اینکه کدام مواد غذایی در وعده‌های روزانه، می‌تواند بهترین انتخاب برای داشتن رژیمی مناسب باشد را همه شما کمابیش می‌دانید اما نکته اساسی اینجاست که عدم‌رعایت بهداشت در انتخاب غذاهایی که می‌خورید، می‌تواند به سلامتی شما آسیب بزند و این مهم‌ترین موضوعی است که باید به آن توجه کنید چرا که بنا به یک ضرب‌المثل انگلیسی، شما آن چیزی هستید که می‌خورید!
در این میان به‌دلیل تنوع مواد غذایی که هر یک شیوه خاص نگهداری خود را دارد، بهتر دیدیم که به مهم‌ترین مواد غذایی که ممکن است در برنامه روزانه شما وجود داشته باشد، بپردازیم.
میوه‌ها و سبزی‌ها اولین گروهی هستند که به آنها می‌پردازیم چراکه براساس توصیه متخصصان تغذیه بهتر است 5 وعده میوه و سبزی در برنامه غذایی روزانه شما وجود داشته باشد. مهم‌ترین نکته در رابطه با میوه‌ها و سبزی‌ها هم به دقت در شست‌وشوی آنها بر می‌گردد. در رابطه با میوه‌ها بهتر است شست‌وشو طوری صورت بگیرد که میوه‌هایی نظیر سیب، هلو، زردآلو و خرمالو را بتوان با پوست خورد تا از ویتامین‌ها و مواد مغذی موجود در لایه‌های نزدیک به سطح در آنها بهره‌مند شد. در مورد میوه‌هایی مثل پرتقال، کیوی و انار که پوستشان کنده می‌شود هم باز باید سطح میوه با آب، تمیز شود تا آلودگی‌ها در تماس با دست فرد و گوشت میوه به بدن انتقال نیابد. در این میان تنها خیار است که همه کارشناسان معتقدند بهتر است به‌دلیل تجمع‌یافتن سموم در پوست آن، بدون پوست مصرف شود.
سبزی‌ها و به‌خصوص انواعی از آنها که تازه مصرف میشوند (مثل سبزی خوردن) از جمله مواد‌غذایی بسیار مفیدی هستند که باید در رژیم غذایی خانواده‌ها وجود داشته باشند. در مورد سبزی‌های خام، اگر مراحل ساده ضدعفونی طی شود، مشکلی پیش نخواهد آمد؛ برای این کار هم لازم است ابتدا گل‌و‌لای سبزی‌ها جدا شود، سبزی‌ها به مدت چند دقیقه در آب حاوی چند قطره مایع ظرفشویی قرارداده شوند (این کار به دلیل کم کردن کشش سطحی آب، تخم انگل‌ها را جدا خواهد کرد) و پس از آبکشی که کف آنها بیرون رفت مقداری مایع ضدعفونی (محلول پرکلرین یا سایر مواد مشابه که در داروخانه‌ها موجود است) به آن اضافه شود ( به مدت نیم ساعت در این حالت بماند)، سپس می‌توانید سبزی را دوباره آبکشی کرده و مصرف کنید. البته این نکته را هم باید یادآور شویم که هرگز از چاقویی که از آن برای بریدن گوشت استفاده کرده‌اید برای خردکردن سبزی استفاده نکنید و برای سبزی‌ها چاقوی جدا داشته باشید.
حتی‌‌الامکان در مسافرت‌هایی که فرصت کافی برای انجام این کار ندارید، یا از سبزی پخته استفاده کنید یا از سبزیجات بسته‌بندی شده بهداشتی که تاریخ مصرف و پروانه بهداشت روی آنها درج شده است. درصورتی که به سبزی بهداشتی و مواد ضدعفونی‌کننده دسترسی ندارید از مصرف سبزی خودداری کنید.
در این میان، چنانچه سبزی به خوبی پخته شود هیچ جای نگرانی وجود ندارد. توصیه تغذیه‌ای هم که در این زمینه وجود دارد این است که اگر سبزی‌ها آب‌پز میشوند بهتر است در ظرف بسته باشد و آب آن هم مصرف شود چرا که برخی از مواد مغذی نظیر پتاسیم محلول در آب بوده و اگر این آب دور ریخته شود، هدر می‌روند.
نکته دیگر این است که اگر می‌خواهید از سبزی‌ها و میوه‌های خشک استفاده کنید، حتما به داشتن تائیدیه بهداشتی این محصولات توجه کنید چراکه سبزی‌ها و میوه‌هایی که به روش‌های غیربهداشتی و در مکان‌های آلوده تهیه میشوند، ممکن است به انواع و اقسام تخم انگل‌ها و میکروب‌ها آلوده باشند.
