یکی از آخرین صداهای ماندگار | ایرج رضایی، دوبلور قدیمی، درگذشت

همشهری آنلاین: ایرج رضایی در مهرماه ۱۳۱۴ در روستای گوراب، جاده چالوس، چشم به جهان گشود. او از سال۱۳۳۸ وارد دنیای دوبله شد و در کنار استادانی همچون احمد رسول‌زاده، ژاله کاظمی و چنگیز جلیلوند هنر خود را صیقل داد. او نه‌تنها به‌عنوان گوینده، بلکه از سال۱۳۵۸ به‌عنوان مدیر دوبلاژ نقش مهمی در هدایت دوبله‌های شاخص ایفا کرد.

صدای متفاوت

آنچه ایرج رضایی را در میان بزرگان دوبلاژ متمایز می‌کرد، جنس صدای خاص، بم و مقتدر او بود؛ صدایی که هم می‌توانست حس اقتدار را به شنونده القا کند و هم لطافتی پدرانه داشته باشد. او اغلب به‌جای شخصیت‌های محکم، باوقار و خردمند صحبت می‌کرد؛ شخصیت‌هایی که به صدایی پخته و متین نیاز داشتند.

یکی از مشهورترین نقش‌های او صداپیشگی آلبرت فوآره در سریال ارتش سری بود؛ شخصیتی که با صدای پرصلابت رضایی به چهره‌ای ماندگار در ذهن مخاطبان تبدیل شد. همچنین در فیلم محمد رسول‌الله (۱۹۷۶)، او به‌جای یاسر (با بازی ایون سولون) صحبت کرد و توانست به این شخصیت بعدی انسانی و تأثیرگذار ببخشد.

دوبله به‌جای شکیبایی

رضایی، علاوه بر صداپیشگی به‌جای بازیگران خارجی، در دوبله فیلم‌های ایرانی نیز حضور داشت و به‌جای برخی از بازیگران داخلی صحبت کرد. یکی از معروف‌ترین نمونه‌های آن دوبله خسرو شکیبایی در فیلم «خط قرمز» (۱۳۶۱) ساخته مسعود کیمیایی است. در آن زمان، به‌دلیل محدودیت‌های فنی و شرایط سینمای پس از انقلاب، برخی از فیلم‌ها به‌جای صدابرداری سر صحنه، دوبله می‌شدند. صدای گرم و پخته ایرج رضایی جای خسرو شکیبایی، حال‌وهوایی متفاوت به این فیلم داد. همچنین در فیلم‌های دیگر، او گاهی به‌جای بازیگران ایرانی صحبت می‌کرد، به‌ویژه در سال‌هایی که دوبله فیلم‌های داخلی رواج بیشتری داشت. لحن و فن بیان رضایی باعث می‌شد که دیالوگ‌ها تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند. اگرچه او بیشتر به‌خاطر دوبله آثار خارجی مشهور است، همین تجربه‌های داخلی نیز نشان‌دهنده مهارت او در هماهنگی با حس‌وحال بازیگران بود.

در دنیای انیمیشن نیز رضایی صداپیشگی شخصیت معاون کلانتر را در «معاون کلانتر» بر عهده داشت؛ نقشی که با لحن جدی اما گاهی طنزآمیز او به‌یادماندنی شد. همچنین در مجموعه‌های تاریخی، او به‌جای شخصیت محمد بن حنفیه در مختارنامه (با بازی محمدرضا شریفی‌نیا) صداگذاری کرد و با صدای استوار خود، به این نقش اعتبار بخشید.

دوبله در کنار فیلمنامه‌نویسی

علاوه بر فعالیت در دوبله، رضایی در زمینه فیلمنامه‌نویسی نیز دستی داشت. او نویسنده فیلم‌های «بهار در پاییز» (۱۳۶۶)، «سینه‌چاک» (۱۳۵۵)، «قصه ماهان» (۱۳۵۲)، «گذر اکبر» (۱۳۵۱) و «حریص» (۱۳۵۲) بود. او در «سینه‌چاک» با ایرج قادری و در «بهار در پاییز» با مهدی فخیم‌زاده به‌عنوان کارگردان همکاری کرد.

با درگذشت ایرج رضایی، یکی دیگر از ستون‌های مستحکم دوبله ایران فروریخت. صدای او، که سال‌های طولانی بر پرده سینما و صفحه تلویزیون طنین‌انداز بود، برای همیشه در خاطره‌ها باقی خواهد ماند. یادش گرامی.