البته ممکن است بعضی‌اوقات هم این توهمات به واقعیت تبدیل شوند، اما اغلب با روشن شدن یک چراغ، همه اجسام وهم‌آلود اتاق تاریک تبدیل به یک‌سری وسایل معمولی مثل کمد، میز، صندلی و... می‌شوند.
این گزارش هم شاید چراغی باشد در مسیر بایدها و نبایدهای استفاده درست از وسیله‌ای به نام «آسانسور».
موضوع پرونده این شماره همشهری‌زندگی مروری بر دلایل رشد آمار حوادث آسانسور در کلان‌شهر تهران است. وقتی برای مصاحبه در همین خصوص با مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران به این سازمان رفتیم، چند قدمی با دفتر مهندس حاجی‌بیگی فاصله داشتیم که بیسیم ماموران حادثه‌ای را گزارش کردند.
حادثه مربوط به کودکی بود که در هنگام بازی با آسانسور در میان درهای آسانسور گیر کرده بود. این روال عادی برنامه در این ماه‌هاست؛ حادثه‌هایی که عمدتا منشا آن‌ها بازیگوشی است. گپ‌وگفت ما را با مهندس حاجی‌بیگی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدماتی ایمنی شهرداری تهران درباره رشد حوادث آسانسور بخوانید.
طی سال‌های 85 تا 87 و به‌خصوص در سال‌جاری، آمار حوادث مربوط به آسانسور رشد قابل توجهی داشته است. علت افزاش حوادث چه بوده است؟
بله؛ با افزایش بهره‌مندی شهروندان از آسانسور و عدم فرهنگ‌سازی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان متاسفانه در سال 85 تا 87 به ترتیب متوسط بروز حوادث آسانسور در یک روز3و4دهم تا 4ونیم و نزدیک به 9حادثه در یک روز بوده و براساس آمار تلفات انسانی و مصدومین در سالیان مذکور به ترتیب 27 تا 35و 85نفر در طول یک سال بوده است. در سال88هم متوسط بروز حادثه حدود 7ونیم حادثه در طول یک روز بوده است. بنابراین با نگاهی به آمارهای موجود، مشاهده می‌شود روند صعودی حوادث از سال86 شتاب بیشتری گرفته و در سال87به اوج خود رسیده است. در سال88هم آمار حوادث آن‌چنان در حد بالایی رخ داد که سازمان آتش‌نشانی با توجه به رسالت خطیر ایمن‌سازی، در راستای حفاظت از جان شهروندان و کاهش هزینه‌های قابل‌توجهی که مرتب از بروز این حوادث به سازمان و دیگر نهادها تحمیل می‌شود، از اواخر سال86با انعکاس نتایج آماری برای کاهش حوادث دست به کار شد.
با توجه به شناسایی مشکل چه تدابیری اندیشیده شد؟
با مهم‌ترین متولی و مسئول خدمات در صنعت آسانسور، یعنی سندیکای آسانسور جلسات متعددی برگزار کردیم تا با تبادل اطلاعات و تجربیات، تصمیم‌گیری برای بهبود کیفی خدمات و کاهش حوادث اتخاذ و اجرا شود. در این رابطه با بهره‌گیری از تجربیات مشابه، به‌زودی کمیته‌ای راهبردی متشکل از مهم‌ترین حلقه‌ها یعنی وزارت صنایع، سندیکای آسانسور، موسسه استاندارد، شرکت‌های کنترل کیفیت آسانسور و سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران تشکیل شد تا فرآیند اجرایی مناسب برای ارتقای سطح ایمنی مشخص شده و طبق آن‌ها اقدامات مرتبط انجام شود. از سویی با توجه به این‌که اولویت سازمان آتش‌نشانی پیشگیری است، علاوه بر توسعه امکانات سخت‌افزاری ازجمله افزایش ایستگاه‌ها، به‌روز کردن ناوگان خودرویی و تجهیزات عملیات امداد و نجات و اطفا حریق، هرگونه تغییرات غیرطبیعی و تشدید حوادث و آتش‌سوزی‌ها را مورد تجزیه و تحلیل کارشناسی قرار داده و با توجه به نتایج آن، عوامل موثر در بروز و افزایش حوادث و حریق را به حلقه‌ها و عناصر مرتبط با یکدیگر نسبت داده تا با مشارکت کلیه نهادها، اهداف مستمر ایمنی در کلان‌شهر تهران تحقق پیدا کند.
تاثیر افزایش این حوادث در میان شهروندان چه نمودی داشته است؟
قطعا موضوع استفاده از آسانسور با توجه به افزایش ساختمان‌های چندطبقه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این وسیله کاربردی ارتباط مستقیم با جان مردم دارد و شهروندان باید در کابین آسانسور احساس آرامش داشته باشند. این در حالی است که افزایش حوادث آسانسور، استفاده از این وسیله را تبدیل به دغدغه‌ای برای شهروندان کرده است.
البته ناگفته نماند که بخشی از حوادث مربوط به آسانسور، مربوط به خود شهروندان به خاطر بی‌توجهی به فرهنگ استفاده از این وسیله است. زیرا آسانسور مثل خودرویی است که اگر صدای ناهنجار، حرکت نامعقول یا هر ایراد دیگری داشته باشد، باید سریعا تحویل متخصص و مکانیک داده شود، اما متاسفانه برخی از شهروندان تنها از آسانسور استفاده می‌کنند و هیچ‌گونه رسیدگی به آن نمی‌کنند.
