چاپارخانه سنگی؛ اثری ناشناس کنار جاده

بعد از دیدن محوطه تاریخی پیرکمر در شهر فیروزکوه به سمت دروازه‌های مه‌آلود کاسپی که توصیفی زیبا و باستانی از گردنه گدوک است حرکت کردیم.
باستان‌شناسان معتقدند در گذشته مسیری فرعی به موازات جاده فیروزکوه تا مازندران وجود داشته که کاربردش هنوز مشخص نیست و می‌توانسته جاده‌ای نظامی و یا حتی شاخه‌ای فرعی از جاده ابریشم باشد که از پشت روستای شورآب وارد جاده دوآب به شهمیرزاد می‌شود و همان راه قدیمی پارت است.
از دور بقایایی سنگی روی تپه‌ای کنار جاده دیده می‌شود. از خودرو پیاده شدیم و پای پیاده یک راست بالا رفتیم.
با اینکه اختلاف دمای هوا در روز و شب در این منطقه بسیار زیاد است و همین موضوع باعث متلاشی‌شدن سنگ‌ها و فرسایش آنها می‌شود اما چاپارخانه خودش را تاکنون حفظ کرده و منتظر دیدار ما مانده بود. چاپارخانه از مراکز مهم میان‌راهی است که توسط کورش بزرگ هخامنشی ساخته شد و سپس توسط داریوش اول پادشاه مقتدر هخامنشی گسترش یافت.
عملکرد اصلی این بناها انجام خدمات پستی در طول مسیر 2500کیلومتری راه شاهی بوده که به یکی از کارآمدترین تشکیلات پستی جهان در آن دوره تبدیل شد و سیستم پستی ایالات متحده آمریکا در آغاز کارش از سازوکار همین چاپارخانه‌های هخامنشی الگوبرداری شده است.
جالب است بدانید بر سردر پستخانه مرکزی آمریکا نقل قولی از داریوش اول همچنان نقش بسته است؛ «برف و باران و توفان مانع حرکت چاپارها نخواهد بود.»