دانشمندان می‌خواهند تلسکوپی برای «دیدن» درون هرم بزرگ جیزه مصر بسازند

به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ان‌بی‌سی نیوز «هرم بزرگ» که بزرگترین هرم جیزه است با ارتفاع ۱۴۶.۵ متر ، تنها مورد از عجایب هفتگانه دنیای باستان است که هنوز بر سر پا است. پژوهشگرانی که در «ماموریت هرم بزرگ» کار می‌کنند، در حال گردآوری پول برای ساخت یک تلسکوپ پرقدرت برای نقشه‌برداری از ساختار درونی این هرم از همه زوایا هستند.

آلن براس، دانشمند عضو «آزمایشگاه ملی شتاب‌دهنده فرمی»، یک مرکز علمی دولت فدرال آمریکا در باتاویا در ایالت ایلینوی این وسیله تجهیزاتی با حساسیت تا ۱۰۰ برابر تجهیزات مورد استفاده برای بررسی این محل باستانی دارد.

این تلسکوپ هرم را با «میون‌های» پرتوهای کیهانی، ذراتی پرانرژی که هنگام برخورد پرتوهای کیهانی از فضای بیرونی به پایین فرو می‌ریزند و با اتم‌های جو زمین برخورد می‌کنند.

براس می‌گوید: «این یک پرتوتابی طبیعی است. میون‌های پرتوهای کیهانی همیشه روی سطح سیاره می‌بارند. آنها از درون ما هم عبور می‌کنند.»

جزئیات شیوه پیشنهادی برای اسکن کردن هرم بزرگ در یک بررسی اخیرا منتشر شده در  Journal for Advanced Instrumentation in Science آمده است.

میون‌های پرتوهای کیهانی می‌توانند از درون اشیای جامد به طور موثرتر از پرتوهای ایکس بگذرند و به دانشمندان اجازه دیدن درون ساختارهایی را می‌دهند که به طور معمول نفوذناپذیر هستند. هنگامی میون‌ها درون هرم حرکت می‌کنند، این ذرات پرانرژی با مواد متفاوتی وارد درهم‌کنش می‌شوند- مثلا گرانیت یا سنگ مرمر یا هوا در حفره‌های باز- و انرژی و نورشان به شیوه‌هایی قابل‌اندازه‌گیری از مسیرشان منحرف می‌شوند.

به گفته باس، پژوهشگران می‌توانند از این اندازه‌گیری‌ها برای ایجاد نقشه‌هایی مشروح از درون هرم استفاده کنند.

اسکن‌ با پرتوهای کیهانی

تصور بر این است که هرم بزرگ جیزه به فرمان «خوفو»، فرعونی که در قرن ۲۶ پیش از میلاد حکومت می‌کرد ساخته شده است.

لوئیس آلوارز فیزیکدان برای نخستین بار ایده کاوش این هرم را با استفاده از پرتوهای کیهانی در اواخر دهه ۱۹۶۰ مطرح کرد. آلوارز و تیمش حدود ۱۹ درصد هرم را در بیش از دو سال اسکن کردند، اما هیچ اتاقک قبلا کشف‌نشده‌ای را درون این ساختار نمادین نیافتند.

تکنیک میون بار دیگر در سال ۲۰۱۷ به عنوان بخشی از یک پروژه جداگانه به نام «اسکن هرم‌ها» (ScanPyramids) مورد استفاده قرار گرفت که به یکی از مهمترین کشف‌ها در این مکان در سال‌های اخیر انجامید: وجود یک حفره توخالی بزرگ بالای یک راهروی شناخته‌شده به نام «سالن بزرگ». این ساختار عجیب که «حفره بزرگ» خوانده شد، حدود ۶ متر ارتفاع و حدود ۳۰ متر درازا داشت و هدف از ساخت آن هنوز نامعلوم است.

کاوش دوباره هرم بزرگ

براس می‌گوید «ماموریت کاوش هرم بزرگ» بر اساس یکی از یافته‌های پروژه «اسکن هرم‌ها» با استفاده از یک تلسکوپ بزرگتر و پیشرفته‌تر طراحی شده است که می‌تواند تریلیون‌ها میون پرتوهای کیهانی را شناسایی کند و تصاویری با وضوح بالا از زوایای متعدد از آن به دست دهد.

به گفته او اسکن‌های به‌دست‌آمده ممکن است مشخص کنند که «حفره بزرگ» کشف‌شده درون هرم جیزه برای چه کاری استفاده می‌شده است و آیا اشیایی درون آن قرار دارند یا نه.

براس می‌گوید: «اگر حفره بزرگ یک محل نمایشی یا نوعی مکان ساخت‌وساز باشد و خرده‌ریزهایی درون آن وجود داشته باشد، ما آنها را می‌بینیم.»

باستان‌شناسان علاوه بر «سالن بزرگ» قبلا «اتاقک پادشاه» را هم تقریبا در مرکز هرم و اتاقک ملکه در مجاورت ان یافته‌اند. اما به گفته براس، بسیاری از جزئیات دیگر ساختار درونی هرم جیزه هنوز شناخته نشده‌اند.

این شناساگرهای جدید میون درون تا هشت محفظه انتقال استاندارد که هر کدام بیش از ۱۲ متر درازا، ۳ متر بلندا و سه متر پهنا دارند، ساخته می‌شوند. به گفته براس، سیستم تلسکوپ در مکان‌های متفاوتی همگی در اطراف قاعده هرم قرار داده می‌شوند و مشاهداتی را برای سه ماه در هر بار گرد می‌آورند.

او تخمین می‌زند که سه سال طول خواهد کشید تا داده‌های کافی جمع‌آوری شود تا یک نقشه با وضوح بالا از همه هرم ایجاد شود. براس می‌گوید اعتبار لازم برای شبیه‌سازی‌های اولیه کامپیوتری برای استفاده به عنوان اثبات مفهوم گردآوری شده است، اما ساخت شناساگرها و انجام اسکن‌ها احتمال ۵ تا ۱۰ میلیون دلار خرج برمی‌دارد.

براس می‌گوید زمانی که سیستم تلسکوپ ساخته شود، می‌تواند برای سایر کاوش‌های باستان‌شناختی هم به کار رود.