زمانی حضور او در جایگاه مدیرکل دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بازتاب‌های مختلفی را به‌دنبال داشت. معرفی او به‌عنوان دبیر جشنواره هم حرف و حدیث‌های زیادی به دنبال داشت. او به‌عنوان چهره‌ای پژوهشی دغدغه‌های خودش را به موسیقی منتقل کرد و به همین دلیل امسال در بیست‌وپنجمین جشنواره موسیقی فجر بخش‌های موسیقی نواحی، ذکر و ذاکرین، تقدیر از پیشکسوتان نواحی، بخش پژوهش، جشنواره جشنواره‌ها و بخش توانمندان را شاهد بودیم. درباره جشنواره با او به گفت‌وگو نشستیم و درباره اهداف او در عرصه موسیقی با او صحبت کردیم.
- آقای دکتر ما بیشتر شمار را به‌عنوان یک پژوهشگر تئاتر می‌شناسیم اما وارد حوزه موسیقی شده‌اید، البته می‌توان امید داشت که نگاه پژوهشی شما در حوزه موسیقی با توجه به ضعف‌های پژوهشی و تحقیقی در این بخش نتیجه داشته باشد. آیا در حوزه پژوهش موسیقی برنامه‌هایی دارید؟
در هر هنری چه موسیقی و تئاتر یا هر رشته دیگری مهم‌ترین مسئله این است که درباره هنر ایران بحث میشود و همه رشته‌ها یک پیوستگی و همنشینی با هم دارند و فکر می‌کنم هر مدیر هنری در هر بخش هنری لازم است ارتباط معناداری را در کلیت هنر درنظر داشته باشد. در واقع کار مدیریت هنری فقط صرف مدیر نیست؛ باید جریان‌سازی، مسائل و جایگاه تاریخ هنر ایران و جهان را بشناسد. مدیریت هنری با مدیریت اقتصادی بسیار تفاوت دارد و مدیریت هنری با مسائل هنری بیشتر در ارتباط است. من قبل از اینها مدیریت گروه پژوهش هنر پژوهشکده فرهنگ و هنر را برعهده داشتم و در آنجا کارهای پژوهشی زیادی انجام شد. الان در دفتر موسیقی حضور یافته‌ام تا بتوانم در جایگاه مدیریت و معماری فرهنگی- هنری که امروز ایجاد میشود سهمی داشته باشم.
- چه‌برنامه‌هایی برای بهبود اوضاع موسیقی درنظر گرفته‌اید؟
موسیقی ما پیشینه تاریخی دارد و تاکنون تحولات و مسائل مختلفی داشته است. برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت موسیقی به نگاه و رویکرد ما به موسیقی ارتباط پیدا می‌کند. نگاه من این است که ما دارای فرهنگ و هنر ایرانی- اسلامی هستیم و موسیقی ما دارای ذخایر و ظرفیت‌های بسیار گسترده است که اگر ما آنها را درست شناسایی کرده و درست بشناسانیم می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری کلانی انجام داده‌ایم و دستاوردها و نتایجی در آینده برای ما خواهد داشت. در جای‌جای فرهنگ و میهن ما این سرمایه‌ها و ذخایر وجود دارد که می‌بایست به‌خوبی شناسایی و شناسانده شود، چون برآمده از فرهنگ، هویت، ذائقه‌های ما و زندگی مردم است. لازم است که این سرمایه‌های فرهنگی همچنان جاری و ساری باشد. در مرحله اول ضرورت دارد که سرمایه‌های موسیقی را در استان‌ها و شهرستان‌ها و بعد در سطح ملی و در مرحله بعدی در بیرون از مرزها ارائه و معرفی کنیم.
- آقای دکتر این مبحث یک مبحث تئوریک است اما بخش دیگر مخاطب است که بسیار هم مهم است؛ برای علاقه‌مندان و مخاطبان چه برنامه‌هایی دارید؟
هر اثر هنری یا فرهنگی‌ای که به‌عنوان کالای فرهنگی هم تلقی میشود، با مخاطب در ارتباط است و به همین جهت نیاز به مخاطب‌شناسی و نیازسنجی مخاطب دارد. اینکه مخاطبان موسیقی در جامعه ما دارای چه فرهنگ، باور، بینش و نیازهایی هستند می‌بایست مورد توجه و بررسی قرار گیرد.
موارد مختلف و متعددی وجود دارد که باید در حوزه مخاطب‌شناسی موسیقی به آنها پاسخ داده شود. ما در جامعه‌ای فرهنگی زندگی می‌کنیم که مهم‌ترین مسئله آن، باورها و هویت فرهنگی، اخلاقیات و اعتقادات مردم است و در برنامه‌های حوزه هنر و موسیقی باید این موارد را مورد توجه قرار داد. هر اثر فرهنگی و هنری به‌خصوص در حوزه موسیقی می‌خواهد با روح مخاطبان ارتباط برقرار کند و پیام و تکنیک هر اثر باید منبعث از ارتباط معنادار هنرمند و مخاطب باشد. البته وجهی از ارتباط اثر و مخاطب سرگرمی است اما می‌بایست از آن عبور کرد و به درون مخاطب قدم گذاشت و اگر این اتفاق بیفتد مخاطب آرام‌آرام با اثر و هنرمند ارتباط برقرار می‌کند و این امر برای او یک نیاز میشود و نیاز به اثر هنری در مخاطبان ایجاد میشود که باید به آن پاسخ داده شود. اگر نیازسنجی مخاطبان موسیقی به‌صورت دقیق، علمی و درست انجام شود باید زمینه ارتباط آثار هنری با مخاطبان فراهم شود.