احتیاط سفید و سرخ
گوشت‌‌ها دسته دیگری از مواد غذایی هستند که باید به بهداشت آنها توجه ویژه شود. برای انتخاب انواع گوشت، مرغ و ماهی باید به رنگ، بو و وضعیت ظاهری آن به‌دقت توجه کنید. رنگ گوشت قرمز باید صورتی‌رنگ یا قرمز کم‌‌رنگ، بدون کبودی یا رگه‌های بنفش باشد. به هیچ وجه نباید بسته‌های گوشت قرمز، مرغ یا ماهی‌ای را که از سوپر مارکت‌ها می‌خرید، به همان شکل فریز کنید. این بسته‌ها مناسب فریز کردن نیستند، چون پوشش پلاستیکی روی آنها بسیار نازک است و این باعث می‌شود که رطوبت طبیعی ماده غذایی از بین برود. از طرفی مواد غذایی داخل این بسته‌ها شسته شده و بهداشتی نیستند و باعث آلوده شدن فریزر میشوند و آلودگی آنها به مواد غذایی دیگر هم منتقل می‌شود. در مورد گوشت مرغ نیز بهتر است که به این نکات توجه کنید: گوشت مرغ تازه رنگ وبوی طبیعی دارد و پوست آن عاری از چروکیدگی است.
گوشت مرغ فاسد، تیره، پرخون یا کبود است(گوشت مرغ در اثر نگهداری در شرایط نامناسب به‌تدریج خاکستری و گاهی سبز رنگ می‌شود که بایستی در این مواقع از مصرف آن خودداری کرد). البته لکه‌های سفید‌رنگ روی پوست و عضلات مرغ به علت انجماد آب زیر پوست وعضلات بوده و مصرف چنین گوشتی مشکلی ایجاد نمی‌کند. ماهی‌ها هم قوانین مخصوص به خودشان را دارند، بنابراین هرگز از دوره‌گردها ماهی نخرید و از فروشگاه‌های معتبر یا میادین میوه و تره‌بار ماهی را تهیه کنید.
ماهی تازه باید در کنار یخ یا در یخچال نگهداری شود. در یک نگاه، ابتدا وضعیت نگهداری ماهی را در فروشگاه بررسی کنید. قبل از انتخاب نهایی ماهی، مطمئن شوید که ماهی، باله و دم سالمی دارد. براساس قوانین شیلات، آماده و قطعه‌قطعه‌کردن ماهی قبل از درخواست مشتری، ممنوع است. از خرید ماهی‌های فیله یا استیک‌شده‌ای که برچسب معتبر شرکت یا تاریخ تولید و انقضا و کد بهداشتی سازمان دامپزشکی را ندارند، خودداری کنید. ماهی تازه را حداکثر تا 2روز می‌توان در یخچال و 2 ماه در فریزر نگه داشت. ماهی یخ‌زده را به محض بازشدن یخ، باید مصرف کرد. گذاشتن دوباره این ماهی در یخچال بی‌فایده است.
دور از نور و در جای خنک نگهداری شود!
شیر یکی از کامل‌ترین غذاهاست که سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌هاست که با نوشیدن آن بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز روزانه تامین خواهد شد؛ بنابراین هر گونه تغییر در کیفیت شیر نه تنها این هدف را تامین نمی‌کند بلکه فاکتورهای خطرزای موجود در آن، سلامت گروه‌های حساس مصرف‌کننده را به‌شدت تهدید می‌کند چراکه درصد بالایی از مصرف‌کنندگان شیر را کودکان، زنان باردار و افراد مسن تشکیل می‌دهند که نسبت به افراد عادی حساسیت بیشتر و استعداد بالاتری در ابتلا به مسمومیت و بیماری دارند. متأسفانه تغییر در طعم شیر در مراحل اولیه هم چندان قابل استناد نیست. همچنین به بعضی از محصولات لبنی مثل دوغ ممکن است اسانس‌هایی افزوده شود که طعم طبیعی محصول را بپوشاند. نوزادان و افراد مسن نیز قدرت چشایی افراد عادی را ندارند و حتی گاهی توجهی به این مطلب ندارند.بنابراین دقت به سلامت بسته بندی، تاریخ انقضا، پاستوریزه یا استریزه‌بودن شیر و محصولات لبنی، از واجبات اولیه خرید آنها به شمار می‌آید.
نکته دیگری که باید در رابطه با شیر به آن توجه کنید، این است که شیر، حاوی مقدار مناسبی از ویتامین ب2 است. این ویتامین حساسیت زیادی به نور دارد و اگر شیری که خریداری می‌کنید در بسته‌های کدر نباشد و مثلا در شیشه‌های روشن که نور به‌راحتی از آنها عبور می‌کند عرضه شده باشد، به‌خودی خود، ارزش تغذیه‌ای آن کاهش یافته است. نکته دیگر اینکه هر چه درصد چربی فرآورده بالاتر باشد حساسیت آن در برابر فساد بیشتر است. بنابراین هنگام خرید محصولات پرچربی، به توجه بیشتری نیاز دارید.
شرایط حمل لبنیات به منزل نیز حائز اهمیت است؛ بنابراین سعی کنید تا محصولات لبنی را دور از نور آفتاب و در محل تاریک و خنکی مثل یخچال نگهداری کنید. توجه کنید که نورهای فلورسنت و روشنایی آشپزخانه نیز همانند نور خورشید قدرت تخریبی دارند.
