چهارشنبه ۲ اردیبهشت ۱۳۸۸ - ۰۵:۳۹
۰ نفر

کامران محمدی: هنر اسلامی علاوه بر ایران و دیگر کشورهای اسلامی، در دنیای غرب و به‌ویژه اروپا طرفداران زیادی دارد.

سنت اروپایی هنر که همواره بیشترین تمرکز را بر 2 هنر نقاشی (یا به عبارت بهتر مجموعه هنرهای تجسمی) و موسیقی داشته است، به‌طور طبیعی، به‌گونه‌های جذاب و متفاوت این 2 زمینه در کشورهای دور توجه ویژه‌ای نشان داده است. از این دو، موسیقی در دنیای اسلام، بیش از آنکه هنر اجرا یا ساز و آهنگ‌سازی مجال رشد داشته باشد، به‌علت روشن اعتقادات اسلامی، مباحث تئوریک موسیقی و رابطه تنگاتنگ آن با ریاضی، توجه دانشمندان مسلمان نظیر ابونصر فارابی را برانگیخته است.

اما این ماجرا وقتی وارد هنرهای تجسمی می‌شویم، یعنی همان دنیایی که در کشورهای اروپایی از قرون وسطی به این طرف، شتابی به‌سرعتِ صنعتی شدن می‌گیرد، شکل اجرایی‌تر و بسیار جذاب‌تری می‌یابد. هنرمندان هنرهای تجسمی- اسلامی ایران، به‌ویژه در دوران صفویه، چنان پرکار و قدرتمند عمل کرده‌اند که بدون اغراق می‌توان دوران صفویه را در حوزه معماری، همسنگ دوران طلایی نقاشی در اروپا دانست. جالب آنکه صفویه در ایران، همزمان با قرن‌های 16 و 17 میلادی است؛ همان ایامی که اروپا رنسانس را پشت سر گذاشته و هر روز بیشتر از روز قبل، به معماری و نقاشی علاقه‌مند می‌شد.

با این اوصاف، اصلا عجیب نیست که حالا، بعد از سپری شدن دوران طلایی هنر اسلامی و دوران طلایی هنرهای تجسمی اروپا (با هنرمندان بزرگی چون داوینچی در قرن 15 تا ونگوگ در قرن 19)، هر روز آثار تازه‌ای برای شناخت هنرهای اسلامی و مقایسه آن با سنت اروپایی در کشورهای اروپا منتشر شود. یکی از این آثار، کتاب «Art from the World of Islam» است که به بررسی و معرفی آثار موجود در مجموعه هنری دیوید پرداخته است.

«David Collection» موزه‌‌ای است در کپنهاگ دانمارک که همراه با بنیادی به همین نام توسط کریستین لودویگ دیوید به‌وجود آمده است و آثار نفیسی از هنرهای اسلامی در آن نگهداری می‌شود. کتاب، درواقع به‌عنوان راهنمای آثار این موزه، به شکلی نفیس (مثل همه کتاب‌های غربی) با کاغذ گلاسه سنگین و عکس‌های رنگی فراوان منتشر شده است و مستقل از اینکه چه قدر می‌تواند به بازدیدکنندگان موزه کمک کند، معرفی جذابی از هنرهای اسلامی است.

«Kjeld von Folsach» نویسنده کتاب، با توجه به ساختار موزه و بخش‌های مختلف آن، کتاب را به 5 بخش کلی تقسیم کرده است که در هر بخش، یکی از رشته‌های اصلی هنرهای اسلامی معرفی و عکس‌های آثار موجود در موزه کپنهاگ را قرار داده است: سرامیک، شیشه، سنگ/ گچ/ عاج/ چوب، فلز و فرش. جالب اینکه همان طور که از اسامی بخش‌ها روشن است، نویسنده در طبقه‌بندی آثار، بیش از هر چیز به جنس اشیای به کار رفته در آنها توجه کرده است و حتی در بخش سنگ/ گچ/ عاج/ چوب، کلمه مجسمه‌سازی را به کار نبرده است، چرا که یکی از تفاوت‌های اساسی هنر اسلامی، تنوع آثار در هر یک از این اشیاست.

 از ظرف‌ها و گلدان‌های زیبا تا تابلوهای معرق و منبت، از نقوش اسلیمی تا قلمدان و گچبری، همه از انواع هنرهای اسلامی بسیار چشم‌نوازند که مجسمه‌سازی، بخش کوچک و البته کم‌اهمیت‌تر آن است.

اما پیش از این 5 بخش، نویسنده در بخش مستقلی به نام «The Islamic book» هنرهای به کار رفته در کتاب‌های اسلامی را معرفی کرده است. در این بخش البته همان طور که می‌توان پیش‌بینی کرد، مینیاتور حرف اول را می‌زند و پس از آن خطاطی و برخی هنرهای کم‌کاربرد نظیر طلاکوبی جلد و حاشیه‌های کتاب یا کارهای تزئینی بر رحل قرآن. ویژگی جالب این بخش، تصاویر بسیار جذاب آن از مینیاتورهای ایرانی و هندی است که با بهترین کیفیت ممکن در کتاب چاپ شده‌اند.

«Art from the World of Islam» در 415 صفحه و قطع خشتی منتشر شده است.

کد خبر 79611

پر بیننده‌ترین اخبار ادبیات و کتاب

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز