تبدیل کارخانه‌ها از فضای بی‌دفاع به فضای عمومی

همشهری - محمد سرابی: کارخانه‌ها تا زمانی که تولید مستمر داشته باشد پر رفت و آمد هستند اما با خاموشی دستگاه‌ها، کاملا متروک می‌شوند. شهرداری‌ها با حفظ و تبدیل این سازه‌های بزرگ نه فقط بنا را دوباره زنده می‌کنند بلکه از آن برای بهبود شرایط زندگی شهری کمک می‌گیرند.

سنگاپور

خودروسازی و موزه

ساختمان قبلی کارخانه خودروسازی در شهر سنگاپور بعد از اینکه برای مدت‌ها رها شده بود با نوسازی کامل تبدیل به یکی از بناهای ملی کشور شد. دلیل انتخاب این مجموعه، اتفاقی بود که در جریان جنگ جهانی دوم افتاد. انگلیسی‌ها که کنترل سنگاپور را برعهده داشتند، از ژاپنی‌هایی که می‌خواستند این شهر را تصرف کنند شکست خوردند. دولت انگلیس تصمیم گرفت که سنگاپور را تسلیم ژاپن کند. فرماندهان دو ارتش در اتاق هیات مدیره کارخانه، قرارداد تسلیم را امضا کردند. سالن کارخانه یک سال قبل ساخته شده بود و جدیدترین و مستحکم ترین بنای شهر بود برای همین ارتش ژاپن در آن مستقر شد. بعد از پایان کامل جنگ، خط تولید شروع به کار کرد و نزدیک 35 سال به تولید خودرو پرداخت. از سال 1980 ساختمان متروکه شد و برای 45 سال به همان صورت باقی ماند. سرانجام شهرداری سنگاپور این کارخانه را بازسازی کرد.

زندگی شهری در دوران جنگ

محل کارخانه در جایی از شهر انتخاب شده بود که بتوان مواد اولیه فلزی را با راه‌آهن به آن حمل کرد و خودروها هم مستقیما وارد بزرگراه‌های مرکز شهر شوند. نزدیک 50 بنای تاریخی در سنگاپور شناسایی و ثبت شده است اما تصمیم شهرداری برای نوسازی کارخانه خودروسازی باعث شد این ساختمان بدنام که نشانه جنگ و تسلیم استعمارگران و دشمنان قدیمی کشور بود تبدیل به یک موزه شهری درباره زندگی مردم شود.

امروزه در این کارخانه مدارک تاریخی نگهداری می‌شود و بازدید کنندگان آن با زندگی ساکنان سنگاپور در سال‌های اشغال ژاپن آشنا می‌شوند. رفت و آمد در شهر، کارت‌های شناسایی، جیره‌بندی غذا، فعالیت مدارس و اداره پست و ... بخشی از اطلاعاتی است که به گردشگران داده می‌شود.

چین

هنر باستانی سرامیک‌

یک کارخانه قدیمی سرامیک در شهر یک و نیم میلیون نفری جینگدیجن تبدیل به فضای عمومی شده است. ساخت ظروف سرامیکی نازک در این شهر چین سابقه هزار ساله دارد و شهرداری تصمیم گرفت با نوسازی کارخانه هم هویت شهر را حفظ کند و هم فضای بی‌دفاع مرکز شهر را به فضای عمومی تبدیل کند. محل این کارخانه در نزدیکی پایگاه آثار باستانی است که کوره‌های بسیار قدیمی ساخت سرامیک در آن‌ کشف شده است. ساختمان به شدت فرسوده کارخانه که هر بخش آن در یک دوره تاریخی ساخته شده است برای مدت‌ها رها شده بود اما در سال گذشته شهرداری جینگدیجن شروع به بازسازی آن و اضافه کردن قسمت‌های جدید به بنای اصلی کرد.

ویژگی این کارخانه برج بلند یا همان دودکش کوره بود که اکنون نیز از بین ساختمان‌های شهری قابل دیدن است. بازسازی این کارخانه هم با استفاده از سقف‌های شیب‌دار و سفال ضد آب استفاده شده است تا عناصر معماری گذشته شهر حفظ شود. تمام حیاط‌ها با آجر فرش شده‌اند و دیوارهای درون ساختمان نیز با آجر بازسازی شدند. در قسمت‌های جدید نیز از ترکیب چوب و شیشه استفاده شده است.

سالن جلسات تجاری

علاوه بر گردشگرانی که به دلیل سابقه تاریخی شهر به آن می‌آیند، دانشجویان خارجی رشته‌های هنر و صنایع دستی از کشورهایی مانند فرانسه بخشی از گردشگران شهر هستند. کاربری جدید این کارخانه نمایشگاه، سالن‌های گردهمایی و برگزاری جلسات، استدیو تصویربرداری، کافه و رستوران است.

برخی از رستوران‌های غربی به هنرمندان این شهر سفارش تولید محصولاتی را می‌دهند که به اروپا و آمریکا حمل می‌شود. شهرداری با نوسازی یک کارخانه و تبدیل آن به سالن همایش و محل تشکیل جلسه فرصتی برای بازدید کنندگان و تاجران داده است. حیاط کارخانه تبدیل به بازار فروش سرامیک‌های دست‌ساز شده است و سفالگرهای جوان محصولات خود را در آنجا به فروش می‌رسانند. در بخشی از این کارخانه یکی از مراحل تولید سرامیک یعنی نقاشی کردن روی ظروف همچنان انجام می‌شود و در معرض بازدید قرار دارد.

بیشتر بخوانید: بازآفرینی کارخانه ۹۰ ساله پایتخت | سیمای سیمان ری نو می‌شود