با محسن بهرامی ارض اقدس، عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران گفت‌وگو کرده‌ایم.
- افزایش 20درصدی اخیر سود بازرگانی واردات برنج تا چه حد قادر به حمایت از تولید‌کنندگان است؟
افزایش 20 درصدی سود بازرگانی برنج اقدام دیرهنگامی است که تاثیری در حمایت از تولید داخل این محصول ندارد چرا که قبلا خیلی بیش از نیاز بازار داخلی برنج وارد شده و این امر تنها میزان دارایی واردکنندگانی که از قبل اقدام به واردات برنج کرده‌اند را افزایش می‌دهد.
چرا که به محض اعمال افزایش سود بازرگانی واردات برنج، قیمت تمام شده واردات این محصول نیز 20 درصد افزایش یافته و با کاهش واردات، برنج قبلی که در انبارها ذخیره شده با حاشیه امنیت بیشتر و افزایش قیمت بیش از 20درصدی به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود.
- تأثیر این اقدام در بازار برنج و احتمال افزایش قیمت آن چگونه است؟
با افزایش20 درصدی سود بازرگانی واردات برنج قیمت برنج وارداتی و تولید داخل موجود در بازار نیز به همین میزان افزایش می‌یابد اما از آنجا که برنج‌های خارجی از فراوانی بیشتری برخوردار بوده و تصمیم‌گیری در مورد عرضه آن با سرعت بیشتری انجام می‌شود، برنج‌های وارداتی تعیین‌کننده قیمت در بازار خواهد بود و برنج‌های داخلی نیز حتی درصورتی که بتواند از این حاشیه امنیت ایجاد شده استفاده کند، در نوبت بعدی برنج خارجی قرار می‌گیرد چرا که با کاهش قدرت خرید مردم و قیمت افزایش یافته، باز هم به‌دلیل قیمت کمتر مردم برنج خارجی را ترجیح خواهند داد.
- چرا افزایش واردات منجر به کاهش قیمت حتی در مورد برنج‌های وارداتی نشده است؟
علت اصلی بی‌تاثیر بودن افزایش واردات برنج یا سایر محصولات کشاورزی و صنعتی در کاهش قیمت‌های بازار داخل را باید در محدود بودن تعداد واردکنندگان و واردات انحصاری این محصولات جست‌وجو کرد. چرا که اکنون تنظیم‌بازار برنج و سایر محصولات عملا از دست دولت خارج شده و واردکنندگان عمده این محصولات نقش اصلی را در تعیین قیمت‌های بازار ایفا می‌کنند.
این واردکنندگان با اطلاع از بالا بودن قیمت برنج تولید داخل تلاش می‌کنند تا محصولات وارداتی را به بالاترین قیمت به مصرف‌کنندگان عرضه کنند. درصورتی که دولت سهمی در تنظیم‌بازار داشت (که متأسفانه اکنون این وظیفه را فراموش کرده است) می‌توانست اگر از تولید‌کننده حمایت نمی‌کند حداقل از مصرف‌کننده حمایت کند چرا که اکنون مصرف‌کننده نیز مجبور به استفاده از برنج نامرغوب و گران خارجی است که در معرض انواع آلودگی و با تغییرات ژنتیک است و حتی در زمینه این مشکلات بهداشتی نیز تحقیقات جدی صورت نمی‌گیرد.
- افزایش بی‌رویه واردات برنج ناشی از چه مسائلی است؟
واقعیت آن است که اکنون همه محصولات کشور اعم از کشاورزی و صنعتی در معرض تهدید جدی واردات بی‌رویه قرار گرفته است چرا که با ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز و افزایش 25درصدی سالانه تورم در کشور هر ساله محصولات تولید داخل 25درصد حاشیه رقابتی خود را از دست می‌دهند. بر این اساس قیمت تمام شده برنج برای تولید‌کننده داخلی نیز هر ساله حداقل 25درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر با تثبیت نرخ ارز و روند کاهشی قیمت جهانی برنج، واردات این محصول با ارزی که نرخ ثابت داشته صورت گرفته یعنی اینکه قیمت برنج وارداتی نسبت به سال گذشته هیچ افزایشی نداشته است. با این روند امسال نسبت به سال گذشته امکان رقابت برنج تولید داخل نسبت به برنج وارداتی نیز 25درصد کاهش یافته است.
