اماپس از تماس با موسسه امام موسی صدر، متوجه شدم که ایشان این روزها به ایران نمی‌آیند و امکان مصاحبه حضوری نیست پس با پیشنهاد موسسه یک مصاحبه کتبی با خانم صدر انجام شد. خواهری که انتظار و امید 31ساله‌اش حرف‌ها و حکایت‌های ناگفته بسیاری دارد :
- آیا پیگیری‌های حقوقی موثری در مورد مسئله امام انجام می‌شود؟
آن زمان که امام ربوده شد، حملات اسرائیل آغاز شده بود، و بخاطر جنگ‌های داخلی دولت لبنان قوی نبود و عملاً نمی‌شد به عنوان یک دولت روی آن حساب کرد. البته خانواده در مورد پیگیری قضیه به دادگاه شکایتی برد و کار حقوقی را شروع کرد، کار مذاکره با رهبران اسلامی را هم دنبال کرد.
امام خمینی(ره) از ایران هیأتی را برای پیگیری فرستادند، تلگراف‌هایی را زدند و به این ترتیب کار سیاسی بین کشور‌ها هم آغاز شد، در همین زمان انقلاب در ایران پیروز شد، بلافاصله پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران مسئله سفارت آمریکا پیش آمد و بعد هم جنگ آغاز شد و عملاً موضوع اصلی ایران مسائل امنیتی خودش بود و در نتیجه کار حقوقی در ایران آغاز نشد.
از همان ابتدا مسئله امام به عنوان اقدام علیه امنیت ملی لبنان شناخته شد عالیترین مقام قضایی لبنان این پرونده را در دست گرفت و بعد از فرایند طولانی کار حقوقی آغاز شد. ابتدا شکایت علیه مجهول بود و بعد شکایت علیه متهم و بعد متهمین یعنی قذافی و هفده تن از مقامات لیبی به دادگاه احضار شدند. که با عدم حضور آنها سرانجام حکم دستگیری به عنوان مجرم از سوی شورای عالی قضایی لبنان یعنی بالاترین دادگاه قضایی لبنان صادر شد. این کار حقوقی است که در لبنان صورت گرفته است.
در ایتالیا هم کار حقوقی صورت گرفت و به اینجا ختم شد که امام موسی صدر وارد ایتالیا نشده‌اند. این از جنبه قضایی؛ حالا اینکه این پایه‌ای شود برای اقدامات بعد، در حال کارشناسی است.
مهمترین پیشرفت حقوقی که می‌توانیم قید کنیم این است که این مسئله امروز«آدم‌ربایی» شناخته شده و دولت لیبی به عنوان مجرم در امر آدم‌ربایی و ربودن امام و دو تن از یاران ایشان اعلام شده است و علیه آنان اعلام جرم شده است. اما در مجموع حجم کلیه اقدامات چه حقوقی؛ چه سیاسی و تبلیغاتی از جانب دولت‌های ایران، لبنان و دیگران به اندازه حجم و عظمت این آدم‌ربایی نبود، اگر بود قطعاً امام تا حالا آزاد شده بود.
- آخرین اخباری که از سرنوشت امام دارید، چیست؟
دست‌هایی که در ربودن امام موسی صدر نقش داشتند امروز هم در نگهداری ایشان و عدم انتشار اخبار مربوط به ایشان فعال هستند. آنچه که در اختیار ماست اخبار آشکار و محرمانه‌ای است که از چند کانال موثق به دست ما می‌رسد.
1. دستگاه‌های اطلاعاتی امنیتی جهان 2. مطبوعات و افرادی که به لیبی رفت وآمد دارند و با مقامات لیبی سر و کار دارند 3. زندانیانی که از لیبی آزاد می‌شوند و گزارشات درون زندان را برای ما می‌آورند. 4. رجال سیاسی که با قذافی در مورد آزادی امام موسی صدر مذاکره کردند هم رجال ایرانی، لبنانی، سودانی، سوری و مجموعه کسانی که مذاکره کردند.
ما از هر چهار کانالی که اطلاعات را جمع‌آوری کردیم آخرینش خبری است که العالم به تازگی از قول یکی از دیپلمات‌های لیبیایی منتشر کرده است که امام موسی صدر زنده‌اند و در زندان ویژه‌ای در لیبی نگهداری می‌شوند و شخص قذافی هم این پرونده را اداره می‌کند.
یکی دیگر از اخبار بسیار موثقی که در اختیار ما هست زندانیانی بودند که در سال 2002 آزاد شدند. حدود 300 و چند نفر زندانی که بعضی 18 سال و بعضی 30 سال در زندان‌های لیبی بودند و به دلیل فشارهای بین‌الملل آزاد شدند، بعضی از اینها امام را دیده بودند. بنابر این امروز برای هیچ کسی چه ایرانی و چه غیر ایرانی جای شک نمانده که امام در لیبی هستند و در قید حیات. طبیعتاً کهولت سن و فشارهای زندان هست، اما این مجموعه اطلاعاتی است که جمع‌بندی کارشناسی قضیه است.
- در حال حاضر چه انتظاری از مسئولان دارید؟
واقعاً من نمی‌دانم، اما چون ما آدم‌های خوش‌بینی هستیم . می‌گوییم روزگاری جنگ ایران و عراق بوده، و روزگاری هم فشارهای غرب بوده و ایران نمی‌توانسته کار جدی انجام دهد، اما در مجموع معتقدیم که اقدام همه جانبه موثری که شایسته عظمت امام موسی صدر و شایسته نقش وی باشد، صورت نگرفته است.
