نگاهی به مسجد تاریخانه دامغان

استادان معمارانی که مسجد تاریخانه دامغان را ساختند شاگردان همان استادانی بودند که تاق عظیم تیسفون را چنان ساختند که بیش از هزار سال استعداد معماران جهان را به مبارزه می‌طلبید.
جز برخی دیوارهای فروریخته و نقشه‌های پی که از اکتشافات باستان‌شناسی به دست آمده، قدیمی‌ترین ساختمان اسلامی در ایران، تاریخانه دامغان است. «تاری» ‌به زبان ترکی یعنی «خدای» و «تاریخانه» می‌شود «خدایخانه».
این ساختمان مظهر عظمت و اعتماد و در عین حال فروتنی است و همواره احساسی از شکوه و زیبایی را در بیننده ایجاد می‌کند. پایه‌های عظیم آن محکم‌تر از حد نیاز به نظر می‌رسد و از این روست که این بنا را جزو اولین بناهای ضدزلزله در دوران اولیه اسلامی قلمداد می‌کنند. به هر حال این مکان که به خانه خدا معروف است، هوش عاطفی هر کسی را که ساعتی در آن در سکوت بگذراند، برمی‌انگیزد.