این نیازها شکل می‌گیرد و از سوی دیگر آثار موسیقی در سبد خانواده‌ها هم قرار می‌گیرد چون مخاطبان براساس نیاز خود آن آثار را تهیه می‌کنند و به تماشای کنسرت موسیقی می‌نشینند یا آثار موسیقی را تهیه می‌کنند.امروز، ما چه در ایران و چه در خارج از مرزها وقتی هنر را مورد بررسی قرار می‌دهیم، می‌بینیم آثاری با زمان خود و انسان‌ها و مخاطبان در طول تاریخ توانسته‌اند ارتباط برقرار کنند و ماندگار شوند. این نکته نیز در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد که هنرمندان در ارتباط با مخاطبان است که بسیاری از مسائل را درک و دریافت می‌کنند و خوشبختانه می‌توان گفت هنرمندان ما در طول تاریخ این ارتباط با مخاطبان را داشته‌اند.
- تئاتر در طول سال همیشه برنامه‌هایی دارد. حتی در ایام خاص مذهبی، تئاترهایی برای ایام شهادت طراحی شده که با این ایام مناسبت دارد اما در موسیقی این اتفاق نمی‌افتد؛ به‌خصوص اینکه امسال سال خوبی برای موسیقی نبوده است. در این زمینه چه کرده‌اید؟
برنامه‌ریزی لازم است تا برنامه‌های موسیقی در طول سال تداوم داشته باشد. ما برای ماه رمضان برنامه‌های موسیقی رمضان و متناسب با این ماه طراحی کردیم اما به‌خاطر فرصت کم در ماه رمضان امسال اجرا نشد و در سال آینده اجرا میشود. برای ماه محرم سمفونی «هلال کاروان» را که سال86 نیز توسط ارکستر سمفونیک تهران اجرا شده بود مجددا اجرا کردیم. مهم‌این است که برنامه‌ریزی صورت گیرد و با برنامه وارد عمل و اجرا شویم و در طول اجرای برنامه‌ها، آسیب‌شناسی لازم هم انجام شود تا برای سال آینده برنامه‌هایی را با توجه به اولویت‌ها و نیازها تدوین کنیم.
با آسیب‌شناسی برنامه‌ها و فعالیت حوزه موسیقی می‌توان برنامه‌های آتی را تدوین کرد تا آسیب‌هایی که الان وجود دارد در آینده کاهش یابد یا به حداقل برسد.
- نکته بحث‌برانگیز مدیریت شما دوروزه‌کردن اجراهای موسیقی بود. گرچه از سوی شما این موضوع تکذیب شد اما عملاً موسیقی‌هایی که برگزار میشود در 2 روز است. این به چه دلیل است؟ آیا تعداد مخاطبان بیشتر از 2 روز نخواهد بود؟
محدودیتی برای برگزاری کنسرت‌ها در 2 روز نیست و بخشی از این امر به‌خاطر مسائل اقتصادی و هزینه‌های سالن است. از طرفی، ما وظیفه داریم که فرهنگ را که برگرفته از داشته‌ها و باورهای سرزمین خودمان است مورد توجه و حمایت قرار دهیم. البته ایجاد زمینه برای گونه‌های مختلف موسیقی برای نیازهای متفاوت مخاطبان لازم است و می‌بایست به نیازها و علایق مخاطبان گوناگون موسیقی پاسخ داد، اما باید سرمایه‌گذاری خود را در حوزه موسیقی سنتی و ایرانی و نواحی و مقامی کشورمان انجام دهیم. شرکت‌های خصوصی هم که در حوزه موسیقی سرمایه‌گذاری می‌کنند باید مورد حمایت قرار گیرند. سرمایه‌گذاری این شرکت‌ها در حوزه موسیقی و هنر بسیار ارزشمند است.
ما هم به‌عنوان دفتر موسیقی باید با آنها تعامل سازنده‌ای داشته باشیم. این شرکت‌ها می‌توانند در حوزه فرهنگ موسیقایی کشورمان با تنوع نواحی مختلف کار کنند و در حوزه موسیقی سنتی ایرانی، نواحی و مقامی به تولید و انتشار آثار بپردازند. البته در این زمینه بخشی هم نگاه اقتصادی است که البته می‌بایست آن هم مورد توجه قرار گیرد. در این زمینه هم شرکت‌های حوزه موسیقی می‌توانند برنامه‌هایی را برای سال آینده تدوین و طراحی کنند و دفتر موسیقی هم در تعامل با آنان می‌تواند زمینه تحقق و اجرای بهتر برنامه‌های آنها را فراهم کند.