از سویی بیشترین آمار حوادث مربوط به ایام عید است که نشان‌دهنده بی‌توجهی به ظرفیت استفاده از آسانسور با حضور جمع زیادی از خانواده‌ها در این وسیله صورت می‌گیرد. هم‌چنین کودکان بیشترین قربانیان حوادث آسانسور هستند که این وسیله را بازیچه‌ای فرض می‌کنند. آن هم به دلیل عدم آموزش توسط والدین است. به تازگی تعداد شرکت‌های کنترل کیفیت آسانسور افزایش پیدا کرده‌اند و گویا برای پیشی گرفتن از یکدیگر مراحل سنجش را دستخوش تغییراتی کرده‌اند.
آیا سازمان آتش‌نشانی اهرم قانونی برای الزام این شرکت‌ها به رعایت قانون دارد؟
سازمان آتش‌نشانی، تنها می‌تواند از این شرکت‌ها درخواست اجرای صحیح استانداردها را داشته باشد و توصیه‌های کارشناسی و تخصصی را برای توزیع آسانسورهای باکیفیت در میان شهروندان داشته باشد. اما متاسفانه بزرگ‌ترین مشکلی که در مسیر کنترل کیفیت اقلام تولیدی وجود دارد، رها شدن شرکت‌های تولیدکننده پس از اجرای استاندارد به محصولات نمونه است.
در حالی که شرکت‌های کنترل کیفیت باید به طور مرتب محصولات شرکت‌های مختلف را در خط تولید مورد آزمایش قرار دهند، زیرا در غیر این صورت محصولات مورد آزمایش از کیفیت بالایی برخوردار بوده، اما در خط تولید با ضعف کیفیت مواجه می‌شوند. بنابراین تنها درخواست ما از سازمان‌های مرتبط، رعایت وظایف‌شان است.
در صورتی که شرکت‌های مرتبط با موضوع آسانسور به خاطر منافع شخصی خود درخواست‌ها و توصیه‌های انسان‌دوستانه سازمان آتش‌نشانی را نپذیرفتند، برای حفظ ایمنی شهروندان و کاهش آمار حوادث این چنینی چه خواهید کرد؟
آن‌چه ما از این سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌خواهیم، چیزی است که در تمام دنیا مرسوم است. مشخص است که آسانسورها باید دارای شناسنامه و بازدید دوره‌ای و ایمنی باشند و شرکت‌های مرتبط باید به طور جدی در زمینه ایمن‌سازی آسانسورها قدم بردارند، اما در صورتی که به هشدارهای سازمان آتش‌نشانی توجه نکنند مجبور خواهیم شد حوادث مربوط به آسانسورها را با نام شرکت‌های تولیدکننده آسانسورها اعلام کنیم.
به این ترتیب تکرار نام یک شرکت خاص با حوادث مشابه، مردم را نسبت به انتخاب آسانسور ایمن و باکیفیت آگاه خواهد ساخت. بنابراین امیدواریم سازمان‌ها و شرکت‌های مسئول برای از بین بردن نواقص و ایرادات تولیدات خود اقدامات جدی انجام دهند.
راهکارهای سازمان آتش‌نشانی برای پیشگیری از حوادث آسانسور به شرکت‌های تولیدکننده چست؟
قطعا شرکت‌ها و موسسات ارایه‌دهنده خدمات طراحی، مونتاژ و سرویس نگهداری باید دارای تخصص و تحت نظارت اصولی باشند و با خاطیان برخورد جدی انجام شود. ورود تکنولوژی‌های جدید به بازار باید با لحاظ فاکتورهای کیفی و استانداردهای معتبر باشد تا از ورود وسایل و تجهیزات و دستگا‌ه‌های بی‌کیفیت جلوگیری شود.
هم‌چنین لوازم و قطعات یدکی باید براساس استاندارهای معتبر و دارای کیفیت لازم باشند و به‌ویژه سیستم‌های ایمنی در آسانسورها از قبیل پاراشوت و بلک‌اوت باید به‌درستی تعبیه شوند. از سویی در زمان صدور تاییدیه کیفیت آسانسور که یکی از مدارک لازم برای صدور پایان کار ساختمان است، قطعات و دستگاه‌ها به طور دقیق و با ابزارهای مناسب مورد بازرسی و کنترل کیفیت قرار بگیرند و مسایلی از این دست.
آقای مهندس،خود شما چه‌قدر از آسانسور استفاده می‌کنید و آیا تا به حال خودتان در آسانسور گیر افتاده‌اید؟
اتفاقاًدر ساختمان محل زندگی ما به دلیل مخالفت یکی از همسایه‌ها هنوز موفق به نصب آسانسور نشده‌ایم و با توجه به این‌که واحد مسکونی ما در طبقه چهارم است، امکان استفاده از این وسیله را پیدا نکرده‌ایم. دفتر کار من در سازمان آتش‌نشانی نیز در طبقه همکف است و سروکاری با آسانسور ندارم، اما به تمام شهروندان تهرانی که از آسانسور استفاده می‌کنند توصیه می‌کنم با رعایت موارد ایمنی، بدون هیچ نگرانی و استرسی از این وسیله استفاده کنند و بدانند در صورت وقوع حادثه با یک تماس، امدادرسانان سازمان آتش‌نشانی پس از چند لحظه و دقیقه به کمک آن‌ها خواهند شتافت.
البته بد نیست بدانید که هیچکس در حوادث آسانسور دچار خفگی نمی‌شود، زیرا ذهنیتی که برای مردم درخصوص تمام شدن اکسیژن در آسانسور ایجاد شده کاملا اشتباه است و تنها مشکل، استرس و نگرانی حادثه‌دیدگان است.
همشهری زندگی
