اجرای طرح غنی‌سازی نان مصرفی کشور با هدف رفع کم‌خونی و فقر آهن بدون افزایش قیمت از سال 85آغاز شد ومقرر شده بود که تا پایان آن سال با آهن و اسیدفولیک غنی شودولی به‌دلیل مشکلات اجرایی این طرح، در حال حاضر شهروندان تهرانی به نان غنی‌شده دسترسی ندارند.
دکتر پریسا ترابی رئیس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به همشهری گفت: با اجرای طرح غنی‌سازی آرد با آهن و اسیدفولیک هیچ هزینه اضافی بر مردم تحمیل نمی‌شود، زیرا این هزینه از سوی دولت در رقم سرباری آسیابانی کارخانجات آرد کشور منظور شده است.
وی افزود: 55 تا 60 درصد زنان کشورهای در حال توسعه کم‌خون هستند و 75درصد زنان باردار از کم خونی رنج می‌برند و این عارضه علت مرگ 500هزار مادر است که جان خود را در اثر عوارض هنگام و بعد از زایمان از دست می‌دهند.
بررسی‌های ملی وزارت بهداشت در سال 80 و در 11 اقلیم کشور نشان داد، 33 درصد کودکان 15 تا 23ماهه، 26درصد کودکان 6ساله، 23درصد نوجوانان دختر و پسر و 43 درصد از زنان باردار از کمبود آهن رنج می‌برند.
38درصد کودکان 15 تا 23ماهه، 18درصد کودکان 6ساله و 4/21درصد از زنان باردار به کم‌خونی مبتلا شده‌اند.
وی با بیان اینکه این آمارها گویای ضرورت نیاز به غنی‌سازی آرد با آهن و اسیدفولیک است، گفت: 80درصد انرژی مورد نیاز ایرانیان به ویژه مناطق روستایی از نان تامین می‌شود لذا طرح غنی‌سازی آرد برای رفع کم‌خونی مطرح شد.
دراین طرح آهن از دست رفته در چرخه تبدیل به آرد جایگزین می‌شود و هیچ آثار سویی بر مزه، طعم، بو و رنگ نان به وجود نمی‌آید.
وی با اعلام اینکه جوش‌شیرین ماده‌ای مخرب برای تولید نان است، خاطرنشان کرد: جوش‌شیرین موجود در نان مانع جذب عناصر 2 ظرفیتی مثل آهن، روی و کلسیم می‌شود لذا چنانچه در اجرای طرح غنی‌سازی آرد با آهن و اسید فولیک جوش شیرین حذف نشود، سبب کاهش جذب آهن می‌شود.
پخت نان به شیوه سنتی برچیده می‌شود
چندی پیش دکتر حسن امامی رضوی، معاون سلامت وزارت بهداشت به مرکز خبری امید گفته بود:در حال حاضر میزان جوش شیرین موجود در نان‌ها زیاد است و یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت کاهش این میزان است.
به گفته وی، وزارت بهداشت برای کاهش جوش‌شیرین‌های موجود در نان‌ها برنامه‌های زیادی دارد که یکی از این کارها صنعتی کردن نان‌های موجود است که این کار را با همکاری وزارت بازرگانی انجام می‌دهیم.
وی یادآور شد: صنعتی شدن نان‌های مصرفی بهترین روش کاهش جوش شیرین از نان‌هاست؛ زیرا در این روش نوع پخت تغییر می‌کند.
به گفته امامی رضوی، نان یکی از اصلی‌ترین مواد غذایی مردم است و مصرف آن بالاست به همین دلیل باید حتما آن را غنی‌سازی کرد و از به خطر افتادن سلامت جلوگیری کنیم.
وی معتقد است که نان‌های بربری و تافتون بیشترین میزان جوش‌شیرین را دارند و متأسفانه جزء نان‌های پرمصرف و پرطرفدار هم هستند.