چون اگر صورت می‌گرفت قطعاً امام تا امروز آزاد شده بود. انتظار ما آزادی امام موسی صدر است این انتظار طبیعی است. انتظار طبیعی هرکس که عزیزش در زندان است، انتظار مشروع و طبیعی خانواده تلاش همه جانبه دولت ایران برای آزادی امام موسی صدر است.
اینکه می‌گوییم همه جانبه به این دلیل است که ما در جایگاه دولت نیستیم، ما حداکثر جامعیت دیدمان براساس امکاناتی است که یک خانواده و یک طایفه شیعه داشته باشد، ولی ظرفیت‌ها را دولت می‌شناسد و ما نمی‌توانیم به دولت بگوییم که چه کار کند اما می‌توانیم به دولت بگوییم باید اقداماتی بکنید که به آزادی امام ختم شود.
- مردم لبنان امام موسی صدر را تا چه حد می‌شناسند و چه تصویری از وی در بین مردم وجود دارد؟
از یک طرف مردم لبنان انصافا مردم با وفایی هستند و از طرف دیگر موسسات و تشکیلاتی که امام موسی صدر تاسیس کردند، امروز فعالانه کار می‌کنند بنابراین مردم و نسل جوان از طریق این موسسات، امام موسی صدر را می‌شناسند. سنی‌های لبنان امام موسی صدر را به عنوان پرچمدار وحدت بین فرق اسلامی می‌دانند، شیعیان لبنان او را به عنوان احیاگر طایفه شیعه می‌دانند و مجموعه نگاه بیرونی به لبنان این است که امام موسی صدر را نماد و رمز لبنان می‌شناسند.
یک اسقف سرشناس مسیحیت که دانمارکی است به نام فرانس کونینگ به لبنان آمد و با امام موسی صدر ملاقاتی داشت، او می‌گوید من تاریخ لبنان را به دوره تقسیم می‌کنم دوران پیش از امام موسی صدر و دوران امام موسی صدر؛ یعنی عملا مردم لبنان حتی در درگیری‌هایی که در چند سال اخیر در لبنان بوجود آمده، همیشه امام را به عنوان یک مصلح می‌شناسند. رجال رقیب از ادیان مختلف رقبای خودشان را دعوت می‌کنند که به اندیشه امام موسی صدر برگردید و ببینید که ایشان چه می‌گویند.
یعنی به دلیل حجم فعالیت‌های امام موسی صدر و گستره فعالیت‌های ایشان در لبنان و استمرار و تداومش تا امروز، امام برای لبنانی‌ها شناخته شده است. وقتی سید حسن نصرالله در سخنرانی پیروزی بر رژیم صهیونیستی می‌گوید مقاومت لبنان را امام موسی صدر تاسیس کرد و من فرزند امام موسی صدر هستم، نتیجه می‌گیریم که مردم این تعریف را می‌شناسند.
- با توجه به اقداماتی که امام صدر جهت تقریب مذاهب در لبنان انجام داد چه تصویری از امام بین مسیحیان است؟
مسیحیان لبنان امام موسی صدر را مسیح لبنان عنوان می‌کردند و امام موسی صدر را به عنوان روحانی مصلح معتقد به وحدت ادیان، معتقد به گفت‌وگو میان ادیان و معتقد به همزیستی میان ادیان می‌ستایند.
در تمام مناسبت‌هایی که در دوران حضور امام موسی صدر در لبنان و تا پیش از ربوده شدن ایشان در لبنان برگزار می‌شد و در اکثر مناسبت‌های دینی و غیر دینی طایفه‌های مسیحی و سنی لبنان، ما اثری از امام موسی صدر می‌بینیم یا دعوت شدند یا سخنرانی کردند یا گفت‌وگو کردند و یا مصاحبه کردند و بالعکس در اکثر تشکیلاتی که امام صدر تاسیس کردند، کارشناسان و رهبران مسیحی را می‌بینیم.
- مهمترین و موثرترین اقدام امام در لبنان چیست؟
نمی‌توانم بگویم کدام مهمترین است، اما چند اقدام ایشان را ذکر می‌کنم. یکی تاسیس مقاومت لبنان و جامعه مقاوم است. تمام پیروزی‌های امروز مقاومت لبنان در مقابل توسعه‌طلبی رژیم‌صهیونیستی، بیرون کردن اسرائیل، و مقاومت در جنگ سی و سه روزه به تشکیل این مقاومت بر می‌گردد. خود رجال لبنانی معتقدند که این فکر، متد و آینده‌نگری از حیث تاسیس متعلق به امام موسی صدر است.
خود سید حسن نصرالله و رهبران دیگر بار‌ها این را گفته‌اند بنابراین این یکی از دستاوردهای تشکیل مقاومت توسط امام موسی صدر است که به واقع پیروزی این دستاورد به لبنان محدود نمی‌شود؛ بلکه همه خاورمیانه از این دستاورد متاثر شده‌اند.
اقدام دیگر بازسازی هویت شیعه است. طایفه شیعه‌ای که در محرومترین شرایط قرار داشت چه از حیث ایمانی، چه از حیث آشنایی با معارف دینی، اقتصادی، پرورشی، آموزشی و بهداشتی امروز به جایی رسیده که در معادلات منطقه نقش بازی می‌کند، این کم دستاوردی نیست.
همشهری جمعه
