همشهری آنلاین - سیدسروش طباطباییپور: اینگونه شد که دو سال بعد، شمسالعماره، بلندقدترین ساختمان تهران در آن روزگار در سمت شرقی کاخ گلستان و به همت معیرالممالک متولد شد و چون اینگونه بناها را از روی عکس ساختمانهای اروپایی ساختند، نامشان را بنای کارتپستالی گذاشتند.
بیشتر بخوانید:
نیما و جلال در کدام محله تهران قدم میزدند؟
حالا این روزها، درهای عمارت باشکوه شمسالعماره در کاخ گلستان با موضوع «فرش و زندگی در دارالخلافه» به روی علاقهمندان باز شده تا ۱۱ قالیچه قجری را در کنار در و دیوارهای این عمارت باشکوه به نمایش درآید. به همین بهانه، نگاهی به شمسالعماره، این خورشید عمارتهای پایتخت و فرشهایش در روزگار دور میاندازیم.
-
شگفتانههای شمسالعماره
کاشیهای هفترنگ، آینهکاریهای بیمانند، نقاشیهای زیبا و سقفهای آراسته، تنها بخشی از شگفتانههای این بنای ۱۵۷ساله است که حالا درهایش به روی علاقهمندان باز شده، اما شاید مهمترین ویژگی شمسالعماره، تلفیق برخی عناصر معماری فرنگی با معماری ایرانی باشد. دیگر اینکه این بنا، از نخستین ساختمانهای تهران است که در سازه آن از فلز استفاده شده. شمسالعماره، همانطور که گفته شد، بلندبالاترین ساختمان آن روزهای تهران بود که ارتفاع بنا همراه با کلاهفرنگیاش، به ۳۰متر میرسد؛ البته این در حالی است که بنای عالیقاپو در میدان امامخمینی (ره) اصفهان، حدود ۱۸متر بلندتر از شمسالعماره است.
-
یادگار ملکه در قلب دارالخلافه
البته که موضوع توجه به ساعت و زمان، به دوره پارینهسنگی بازمیگردد، اما بهکار بردن ساعت بر فراز این بنای دوره قاجار، نشان از مدرن بودن آن دارد. گفتهاند که ساعت بنای شمسالعماره را ویکتوریا، ملکه بریتانیا به شاه قجری هدیه داده بود که بعد از ساخت شمسالعماره، آن را بر فراز سازه آن قرار دادند. این ساعت، ناقوس بلندی هم داشت که صدایش در شهر شنیده میشد، صدایی گوشخراش که حتی همسایگان کاخ را هم عاصی کرده بود. به دستور شاه، قرار شد صدایش را کم کنند که البته دستکاری ساعت، همانا و از کار افتادن آن هم همانا.
-
داستان فرشها
حال و هوای شمسالعماره، انگار در بازگو کردن قصه فرشها کمک میکند. یکی از فرشهای این موزه، سجاده ناصرالدینشاه قاجار است؛ قالیچهای در ابعاد یک در یکونیم مترمربع که شاه قاجار روی آن نماز میخواند و در سفرنامه خود نیز اشارهای به آن داشته است. این قالیچه اثری از غلامرضا کرمانی است و از نظر کیفیت و ظرافت و طراحی، کمنظیر است. برگزارکنندگان این رویداد، امیدوارند در آینده، مجموعهفرشهای عمارت شمسالعماره، کاملتر شود.
فرش سمت چپ: قالی کرمان و احتمالا سجاده ناصرالدینشاه
-
موزه
موزههای مدرن امروزی، بهجای تمرکز روی اشیا، به روایتمحوری تمرکز دارند؛ یعنی بازدیدکنندگان، علاوه بر دیدن اشیای یک موزه، با فضای موزه هم ارتباط برقرار میکنند و این دو، یعنی اشیا و فضا، دست بهدست هم میدهند تا بازدیدکننده را حتی شده برای لحظاتی، در فضای تاریخی آن روزگار قرار دهند. بازگشایی بنای شمسالعماره و نمایش فرشهای آن روزگار، برای رسیدن به چنین هدفی طراحی شده است. برای نمایش این ۱۱قالیچه قجری که از گنجینه میراث جهانی کاخ گلستان انتخاب شده، به فضاسازی نمایشگاه هم توجه کردهاند. یعنی این امکان وجود داشت از قالیهای بزرگتر یا بیشتری برای نمایش استفاده شود، اما به این دلیل که برگزارکنندگان این رویداد فرهنگی، میخواستند علاوه بر فرشها، توجه بازدیدکنندگان را به فضاهای هنرمندانه بنای شمسالعماره جلب کنند، از تعداد محدودی فرش استفاده کرده اند، اما برای غنیشدن موزه، تصویر ۱۱قالیچه آن روزگار هم بر دیوارهای این بنا نصب شده است.
عکس ها: همشهری / عکسهای جدید: حامد خورشیدی
نظر شما