«داستان موفقیت» استارت‌آپ‌های ایرانی با ورود به بورس

به گزارش روزنامه همشهری، در واقع، هم سرمایه‌گذاران قبلی سهام خود را حفظ کرده‌اند و هم سرمایه جدید وارد آن شده است. این استارت‌آپ برای طی این مسیر با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو بوده تا توانسته وارد بورس شود. به همین‌خاطر، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری، برای یک استارت‌آپ، صرفا ایده را مهم نمی‌داند و بر چشم‌انداز مفهوم «خروج» در اکوسیستم استارت‌آپی کشور تأکید می‌کند. به‌عبارت دیگر، اگرچه استارت‌آپ‌ها با چالش‌هایی چون دانش فنی، برند، دارایی‌های نامشهود، افزایش اندازه و تعداد کاربر روبه‌روهستند، اما برای کامل شدن چرخه تامین مالی باید از پس چالش‌های جدید مالی ازجمله استانداردهای حسابداری، نحوه ثبت حساب‌ها و همچنین ارزشگذاری برآیند. علی ناظمی تأکید می‌کند که «برای این اتفاق آدم‌های زیادی تلاش کردند تا به نتیجه برسد. تیم این استارت‌آپ معنی کارآفرینی را اثبات کرد. آنها وقتی کار را برای فرایندهای عرضه اولیه آغاز کردند با مشکلات بسیاری چون موانع قانونی، قانونگذاری، تفکرها و موارد دیگر روبه‌رو بودند.»

رسمیت یافتن استارت‌آپ‌ها از سوی بازار
علی ناظمی، معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری در گفت‌وگو با همشهری ورود نخستین استارت‌آپ‌ ایرانی به بورس را یکی از مهم‌ترین اتفاقات و نقطه‌عطفی در اکوسیستم استارت‌آپی کشور می‌داند و معتقد است که این اتفاق چشم‌انداز اکوسیستم استارت‌آپی کشور را به دلایل مختلف تغییر داده است.
ناظمی تأکید می‌کند که این اتفاق، فضای گفت‌وگو و چالش‌های جدید از بعد مالی، استانداردهای حسابداری و همچنین ارزشگذاری را، هم وارد اکوسیستم بازار سرمایه و هم وارد فضای نوآوری و استارت‌آپی کشور کرد.
او در توضیح این موضوع می‌گوید: «از یک طرف استارت‌آپ‌ها با مسائلی چون دانش فنی، برند، دارایی‌های نامشهود، افزایش اندازه و تعداد کاربر به‌عنوان چالش‌های خود روبه‌رو بودند و از طرف دیگر، بازار سرمایه استارت‌آپ‌ها را به رسمیت نمی‌شناخت و به‌عبارتی با آن بیگانه بود.» 
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری با اشاره به اینکه این اتفاق باعث شد که موضوع گفت‌وگو بین اکوسیستم نوآوری و استارت‌آپی با بازار کشور، رنگ و بوی دیگری بگیرد و این موارد جدی‌تر دیده شود، ادامه می‌دهد: «پیش از ورود این استارت‌آپ به بورس چندین جلسه برای ارزشگذاری آن برگزار شد. افراد مختلف گزارش‌های ارزشگذاری را خواندند و با مباحث ارزشگذاری آشنا شدند. حتی سراغ این موضوع رفتند که طی این ۲ سال، تپسی مجبور شد استانداردهای حسابداری و نحوه ثبت حساب‌ها را تغییر دهد که همگی این موارد یکی از ارمغان‌های این اتفاق بود که به نتیجه رسید.»

چشم‌انداز روشن «خروج»
ناظمی دومین نکته مهم ورود نخستین استارت‌آپ به بازار سرمایه را چشم‌انداز روشن خروج (exit) و رشد اکوسیستم می‌داند.
به‌گفته او «ما پیش از این هیچ‌گونه خروج به این شکل نداشتیم و به‌طور مرتب شاهد بودیم که شرکت‌ها بزرگ می‌شوند و از بخش خصوصی، صندوق‌های VC و شرکت‌های سرمایه‌گذاری جذب سرمایه می‌کنند.»
ناظمی با اشاره به اینکه اکنون اگر یک گزارش بین‌المللی از ایران منتشر شود، می‌توانیم بگوییم که ما در ایران یک داستان موفقیت
(success s‌tory) داریم، توضیح می‌دهد که داستان موفقیت در اکوسیستم استارت‌آپی وقتی شکل می‌گیرد که بگوییم چند «خروج» داشته‌ایم و این نکته بسیار مهمی است. به‌عبارتی اتفاق امروز یک «چشم‌انداز خروج» و در نتیجه برای سرمایه‌گذار امید ایجاد کرد.

