اما با عوض کردن چند کلمه آن، به راحتی داستان بیشتر مردم شهر می‌شود؛ مادر ریه‌هایش سوخت، مادر مرد. خواهر نفسش بند آمد، خواهر مرد و... این جا سردشت است؛ اولین شهر مسکونی شیمیایی شده جهان.
با وجود گذشت 22 سال از وقوع حادثه‌ای که قربانیان و مصدومان زیادی را از بین مردم سردشت به جای گذاشت کمبود مراکز درمانی مجهز، هنوز بزرگترین مشکل مصدومان شیمیایی این شهر است.
شهر سردشت که در جنوبی‌ترین نقطه استان آذربایجان غربی واقع شده در سال 1366 مورد هجوم حملات شیمیایی شدیدی از سوی رژیم عراق که در حال جنگ با ایران بود قرار گرفت. بر اثر این حملات دوسوم جمعیت شهر مصدوم شدند و همچنین 8 روستای تابعه آن نیز قربانیان زیادی دادند.
در این مدت تنها یک کلینیک ویژه برای رسیدگی به مشکلات درمانی جانبازان در شهر سردشت راه‌اندازی شد که به نظر می‌رسد صرف نظر از فضای فیزیکی و تابلویی که بر سردر این کلینیک نصب شده، کارایی چندانی ندارد.
عثمان مزین، عضو انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت، در مورد این کلینیک می‌گوید: ساخت کلینیک تخصصی سردشت در دهه 70 به تصویب رسید و طی آن مقرر شد که این مرکز، پیشرفته‌ترین کلینیک مصدومان شیمیایی در خاورمیانه باشد. در آن مقطع زمانی این طرح زیر نظر بنیاد جانبازان پیگیری می‌شد اما بعد از ادغام این سازمان با بنیاد شهید، مسئولیت آن بر عهده بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار گرفت.
بقیه در صفحه 4 او با تاکید بر اینکه این بنیاد موظف است دارو و پزشک متخصص مورد نیاز این کلینیک را مهیا و تجهیز کند می‌گوید: متاسفانه تاکنون این امر صورت نگرفته و این کلینیک به چهاردیواری تبدیل شده که دارای داروخانه‌ای فاقد داروهای مخصوص بیماران شیمیایی است.
این عضو انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی در مورد بودجه تخصیصی برای کلینیک سردشت می‌گوید: بودجه اولیه تنها برای ساخت و تجهیز ساختمان بوده و قرار براین شده که سالانه نیز بودجه‌ای برای این مرکز درمانی، برای جذب پزشکان متخصص، پرستاران مجرب و... در نظر گرفته شود.
این در حالیست که چندی پیش رییس بنیاد شهید و امور ایثارگران سردشت در این رابطه به ایسنا گفت: فقدان پزشکان متخصص خصوصا متخصصان چشم، پوست و اعصاب و روان ارائه خدمات درمانی به جانبازان را با مشکل مواجه ساخته است.
صدیق معروف‌پور با اشاره به این مطلب، اظهار کرد: به عقیده من تا به امروز در حل مشکلات معیشتی خانواده‌های شاهد و ایثارگر شهرستان سردشت کارنامه نسبتا قابل قبولی داشته‌ایم و شاید بزرگترین کاستی ما مشکلات درمانی جانبازان باشد که این امر ناشی از فقدان پزشکان متخصص در شهرستان سردشت است.
وی در پاسخ به نماینده مردم سردشت در مجلس مبنی بر عدم پاسخگویی بنیاد شهید و امور ایثارگران این شهرستان گفت: بنیاد شهید و امور ایثاگران شهرستان سردشت تنها مجری قانون است و در وضع قوانین هیچ گونه دخالتی ندارد و آنچه را که مسئولان امر ابلاغ کنند، اجرا می‌کند.
بنا به گزارش بسیاری از خبرگزاری‌های رسمی کشور پزشکان متخصص چشم، ریه و پوست که با این مرکز درمانی همکاری می‌کردند در حال حاضر به دلیل نبود امکانات و حقوق کافی قطع رابطه کرده‌اند. مسئولان این کلینیک هرچند وقت یک‌بار به شکل پراکنده پزشک متخصصی را برای معاینه بیماران به این مرکز می‌آورند و پس از آنکه پزشکان چند روزی به معاینه مصدومان شیمیایی می‌پردازند دوباره آنجا را ترک می‌کنند.
مزین همچنین در پاسخ به این پرسش که در صورت وخیم شدن حال بیماران، آنها چه باید بکنند؟ می‌گوید: باید به تهران بروند و در یک بیمارستان مخصوص بیماران شیمیایی بستری شوند و یا درصورتی که مشکلشان خیلی حاد باشد، بنیاد شهید با آمبولانسی اختصاصی آنها را به تهران اعزام می‌کند اما با این وجود به دلیل فاصله زمانی زیاد با تهران، خطرات زیادی آنها را تهدید می‌کند.
در حال حاضر نیز 1400 مصدوم شیمیایی که درصد جانبازی‌شان از سال 80 با شرکت در کمیسیون‌های تعیین درصد جانبازی مشخص شده، در شهر سردشت ساکن هستند. از این تعداد، 400 نفر جانباز بالای 25 درصد و مابقی زیر 25 درصد هستند که اکثرشان از مشکلات تنفسی، پوستی و چشمی رنج می‌برند. اگر درصد جانبازی 25 درصد یا بالاتر از آن باشد، مصدوم می‌تواند از مزایای مستمری بنیاد شهید برخوردار شود، در غیر این صورت با مصدومیت‌های پائین تر از 25 درصد مزایای اندکی به افراد تعلق می‌گیرد.
در سال‌های اخیر بسیاری از افرادی که برای تعیین درصد جانبازی به بنیاد شهید مراجعه کرده‌اند به‌دلیل در دست نداشتن پرونده جانبازی برخلاف انتظارشان عموما به‌عنوان مصدوم زیر 25 درصد تعیین شده‌اند و همین امر موجب شده که این تصور به‌وجود آید که بنیاد شهید عمدا از تعیین درصد جانبازی سرباز می‌زند.
به گفته «صابر، ح»، اصلی‌ترین دلیلی که در رد شهروندان سردشتی به‌عنوان مصدوم شیمیایی اعلام می‌شود، نداشتن پرونده بالینی روز بمباران شیمیایی است. اما شهروندان بر این باورند که این در خواست منطقی نیست.
«آمنه. ع» هم که معتقد است به دلیل قرار گرفتن در معرض گاز شیمیایی، مشکلاتی چون سوزش و خارش چشم، خارش پوست و مشکلات تنفسی دارد، از روزهای جنگ و آوارگی می‌گوید و این انتظار را که نسخه‌ها و پرونده‌های پزشکی در آن شرایط، حفظ و ۲۰ سال نگهداری شود، غیرعقلانی می‌داند.»
مسئول کمیته حقوقی انجمن دفاع از حقوق مصدومان شیمیایی سردشت نیز در انتها در این باره می‌گوید: طبق آمارهای اعلام شده در سال‌های 66 و 67 تعداد مصدومان شهر سردشت 8024 نفر بوده اما تاکنون 1400 نفر از این تعداد شناسایی شده‌اند که تنها 400 نفرشان حقوق می‌گیرند.
