محمود احمدی‌نژاد در مراسم افتتاح نمایشگاه دستاوردهای لیزری کشور که معاونش علی‌اکبر صالحی نیز در ردیف صندلی‌های مسئولان نشسته بود، گفت: آقای صالحی، شما غنی‌سازی 20درصد را آغاز کنید و ما در عین حال آماده مذاکره برای تبادل سوخت هستیم.
تهران سوخت هستهای با غنای 75/19 - مشهور به سوخت 20درصد- را برای رآکتور امیرآباد که فراورده‌های پزشکی و تشخیصی تولید می‌کند، نیاز دارد.
آن نشست تابستانی
مسئله تامین سوخت هستهای 20درصد برای رآکتور تهران، از 29تیرماه سال‌جاری و سفر دبیر شورای‌عالی امنیت ملی به ژنو آغاز شد. سعید جلیلی در آن سفر، با فرستادگانی از 6کشور موسوم به گروه 1+5 از جمله نیکلاس برنز فرستاده وزارت خارجه آمریکا دیدار و گفت‌وگو کرد.
پس از آن، در مذاکرات اول اکتبر (9 مهر) پیشنهادی روی میز مذاکره فرستادگان ایران با 6کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین گذاشته شد؛ پیشنهادی که طی آن ایران سوخت هستهای با غنای ٥/٣ درصد را به کشوری دیگر از کشورهای گروه 1+5 تحویل می‌دهد و سوخت هستهای با غنای 75/19 درصد – که به 20 درصد معروف شده- تحویل می‌گیرد. در آن زمان آمریکا، روسیه و فرانسه دراین‌باره اعلام آمادگی کردند.
آن قرار پاییزی
اواخر مهرماه کارشناسان ایرانی برای توافق در مورد مقدمات خرید هستهای به وین رفتند تا با نمایندگان کاخ سفید، کرملین و الیزه مذاکره کنند.
پیش‌نویس توافقنامه‌ای که در وین نوشته شد، از ایران می‌خواست که ٨٠ درصد از ٥/١ تن اورانیوم با غنای پایین -5/3درصد- خود را برای غنی‌سازی بیشتر تا پایان سال میلادی جاری به روسیه بفرستد اما تهران پس از تعللی طولانی در پاسخ قطعی به پیش‌نویس این توافقنامه، نسبت به تحویل اورانیوم غنی‌شده با غنای بالا و بلوکه‌نشدن اورانیوم غنی‌شده ایرانی با غنای پایین ابراز تردید کرد.
به گزارش رویترز، شبکه تلویزیونی عربی زبان العالم 5 آبان به نقل از مقامی ایرانی که نامی از وی برده نشد، گزارش داد که ایران در عرض ٤٨ ساعت آینده پاسخ خود را به این توافقنامه می‌دهد اما خواستار تغییرات مهمی خواهد شد.این پاسخ ایران در اظهارنظر دیپلمات‌های هستهای 6کشور، به بی‌اعتنایی ایران نسبت به پیش‌نویس توافق ژنو و وین تعبیر شد.
آن فرصت 2ماهه
53 روز بعد از نشست ژنو و در میانه پاییز، نشست دیگری در بروکسل برگزار شد؛ با این تفاوت که در میهمانی بروکسل میهمان هفتم ژنو غایب بود. فرستادگان واشنگتن، مسکو، لندن، پکن، پاریس و برلین گرد آمده بودند تا در غیاب فرستاده تهران، درباره تهران با یکدیگر صحبت کنند.
نمایندگان کشورهای عضو گروه موسوم به 1+5 که در بروکسل گرد هم آمده بودند، نسبت به تحقق توافق‌های وین ابراز دلسردی کردند.اندکی بعد، مقامات ایران و طرف‌های مذاکره هستهای، هر دو از فرصتی 2ماهه درباره تصمیم‌گیری برای نحوه تبادل سوخت مورد نیاز ایران با غنای 75/19 درصد خبر دادند.
مقامات ایرانی از این دوماه با عنوان «ضرب الاجلی برای غرب» یاد می‌کردند و مقامات دیپلماتیک غربی این دو ماه را «فرصتی برای ایران» می‌خواندند.
منافاتی ندارد
18بهمن اما محمود احمدی‌نژاد بااشاره به «مهلت 2ماهه ایران به غرب» برای تامین سوخت رآکتور تهران، تاکید کرد که ایران همچنان آماده گفت‌وگو بر سر راه‌های مبادله سوخت اتمی است. او همچنین خبر داد که در روزهای اخیر برخی کشورها برای مذاکره مجدد اعلام آمادگی کرده‌اند.
در همین حال، رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره دستور رئیس‌جمهور مبنی بر تولید سوخت 20 درصد و امکان منافات این موضوع با اعلام آمادگی ایران برای مبادله سوخت هستهای با کشورهای غربی، گفت: اعلام آمادگی ما برای تبادل اورانیوم هنوز به قوت خود باقی است؛ این موضوعات منافاتی با یکدیگر ندارند.
مانند بنزین که ما بخشی از نیاز کشور را خود تولید می‌کنیم و بخش دیگر را از کشورهای دیگر وارد می‌کنیم.
دیدار در مونیخ
از سوی دیگر، پس از آنکه روزنامه انگلیسی تایمز خبری از پیشنهاد تازه ایران به آژانس برای مبادله سوخت هستهای منتشر کرد، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی موضع روشنی در مورد این خبر به خبرنگاران اعلام نکرد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، یوکیو آمانو گفت که طی ملاقاتش با وزیر خارجه ایران در آلمان، متکی در مورد معامله سوخت هستهای هیچ پیشنهاد جدیدی به او نداده است.
روزنامه تایمز لندن پیش از این نوشته بود که ایران پیشنهاد خود را از طریق نماینده‌اش و پیش از اجلاس مونیخ به آژانس تسلیم کرده، نه از طریق وزیر خارجه و در حاشیه اجلاس مونیخ.
آمانو پس از دیدار با متکی در حاشیه اجلاس امنیتی مونیخ گفت: هیچ طرح تازه‌ای وجود ندارد. ما تبادل نظر کردیم. گفت‌وگوها ادامه می‌یابند و باید افزایش پیدا کند. این یک نکته است.
