تهران بزرگ به‌عنوان یکی از شهرهای تاریخی در کشور و حتی دنیا درگذشته از یکسری محلات و روستاها تشکیل شده بود که هرکدام از آنها با توجه به موقعیت جغرافیایی و قدمت دیرینه‌‌شان بازگوکننده یک دوره تاریخی خاص بودند، این درحالی است که در شهر ما متأسفانه طی 2دهه اخیر با توجه به سرعت جهشی توسعه و در وانفسای نبود برنامه‌ای برای هویت بخشیدن به محلات، هویت تاریخی شهر تهران از لحاظ معماری از دست رفت.
حتی این امکان وجود دارد که مثل اغلب کشورهای دیگر دنیا حتی درصورت مهاجرت اقوام مختلف به شهرها با مدیریت صحیح برای محله‌های مهاجرنشین، قالب‌های معماری خاص آنها را طراحی و اعمال کرد، به‌گونه‌ای که نماهای ساختمان آن محلات نشان‌دهنده فرهنگ، باورهای بومی و اعتقادی و اجتماعی‌‌شان باشد.
گرچه این مهم شدنی است اما کار بزرگی است که تحقق آن، اراده بزرگی را نیز می‌طلبد.
شورای اسلامی شهر تهران در دور دوم خود لایحه‌ای را از تصویب اعضای خود گذراند که براساس آن شهرداری تهران ملزم شد برای هویت بخشیدن به محلات مختلف و با درنظرگرفتن قدمت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی آنها طرح جامعی تهیه کند که این طرح بیان‌کننده هویت شهر تهران در قالب معماری آن باشد، چراکه نمای شهری علاوه بر تاریخ، بازگوکننده مسائل فرهنگی و اجتماعی یک شهر است.
براین اساس حتی امکان شناسایی هر محله از روی معماری خاص آن امکان‌پذیر خواهد بود که البته هنوز شهرداری تهران طرحی در این‌باره به شورای اسلامی شهر ارائه نداده است.
از سوی دیگر متأسفانه معماران معاصر ما نیز هنوز نتوانستند صاحب سبکی برگرفته از هویت بومی این کشور بدون الگوبرداری از غرب و برای دوره حال حاضر باشند. درحالی که امروزه معرفی هردوره تاریخی مثل دوران قاجاریه، زندیه یا صفویه از طریق یک سبک معماری خاص آن زمان امکان پذیراست، اما به‌نظر می‌رسد هنوز سبکی برای معرفی دوران ما به نسل‌های آینده وجود نداشته باشد و این اشکال اساسی معماران ماست.
عمده طرح‌هایی که در عرصه معماری امروز در حال شکل گیری و اجراست، برگرفته از آموزه‌های غربی و ترجمه‌ای است و کمتر برگرفته از معماری سنتی و اصیل ایرانی است. تردیدی نیست که این شیوه، فاصله معناداری با هویت معماری کشور در دوره‌های مختلف دارد. مسلما این کمبود توسط معماران ما باید مورد توجه جدی قرار گیرد و معماری گذشته باز‌یابی شود.
با درنظرگرفتن اینکه شهرهای واقع در حاشیه خلیج فارس برای طراحی ساختمان‌های یک طبقه تا برج‌های 50 طبقه خود براساس مسائل فرهنگی و اجتماعی و بومی‌‌‌شان سبک‌های خاصی را طراحی و پیاده می‌کنند، شورای اسلامی شهر تهران نیز اعلام آمادگی می‌کند چنانچه صاحب‌نظران این حوزه در قالب انجمن‌های صنفی و تشکل‌های دانشگاهی با همفکری و تعامل یکدیگر به نوآوری سبک معماری مناسب برای دوران معاصر بپردازند، ما نیز شهرداری تهران را ملزم به پیاده کردن آن کنیم.
*رئیس کمیسیون عمرانی شورای شهر تهران
