گزارش همشهری آنلاین از نمایشگاه تصویرگری ایتالیا

چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی تصویرگری تتریوی ایتالیا روز یک‌شنبه 29 جون 2008 برابر با 9 تیر ماه 1387 در محل موزه‌ی شهر کیوجیا (Chioggia) (ونیز) با حضور شماری از تصویرگران راه‌یافته به‌کاتالوگ از اقصی‌نقاط جهان، رایزن فرهنگی ایران، رایزن فرهنگی استرالیا، شهردار کیوجیا، داوران مسابقه، رییس نمایشگاه و گروهی از علاقه‌مندان به‌فرهنگ و هنر گشایش یافت.

 آثار تصویرگران منتخب زینت‌بخش دیوارهای موزه‌ بود و کاتالوگ بسیار زیبا و نفیس نمایشگاه دست به‌دست می‌چرخید. مراسم، گرم و دوستانه بود، اما بیش از هر چیز حضور پربار هنرمندان ایرانی به‌مراسم جلوه‌ای متفاوت داده بود.

تصویرگران ایرانی حاضر در مراسم لباس‌های سنتی زیبای ایرانی بر تن داشتند و در میان دنیای پر از رنگ تصاویرشان، جهانی رنگین‌تر و سرزنده‌تر آفریده بودند. آن‌چنان که حتی عکسی که از مراسم افتتاحیه‌ به‌سایت تتریو راه یافته است، یکی از عکسهای جمعی گروهی از هنرمندان جوان ایرانی است. داوران و حتی سایر برندگان و هنرمندان خارجی برای ایستادن در کنار ایرانیان بر یک‌دیگر پیشی می‌گرفتند و همگی درخواست عکسهای جمعی داشتند تا با خود به‌سرزمینشان برگردانند و از خاطره‌ی فراموش‌ناشدنی دیدار با هنرمندان افتخارآفرین ایرانی سخن بگویند.

داوری نمایشگاه، پیش از این در اسفند ماه در کیوجیا برگزار شده بود و 11 نفر صاحب‌نظر از سراسر جهان، از میان 500 نفر شرکت‌کننده‌ی این نمایشگاه، 39 نفر را در سه بخش برای حضور در کاتالوگ برگزیده بودند. از این 39 نفر، 24 نفر ایرانی بودند. اگر به‌یاد بیاوریم که در سال گذشته، یعنی در کاتالوگ سال 2007 این نمایشگاه حتی یک نفر ایرانی نیز حضور نداشت، بر حیرت و شگفتی ما صدچندان افزوده می‌شود و این پرسش در ذهن ما شکل می‌گیرد که این همه تفاوت چه‌گونه پدید آمده است؟ آن‌گاه اگر بدانیم که از 9 نفر دریافت‌کنندگان جوایز اصلی، 5 نفر ایرانی بوده‌اند، بدون شک دیگر به‌جز پاسخ پرسشی که مطرح شده است، هیچ مطلبی در ذهن ما برجای نمی‌ماند.

بد نیست، پیش از رسیدن به‌پاسخ، کمی بیشتر درباره‌ی این نمایشگاه بدانیم. تتریو، تنها نمایشگاه تصویرگری در جهان است که به‌راستی هنر هنرمندان شرکت‌کننده را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. تعداد تصاویر معین شده است و موضوع کار هم مشخص است. حتی قطع تصاویر تغییرناپذیر است. بنابراین، آن‌چه تصویرگری را بر دیگری رجحان می‌بخشد، هنر و تواناییهای شخصی او است که در تصاویر پیش روی داوران خود می‌نمایاند و جایگاه تصویرگر را به روشنی مشخص می‌کند.

در چهاردهمین دوره‌ی نمایشگاه موضوع بخش نخست روح بود. دو بخش دیگر نیز وجود داشت که تصویرگران شرکت‌کننده در بخش نخست می‌توانستند در آنها نیز هنرنمایی کنند. بخش دوم کتاب‌سازی بود و بخش سوم تک‌تصویر از شهر کیوجیا از منظر یک بازدیدکننده. برای بخش دوم داستان داده شده بود، اما تصویرگران مخیر بودند داستانهایی را که خود انتخاب می‌کردند، به‌تصویر درآورند. برگزیدگان این بخش همگی از زمره‌ی کسانی بودند که داستانهای دیگری را به‌تصویر کشیده بودند.

