همشهری آنلاین- گروه فرهنگی: شهر قم یکی از کانون های اصلی مبارزه با رژیم طاغوت بود که نخستین خیزش ها و شعله‌های انقلاب اسلامی از این شهر مذهبی برخاست و سرانجام نخستین شهری بود که در سال ۱۳۵۷ توسط مردم تصرف شد. نخستین خیزش های انقلابی در شهر قم به واسطه حضور روحانیون برجسته و در رأس آنها، حضرت امام خمینی(ره) به سال ۱۳۴۱ برمی گردد. در این سال که شاه ایران با سفر به آمریکا دستورهای لازم را برای اجرای انقلاب سفید خود گرفت در ۱۹ دی از مردم خواست تا در انتخابات نمایشی شرکت کرده و برای اجرای اهداف آمریکایی شاه به لوایح پیشنهادی رأی بدهند. در اینجا بود شهر مقدس قم با هدایت و رهبری امام خمینی (ره) این رأی گیری را تحریم و به مخالفت با آن پرداخت.
محمد رضا شاه پهلوی در این سال (۱۳۴۱) به منظور جلب اعتماد علماء حوزه و فریب مردم به این شهر سفر کرد و پس از آن که در ۴ بهمن سال ۴۱ در میدان آستانه از اتومبیل خود پیاده شد تمامی آرزوهایش را بر باد رفته دید؛ چون صحنه‌ای را به نظاره نشست که انتظارش را نداشت. نه تنها از مردم استقبال کننده، کسی را ندید بلکه کارمندان اداری و دولتی و روحانیون هم به چشم نمی‌خوردند و سکوتی شگفت بر شهر حکمفرما شده بود. محمدرضا شاه از شدت خشم و اضطراب از رفتن به حرم منصرف گشت و از همانجا بازگشت.
در دوّم فروردین سال ۱۳۴۲ که مصادف با سالگرد شهادت امام جعفر صادق(ع) بود حادثه‌ای دیگر در تاریخ انقلاب شهر قم ورق خورد، مردم و روحانیان عاشق و دلباخته حرم اهل بیت (ع) در مدرسه فیضیه مشغول عزاداری بودند که با حادثه‌ای غمبار روبرو شدند. عمال دژخیمان با هجومی وحشیانه و کشتاری بی‌رحمانه علما و فضلا را به خاک و خون کشیدند که این جریان باعث خشم ملت بر علیه شاه و حکومت مستبد او شد. و با این کار سنگری دیگر از سنگرهای رژیم توسط مردم و علمای قم فتح شد.
چندی بعد و در حالی که بیش از دو روز از عاشورای سال ۱۳۴۲ نگذشته بود، در ۱۵ خرداد همین سال رژیم، امام خمینی را شبانه دستگیر کرد. مردم قم همین که از موضوع اطلاع پیدا کردند با قلب‌های آکنده از غم و اندوه به اطراف منزل امام هجوم آوردند و با سردادن شعار «یا مرگ یا خمینی» خشم و نفرت خود را بر علیه رژیم ابراز کردند که به راهپیمایی عمومی مبدل شده و مردم در حرم حضرت معصومه (ع) تجمع کردند و خواستار آزادی امام شدند که ناگهان صدای گلوله‌های نظامیان و رگبار مسلسل آنان موج جمعیت را شکست و مردان و زنان بی‌شماری را در خون خود غلتاند. امام با اعلام عزای عمومی، نقطه آغاز و بذر آبیاری شده انقلاب شکوهمند اسلامی را با خون‌های برزمین ریخته ۱۵ خرداد اعلام کرد که سال‌ها بعد به ثمر نشست.
تا این که سال ۱۳۵۶ از راه رسید و پس از شهادت فرزند برومند امام خمینی حاج آقا مصطفی، خشم ملت از رژیم ستم‌شاهی افزون شد و حکومت در تاریخ هفتم دی ماه این سال اقدام به پخش مقاله‌ای توهین آمیز علیه امام در روزنامه اطلاعات کرد که در پی این عمل مردم و طلاب قم خشمگین شده و در ۱۹ دی تظاهرات شدیدی را بر ضد رژیم پهلوی به راه انداختند که با اقدام مسلحانه رژیم تعدادی از مردم به شهادت رسیدند امّا با این قیام مردم قم آتش انقلاب اسلامی را برافروخت و برق آسا به دیگر شهرها سرایت کرد.
با پشتوانه این اتفاقات بود که مردم قم در ۳ بهمن ۱۳۵۷ اتفاق انقلابی مهم دیگری را در پرونده مبارزاتی مردم این شهر رقم زدند؛ البته این روز برای قمی‌ها یک روز ویژه‌ای بود. یکی اینکه مردم قم در اعتراض به سفر شاه به قم و لایحه اصلاحات ارضی او (۳ بهمن ۱۳۴۱) در تظاهراتی طاق‌نصرتی را که برای استقبال از شاه تهیه و نصب شده بود، به آتش کشیده بودند. به همین دلیل نظامیان مدرسه فیضیه را به محاصره درآوردند و طلاب و مردم را مضروب ساختند. حادثه‌ای که سبب شد امام خمینی (ره) خواستار عزل نخست‌وزیر وقت شود و همچنین از مردم قم بخواهد که در روز چهارم بهمن که روز سفر شاه به قم است، از خانه‌های خود بیرون نیایند. علاوه بر این محمدرضا پهلوی در همین روز (۳ بهمن ۱۳۴۵) کتابی را تحت عنوان انقلاب سفید منتشر کرده بود.
شهر قم در سالروز این اتفاقات به طور کامل در دست نیروهای مردمی افتاد و نیروهای نظامی به دلیل عدم توانایی در مقابله با قیام مردم، از شهر خارج شدند. این‌گونه بود که ارتش، تمام نیروهایش را از شهر قم فراخواند و مردم اداره امور، حتی وظایف پلیس راهنمایی و رانندگی را برعهده گرفتند. البته هم‌زمان با مردم قم در پاریس هم دانشجویان معترض ایرانی، کنسولگری ایران را به تصرف خود درآوردند. به‌این‌ترتیب راهی که مردم قم در مخالفت با رژیم پهلوی آغاز کرده بودند، در ۳ بهمن ۱۳۵۷ به پایان می‌رسد.
نظر شما