پاسخ مهم یک وکیل دادگستری به سوالی درباره مجازات‌ توهین به مقدسات

به گزارش همشهری آنلاین، منظور از توهین، هرگونه هتک‌حرمت اعم از گفتار یا رفتار اهانت‌آمیز است و مقدسات نیز می‌تواند مصادیق متعددی ازجمله قرآن کریم، پیامبر(ص) و ائمه اطهار و همچنین مراسم مذهبی و مناسبتی را شامل شود. متأسفانه امسال در دهه محرم و روزهایی که با شهادت سیدالشهدا(ع) و یارانشان پیوند خورده است با مشکلات و مصایبی بیش از سال‌های قبل به جهت اعتراضات سیاسی اخیر و پیوند مذهب و سیاست مواجهیم و متأسفانه گروهی با شعار آزادی اقدام به توهین به مقدسات و ائمه اطهار کرده‌اند. بدیهی است که در بحث آزادی بیان، توجیه‌پذیرشدن توهین به هر شکل و هر قسم مبنا ندارد و انسان حتی مجاز نیست که نسبت به طبیعت که خاستگاه برآورده‌شدن نیازهای معیشتی اوست، نگاهی تحقیرآمیز و از سر اهانت داشته باشد.
در آیه ۱۰۸ سوره انعام خداوند فرموده است ‌ای مسلمانان، به آنانی که به خدا اعتقاد ندارند و مردم را به غیرخدا فرا می‌خوانند هرگز توهین نکنید و این سبب می‌شود آنها هم به اعتقادات شما و تقدسات شما توهین کنند درصورتی‌که ما اعتقاد و مقدسات هر فرد و گروهی را محترم و مقدس برای پیروانشان قرار دادیم.
صرف‌نظر از ابعاد اخلاقی و شرعی موضوع مروری بر مجازات‌های قانونی و آثار حقوقی موضوع دلالت بر این دارد که مجازات توهین به مقدسات می‌تواند مجازات‌های متنوعی از شلاق تا حبس و اعدام را شامل شود. مطابق با ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، هر کس به مقدسات اسلام اعم از خداوند متعال، قرآن کریم، پیامبراکرم(ص)، ائمه اطهار(ع)، حضرت فاطمه زهرا(س)، اماکن و مناسبت‌های مقدس اهانت کند به حبس از یک تا ۵ سال محکوم خواهد شد. وفق این ماده توهین به سایر ادیان مشمول این مجازات نیست و منظور از مقدسات صرفاً مقدسات اسلامی است. همچنین طبق ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی بخش حدود، هرکس به پیامبر اکرم(ص) و یا هر یک از پیامبران دشنام دهد یا قذف کند سب‌النبی است و به اعدام محکوم می‌شود. همچنین در تبصره ماده اخیر ذکر شده که قذف هریک از ائمه معصومین(ع) و یا حضرت فاطمه‌زهرا(س) یا دشنام به ایشان نیز در حکم سب‌النبی است. لازم به ذکر است که براساس ماده ۲۶ قانون مطبوعات، نیز هر کس به وسیله مطبوعات به دین مبین اسلام و مقدسات آن اهانت کند، درصورتی که به ارتداد منجر شود، حکم در حق وی صادر و اجرا می‌شود و اگر به حکم ارتداد منجر نشود، طبق نظر حاکم شرع براساس قانون تعزیرات با وی رفتار خواهد شد.
مواد مذکور عنصر قانونی جرم توهین به مقدسات را تشکیل می‌دهد و برای اثبات هر جرم و محکومیت مرتکب به مجازات علاوه بر آنکه باید رفتار مرتکب مصداق قانونی داشته و با قانون منطبق باشد تا رفتار مجرمانه باشد، لازم است اراده و سوء‌نیت مرتکب نیز احراز شود.

زینب ریاضت-وکیل دادگستری