شرکت‌کنندگان این نمایشگاه موظف‌اند ابتدا ثبت‌نام کنند و پس از پذیرفته‌شدن، تصویرگریهای خود را ارسال دارند. بنا به‌اظهار آقای ادو دو گراندیس، رییس نمایشگاه، از آن‌جا که هدف خسته کردن و در نتیجه کاهش توانایی داوران نیست،

 هیچ‌گاه بیش از 500 نفر نبایددر نمایشگاه شرکت کنند. در مهلت تعیین شده برای ثبت‌نام، به‌مجرد آن‌که تعداد متقاضیان به 500 نفر رسید، درها بسته می‌شوند و به‌سایر متقاضیان جواب رد می‌دهند تا در سالهای آینده برای ثبت‌نام و ورود به‌جرگه‌ی شرکت‌کنندگان با سرعت بیشتری اقدام کنند. در چهاردهمین نمایشگاه 500 نفر شرکت‌کننده از کشورهای مختلف بودند:

1ـ ایتالیا   111 نفر
2ـ ایران    78 نفر
3ـ آمریکا    32 نفر
4ـ اسپانیا    31 نفر
5ـ برزیل    28 نفر
6ـ فرانسه    28 نفر
7ـ اندونزی   25 نفر
8ـ مکزیک    24 نفر
9ـ ژاپن    23 نفر
10ـ آرژانتین   21 نفر
11ـ استرالیا   19 نفر
12ـ کره    18 نفر
13ـ آلمان    13 نفر
14ـ فلسطین اشغالی   12 نفر
15ـ کانادا    12 نفر
16ـ اسلووانی   11 نفر
17ـ سوییس   8 نفر
18ـ مغولستان   4 نفر
19ـ انگلستان   2 نفر

از میان شرکت‌کنندگان، بیش از نیمی در دور اول حذف شدند و پس از آن به‌تدریج از شمار مسابقه‌دهندگان کم شد، تا آن‌جا که 30 نفر برای بخش نخست باقی ماندند.

این 30 نفر عبارت بودند از:
1ـ خانم فرانکی اسپارکی از استرالیا ـ برنده‌ی جایزه‌ی اول.
2ـ خانم سوزان مه‌یر از آمریکا ـ برنده‌ی جایزه‌ی دوم.
3ـ خانم هدا حدادی از ایران ـ برنده‌ی جایزه‌ی سوم.
4ـ آقای انریکو فیلیپه رامی رز تورالبا از مکزیک.
5ـ‌آقای روگرو اسناگر از برزیل.
6ـ خانم ندا عظیمی از ایران.
7ـ خانم سحر بردایی از ایران.
8ـ خانم پایولینا بارازا گومز از مکزیک.
9ـ آقای حسین بیات از ایران.
10ـ خانم بهنوش بهزادی‌آزاد از ایران.
11ـ خانم لااورا بیانچی از سوییس.
12ـ خانم غزاله بیگدلو از ایران.
13ـ آقای علی بوذری از ایران.
14ـ خانم کیارا اتولا از ایتالیا.
15ـ خانم نگین احتسابیان از ایران.
16ـ آقای سعید انصافی از ایران.
17ـ خانم بنفشه عرفانیان از ایران.
18ـ خانم مرجان فرمانی از ایران.
19ـ خانم مایاسمین گارسیا لوپز از مکزیک.
20ـ خانم بلن گارسیا مولزوی از مکزیک.
21ـ خانم زهرا حق‌گو از ایران.
22ـ خانم مهناز هاشمی‌اقدم از ایران.
23ـ آقای سام کشمیری از ایران.
24ـ خانم شراره خسروانی از ایران.
25ـ خانم فرشته نجفی از ایران.
26ـ‌ خانم لورن رولونیگ از آمریکا.
27ـ خانم مرجان وفاییان از ایران.
28ـ خانم الیزا ویگنالی از برزیل.
29ـ آقای ویلیام ونزل از آمریکا.
30ـ آقای مرتضی زاهدی از ایران.

