همشهری آنلاین-مژگان مهرابی: این موزه تا چند سال پیش زندان بود. اما از آنجا که در بافت شهری قرار داشت، باعث دلخوری مردم شده بود. از این رو شهرداری تهران، آن را به موزه ای تبدیل کرد. موزه مارکوف، سالن فرخی یزدی، زندان سیاسی، برج های دیده بانی، نمایشگاه و باغ ایرانی از جمله مواردی است که در باغ موزه قصر می توان دید.
نام مقصد: باغ موزه قصر
نشانی: انتهای خیابان شهید مطهری، خیابان شهدای ناجا و میدان پلیس
ساعت فعالیت: روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۴ عصر
معرفی: موزه قصر، در گذشته زندان مخوفی بوده و در سال ۱۳۷۵ بنای آن در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و تبدیل به زندان شد.
باغی که باب طبع ناصرالدین شاه نبود
اما داستان شکل گیری زندان قصر که این روزها با عنوان باغ موزه قصر معروف است. طبق مستندات تاریخی، در دوران قاجار، فتحعلی شاه دستور ساخت این قصر را می دهد و برای آن استخر، کلاه فرنگی، عمارت و اندرونی در نظر می گیرد. این قصر بهگونهای ساخته شده بود که از بیرون هیچ پنجرهای نداشت، برای همین بیش از آنکه شبیه به کاخ باشد، به قلعهای نظامی شباهت داشت. برای همین ناصرالدین شاه وقتی به سلطنت رسید، قلعه شاهانه باب طبع او قرار نگرفت و باعث شد قصر برای مدت زیادی متروکه بماند. البته گاهی اوقات نیروهای نظامی برای استراحت در آنجا اتراق می کردند. قصر قجری در گذر زمان دستخوش تحولات شده و تبدیل به زندانی مخوف می شود. در سال ۱۳۰۸ رضا شاه پهلوی دستور بازسازی این قصر با هدف تغییر کاربری را صادر و آن را به زندانی برای نگهداری مجرمان بهویژه زندانیان سیاسی آن روزگار تبدیل کرد. پس از کودتای ۱۳۳۲ زندان قصر بیش از پیش به محلی برای نگهداری زندانیان سیاسی تبدیل شد تا جایی که بند ویژه زندانیان سیاسی را در این مکان ساختند و نامش در ذهن بسیاری از ایرانیان بهعنوان یکی از مخوفترین زندانهای دوره پهلوی حک شده است.
روایت تاریخ در موزه قصر
بعد از دوران انقلاب اسلامی، این مکان تا مدتی با همان کاربری زندان به کار خود ادامه داد، اما در این دوران زندانیان غیرسیاسی در آنجا نگه داشته میشدند. تا اینکه در سال ۱۳۸۲ به دلیل قرارگیری زندان وسط شهر بهطور کلی تعطیل شد. در سال ۱۳۹۱ این زندان قدیمی توسط شهرداری خریداری و تخلیه شد. بافت فرسوده آن بازسازی و با طراحی چشم نواز، این مکان به باغ موزه ای باشکوه تبدیل شد. در حال حاضر گردشگران زیادی برای بازدید از مجموعه باغ موزه قصر به اینجا می آیند. کارشناسان مستقر در آن تاریخ شفاهی زندانیان دوران پهلوی را برای مردم بازگو می کنند.
زورخانه قصر
در دل زندان قصر زورخانه ای است که قدمتش به عصر پهلوی اول برمی گردد. البته تاریخ ساخت آن به طور دقیق در هیچ منبع تاریخی ذکر نشده و احتمال می رود این بنا در اواخر دهه ۲۰ یا اوایل ۳۰ شکل گرفته باشد. زورخانه زندان قصر ظاهرش شبیه دیگر زورخانه های شهر است اما خشت خشت آن اتفاقاتی به چشم دیده که شاید کمتر کسی خبر داشته باشد. شکل گیری زورخانه زندان قصر داستان خودش را دارد. ماجرای شکل گیری آن به زمانی برمی گردد که رضاخان روی کار آمد و بعد از به دست گرفتن زمام حکومت تصمیم به ساخت زندان رسمی در تهران کرد. او برای تحقق هدفش نیکلای مارکوف روسی را به ایران دعوت کرد تا در داخل زندان، زورخانه ای بسازد. این امر صورت گرفت و زورخانه درست بالای بندهشت و کنار دست خروجی حیاط بنا شد.
نظر شما