تحقق ارزش پولی
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری سومین نکته مهمی را که در پی این اتفاق شاهد هستیم، تحقق ارزش پولی عنوان می‌کند.
ناظمی با ذکر یک مثال توضیح می‌دهد که به‌عنوان مثال، ۳ماه پیش می‌گفتیم که استارت‌آپ ایکس، Aتومان ارزش دارد. اما برای این ارزش، هیچ مبنا و معیاری وجود نداشت. ارزش Aتومانی این شرکت را فقط افرادی که در یک فضای بسته با هم تعامل داشتند، اعتبار می‌دادند و در این بین ادعاهایی را هم مطرح می‌کردند. درحالی‌که هیچ بازاری نبود که برای آن ارزش تعیین کند.
او با اشاره به اینکه «ارزش» در مفهوم جدید اقتصاد، از «بازار» گرفته می‌شود ادامه می‌دهد: «وقتی بازار روی یک شرکت ارزش می‌گذارد، این به‌معنای تحقق و عینیت یافتن آن ارزش است. بنابراین اتفاقی که شاهد بودیم، یک‌بار دیگر آن ارزش‌هایی را که روی کاغذ بود عینیت داد و آن را «پولی» کرد.»

بهترین شکل تامین مالی
معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری تأکید می‌کند که نکته مهم دیگر این بود که بازار سرمایه توانست یکی از کارکردهای مهم به نام «تامین مالی» را به بهترین نحو ممکن به همه نشان دهد.
ناظمی با اینکه بسیاری مواقع گفته می‌شود که در بورس روزی چند هزار میلیارد تومان معامله (trade) اتفاق می‌افتد، اما این موضوع را لزوما به‌معنای تامین مالی نمی‌داند.
به‌گفته او «سهام در بازار ثانویه خرید و فروش می‌شود و همه افراد در آن مشارکت می‌کنند و فقط پول بین آنها جابه‌جا می‌شود، اما پولی وارد بنگاه نمی‌شود.» این در حالی است که ناظمی روش عرضه اولیه این شرکت را به‌دلیل اینکه پول وارد شرکت شد و به‌عبارتی، علاوه بر اینکه به یک شرکت سهامی عام و یک بنگاه تبدیل شد، همزمان توانست تامین مالی هم انجام دهد، قابل تحسین می‌داند. معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری با اشاره به اینکه کل پولی که پرداخت شد وارد شرکت می‌شود، تأکید می‌کند که «اینطور نیست که یک سهامدار پول‌های وارد شده را بگیرد و سهام خود را به مردم واگذار کند. همه سهامداران قبلی همچنان در شرکت حضور دارند و این پول جدید وارد شرکت می‌شود که رشد آن را درپی خواهد داشت.» ناظمی این اتفاق را بزرگ‌ترین اتفاق پس از ۱۰سال از آغاز شکل‌گیری اکوسیستم استارت‌آپی کشور می‌داند که باید آن را به فال نیک بگیریم و خدا را شاکر باشیم.

مفهوم «خروج» در اکوسیستم استارت‌آپی

معاون سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری در گفت‌وگو با همشهری در توضیح «خروج» می‌گوید: «استارت‌آپ از یک ایده شروع می‌شود و به‌تدریج مسیر رشد را طی می‌کند و درنهایت به نقطه‌ای می‌رسد که از چرخه بخش خصوصی خارج می‌شود. یعنی از چرخه‌ای که سهام بین تعداد محدودی از افراد وجود داشته باشد خارج می‌شود. به این ترتیب می‌گوییم که این ایده به مرحله خروج (exit) رسیده است.»  علی ناظمی همچنین با اشاره به اینکه بعضی مواقع خروج به‌گونه‌ای تصور می‌شود که سهامداران قبلی سهام خود را می‌فروشند و از شرکت خارج می‌شوند، یادآوری می‌کند که مفهوم «خروج» در اکوسیستم نوآوری هر دو مورد را شامل می‌شود. یعنی هم به واگذار کردن سهام یک سهامدار و هم به خارج شدن استارت‌آپ از چرخه تامین مالی خصوصی و ورود به تامین مالی عمومی گفته می‌شود. به‌گفته او «در مورد استارت‌آپی که صحبت شد هیچ‌کس سهام خود را واگذار نکرده است که عنوان شود سهامداران سهام خود را به مردم دادند و رفتند. همه سهامداران قبلی حضور دارند و پول نقد به‌طور خالص از طریق افزایش سرمایه وارد شرکت می‌شود و صددرصد برای توسعه شرکت و افزایش توان اجرایی و عملیاتی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

گزارش: عمادالدین قاسمی‌پناه