. یکسری از بینی‌ها هم بینی‌های آفریقایی هستند. این بینی‌ها هم در آفریقا و هم در کسانی که آفریقایی- آمریکایی هستند، دیده می‌شوند. این بینی‌ها پره‌های خیلی پهن دارند اما پل‌بینی هم در آنها پایین است ولی پهنای قاعده بینی، خیلی مشخص است، این بینی‌ها پوست ضخیمی دارند. در اینها هم روش‌های تقویت اسکلت زیر پوست لازم است. اما یک دسته از بینی‌ها که در کشور ما هم هست، بینی‌های خاورمیانه‌ای است؛ این بینی‌ها با یک قوز و افتادگی، مشخص می‌شود، نوک بینی هم پهن است که یا به‌علت پوست ضخیم یا غضروف‌های پهن است. در ایرانی‌ها و در کشورهای عربی اطراف ما این بینی‌ها وجود دارد. همچنین در کردستان و ترکیه و عراق و ناحیه خلیج فارس .
- این تحدب و قوز، فقط مخصوص کشور ما و کشورهای خاورمیانه است؟
نه، یکسری از بینی‌ها هم هستند که تحدب و قوز آنها فقط محدود به بینی‌های خاورمیانه‌ای نمی‌شود. مثلا ما شاهد هستیم که در ارمنستان هم بینی‌هایی دیده می‌شوند که قوز دارند و محدب و بلند هستند، همچنین در یونانی‌ها و مردمان جنوب ایتالیا. بنابراین ما براساس اینکه ارتفاع بینی بالا و جلو است، (در اروپا و خاورمیانه) و یا ارتفاع بینی کم است (در آفریقا و خاوردور) و هم براساس مسئله وراثت و ژنتیک و نژاد، بینی‌ها را تقسیم‌بندی می‌کنیم.
- البته یکسری از حالت‌های بینی اکتسابی هستند مثل ضربه‌هایی که باعث دفرمه‌شدن بینی می‌شوند. اینطور نیست؟
بله، درست است اما به هرحال نکته مهم این است که به‌طور کلی خیلی از بینی‌هایی که بینی‌های نژادی هستند، در نژادشان زیبایی خاص خودشان را دارند. مثلا بینی ژاپنی در یک چهره ژاپنی زیبایی خودش را دارد ولی همان بینی در چهره یک ایرانی اصلا زیبا نیست؛ پس تناسب چهره در این مورد خیلی مهم است.
- ولی به‌طور کلی در بعضی موارد این بینی خارج از تعادل و تناسب با چهره فرد است.
دقیقا همینطور است. در اینجا جراحی زیبایی راه خوبی است برای برگرداندن تناسب. در این جراحی‌ها هم باید به این نکته توجه کنیم که ما نباید درصدد باشیم که با جراحی، نژاد فرد را عوض کنیم بلکه در همان قالب نژادی باید تناسب بینی با چهره برقرار شود.
- یعنی در هر نژادی جراحی زیبایی به شکل خاصی انجام می‌شود؟
بله، جراحی در بینی‌های نژادی که در اصل یک مبحث در جراحی پلاستیک است، جراح باید با تمام خصوصیات فرهنگی و روانشناسی یک قوم آشنا باشد. علاوه بر اینکه با خصوصیات فیزیکی بینی آشناست. چون خیلی از افراد ممکن است اصلا دوست نداشته باشند بینی‌شان دچار تغییراتی شود که آنها را از حالت وابستگی‌شان به نژادشان جداکند.
- پس افراد متقاضی جراحی زیبایی در تمام نژاد‌ها وجود دارند ولی ظاهرا ایران در این زمینه از سایر کشورها پیش‌روتر است. نه؟
همینطور است. در منطقه خاورمیانه این جراحی‌ها بیشتر است و آن هم به این خاطر است که جراحی قوز بینی در این افراد تفاوت مشخص‌تری را در فرد بعد از عمل ایجاد می‌کند.
قوز و افتادگی بینی در واقع در این مناطق، افراد را بیشتر به جراحی تشویق می‌کند البته در ایتالیا هم این جراحی‌ها شایع است. البته نوع اعمال جراحی در کشورهای خاورمیانه با جراحی‌هایی که در کره یا ژاپن انجام می‌شود کاملا متفاوت است. ما در ایران سعی می‌کنیم تحدب بینی محدب را کم کنیم ولی آنها سعی می‌کند تقعر بینی مقعر را پر کنند و به یک بینی صاف برسند.