وی درخصوص زمان اجرایی شدن این برنامه‌ها گفت: ما منتظر وزارت بازرگانی هستیم و هر زمانی که از سوی این وزارتخانه اعلام آمادگی شود طرح‌ها را اجرایی می‌کنیم.
امامی رضوی، تصریح کرد: برای غنی‌سازی نان‌ها دولت نیز سرمایه‌گذاری کرده و بودجه‌ای نیز برای آن در نظر گرفته شده است که امیدواریم هرچه زودتر بتوانیم این برنامه‌ها را عملیاتی کنیم.
درصدآلودگی نان‌های ماشینی موجود بیش از نان سنتی است
در همین رابطه مدیر گروه تغذیه و بیوشیمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه عادات سنتی تغذیه درکشور در حال فراموشی است و مواد غذایی کم ارزش جای مواد مغذی را می‌گیرند، درصد آلودگی نان‌های ماشینی فعلی را از نان‌های سنتی بیشتر دانست.
دکتر سید علی کشاورز، استاد تغذیه به ایسنا گفت: آداب سنتی تغذیه در کشور در حال فراموشی است که این امر بار تخریبی بالایی را از نظر سلامتی به همراه دارد.
وی با اشاره به پخت نان به روش صنعتی افزود: روش طراحی سیستم نان‌های صنعتی در دنیا به گونه‌ای است که پخت نان کاملا از آتش جداست و هیچگونه آلودگی از گازهای سوختی وارد نان نمی‌شود. این در حالی است که در ایران نان‌ها مستقیما از شعله آتش عبور می‌کنند.
صنعتی شدن نان در کشور در حال حاضر معضل شیمیایی نان را کاهش نداده است. علاوه بر آن به‌منظور پروسه تخمیر خمیر نان از دی اکسیدکلر استفاده می‌شود؛
بنابراین، این مواد شیمیایی و همچنین تماس مستقیم با هیدروکربن‌های شعله آتش، آلودگی شیمیایی نان‌ها را افزایش داده است.
درصورتی که پروسه تخمیر درست انجام شده و همچنین از فناوری مدرن پخت در تولید نان‌های صنعتی استفاده شود، پخت نان به روش صنعتی بسیار مطلوب است.
دکتر کشاورز در ادامه در زمینه غذاهای فراویژه تصریح کرد: علم تغذیه وارد زمینه ویژه‌ای شده که در این راستا برای افرادی که دچار عدم‌تحمل غذایی، حساسیت غذایی و مشکلات گوارشی هستند از پروبیوتیک‌ها (دسته‌ای از میکروب‌های مفید) در مواد غذایی استفاده می‌شود.
به این ترتیب، مواد غذایی که در ساخت آنها از پروبیوتیک‌ها استفاده می‌شود شرایط خاصی را برای افراد مبتلا به اختلالات ذکر شده فراهم می‌کند که مواد غذایی دلخواه خود را بدون ایجاد عارضه مصرف کنند.
مبارزه با فقر آهن
دکتر ربابه شیخ‌الاسلام، مدیر سابق دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و یکی از مجریان طرح پژوهشی در وضعیت ریزمغذی‌های ایران با بیان اینکه غــنی‌سازی مواد غذایی بسیار کم‌هزینه است و هزینه اثربخشی آن قابل توجه است، می‌گوید: هزینه غنی‌سازی آرد به ازای هر فرد در سال حدود 120-100 تومان است در حالی که با شیوع 20 درصدی فقر آهن و GDP معادل 1700 دلار در سال 1380، کارشناسان سازمان جهانی بهداشت ضرر و زیان حاصل از کم خونی فقر آهن را برای هر فرد در سال 7600 تومان برآورد کـرده‌اند.
او می‌افزاید: در مجمــوع با صرف هزینه‌ای بالغ بر 8 میلیارد تومان می‌توان تمامی آردهای موجود در کشور را غنی کرد که بدین ترتیب از ضرر و زیان معادل 282 میلیون دلار در سال که حاصل از اختلالات ناشی از کم خونی فقر آهن در کشور است، جلوگیری خواهد شد.