- شما می‌گویید سعی در کم‌کردن تحدب بینی دارید؛ این کار کمکی به زیباتر شدن بینی متقاضیان خواهد کرد؟
ببینید، در هیچ کتاب مرجع جراحی زیبایی و پلاستیک، زیبایی بینی به‌صورت تقعر تعریف نشده ولی بعضی از مردم ما متأسفانه فکر می‌کنند که اگر بینی‌شان تقعر و قوس داشته باشد، زیباتر است درحالی‌که در کشورهای دیگر سعی می‌شود این تقعر از بین رفته و بینی پرشود. برای همین ما سعی می‌کنیم که بینی عمل شده چهره فرد را به هم نریزد. بهترین شاهکار زیبایی وقتی تعریف می‌شود که اطرافیان فرد اصلا نباید متوجه شوند که روی بینی عملی انجام شده؛ یعنی بینی باید به‌صورت کاملا طبیعی جراحی شود. واضح‌تر بگویم: فردی که بینی‌اش عمل شده جوری باید باشد که وقتی چهره‌اش را نگاه می‌کنیم نگاه ما معطوف به بینی‌اش نباشد بلکه معطوف به چشم فرد باشد. برای همین است خیلی از جراحان معروف در دنیا تمایلی به قوس دادن بینی ندارند. حتی برخی اوقات یک تحدب ملایم پشت بینی هم ایجاد می‌کنند که چهره زیباتر شود و این یعنی ما بعضی اوقات با کمترین تغییرات، جراحی را انجام می‌دهیم تا بهترین نتیجه را بگیریم.
- یکی از درخواست‌های دیگر متقاضیان هم کوچک‌کردن سوراخ‌های بینی است. در این مورد چطور؟ این کار کمکی به زیبا شدن بینی خواهد کرد؟
در بینی‌های آفریقایی خصوصیتی وجود دارد که در بینی‌های ژاپنی و خاورمیانه‌ای کمتر دیده می‌شود و آن هم این است که در این بینی‌ها یک مرحله از عمل در اکثر موارد لازم است و آن هم جمع کردن پره‌های بینی است. ولی در بینی‌های ایرانی خوشبختانه احتیاجی به این مسئله معمولا نداریم و خود پره‌ها بسته به سایز سوراخ‌های بینی معمولا نرمال و خوب است. بنابراین در مورد بعضی از بیماران که اصرار می‌کنند پره‌های بینی‌شان جمع شود، ما این کار را توصیه نمی‌کنیم چون اگر سوراخ‌های بینی از یک حد مشخص تنگ‌تر شود، تنفس برای آنها سخت‌تر می‌شود.
- آقای دکتر شما گفتید ایران در زمینه جراحی زیبایی بینی تقریبا رتبه اول را دارد. این یعنی در کشورهای دیگر که نژادهای مختلفی نسبت به ایران در آنها زندگی می‌کنند، باز هم میزان جراحی زیبایی به اندازه کشور ما نیست؟
چرا ببینید، در بعضی از کشورهای آمریکای جنوبی مثل برزیل، جراحی زیبایی بینی زیاد انجام می‌شود. البته در کشورهایی مثل آمریکا هم این جراحی‌ها شایع است چون نژادهای مختلفی در آن زندگی می‌کنند که تمایل زیادی به انجام جراحی زیبایی دارند. منتها تفاوت این کشورها با کشور ما این است که مثلا در اروپا در بعضی از نقاط، جراحی پلاستیک گوش بیشتر از جراحی زیبایی بینی است.
اما تفاوت کلی این است که در آمریکا و اروپا جراحی‌های بینی جزو نخستین جراحی‌های زیبایی محسوب نمی‌شوند. جراحی‌های زیبایی دیگری نسبت به جراحی زیبایی بینی پیشی گرفته‌اند به‌خصوص به موازات اینکه سطح بهداشتی این کشورها بالاست و متوسط سن بالا رفته، جراحی‌های جوان‌سازی صورت بیشتر دیده می‌شود ولی در کشور ما جراحی زیبایی بینی بالاترین شیوع را دارد.