در بخش کتاب‌سازی، خانم سمیرا زمانی از ایران، جایزه‌ی اول را گرفت. خانم فرانکی اسپارک از استرالیا دوم شد و آقای مرتضی زاهدی سوم.

در بخش تصویر کیوجیا از نگاه بازدیدکننده، آقای سام کشمیری اول شد. آقای دیوید لارا از مکزیک جایزه‌ی دوم را گرفت و خانم سمیه صالح‌شوشتری از ایران سوم شد. همچنین، آقای حسین بیات از ایران، خانم شراره خسروانی از ایران و خانم کارن رونگه از آلمان به‌کاتالوگ راه یافتند.

یازده نفر داور نمایشگاه به‌ترتیب حروف الفبای لاتین و به‌گونه‌ای که در کاتالوگ آمده‌اند، عبارتند بودند از:

1ـ خانم سه‌گوته چبیسکیته از لیتوانی.
2ـ آقای کلود داگیل از فرانسه.
3ـ آقای محمد داناوی از آمریکا.
4ـ آقای ادو دو گراندیس از ایتالیا.
5ـ آقای روبرتو دنتی از ایتالیا.
6ـ آقای والتر فوشاتو از ایتالیا.
7ـ خانم آدلچی گالونی از ایتالیا.
8ـ آقای مارک هفلین از آمریکا.
9ـ خانم فریده خلعت‌بری از ایران.
10ـ خانم کوتا پاکوسکا از جمهوری چک.
11ـ آقای پیرکو وانیور از فنلاند.

حال می‌توانیم به‌بررسی دلیل یا دلایل موفقیت عظیم هنرمندان ایرانی بپردازیم. چهار داور ایتالیایی، در کنار دو داور آمریکایی، دو داور اروپای غربی، دو داور اروپای شرقی و یک داور ایرانی این رویداد مهم فرهنگی را به‌سود بدون شک و تردید ایرانیان به‌پایان آوردند. چرا و چه‌گونه؟ ثبت‌نام به‌موقع هنرمندان شرکت‌کننده را شباویز برعهده گرفت و پیش از آن‌که شمار متقاضیان از سقف تعیین‌شده بیشتر شود، تمامی هنرمندان توانمندی را که امکان حضور در کاتالوگ را به‌گونه‌ای بالقوه داشتند، میان شرکت‌کنندگان جای داد.

 هزینه‌ی شرکت در نمایشگاه 67 یورو بود، ولی با مذاکره‌ای طولانی این رقم به‌10 یورو برای ایرانیان کاهش یافت، البته به‌چند شرط که همگی را شباویز پذیرفت تا هنرمندان ایرانی توان مالی حضور در نمایشگاه را به‌دست آورند. هزینه‌ی ارسال تصویرها برای نمایشگاه را شباویز پرداخت کرد. هزینه‌ی بازگرداندن تصویرگریهای راه‌نیافته به‌کاتالوگ را شباویز تقبل کرد و پرداخت. تصویرگران راه یافته به‌کاتالوگ با پرداخت قیمت‌ تمام‌شده‌ی کاتالوگ، نه قیمت فروش آن، یعنی تنها 20 یورو کاتالوگ خود را گرفتند و هزینه‌ی انتقال کاتالوگها به‌ایران را هم شباویز پرداخت کرد. به‌این ترتیب، مانع اصلی پیش‌ روی تصویرگران، یعنی هزینه‌ی سنگین شرکت در نمایشگاه از پیش پای هنرمندان ایرانی برداشته شد. شباویز، پیش از اتمام مهلت ارسال آثار، محل دیدار و گفت‌وگوی هنرمندان شرکت‌کننده بود و مدیر شباویز، به‌عنوان داور ایرانی نمایشگاه در تمام دیدارها حضور داشت. بنابراین، کارها را به‌یاد می‌آورد و نقاط قوت هر اثر را مدنظر داشت. این‌که داور بتواند با قدرت کامل درباره‌ی امتیازهای هر اثر به‌گفت‌وگو بپردازد و در تجزیه و تحلیلها پابه‌پای دیگر داوران و حتی فراتر از آنها گام بردارد و نگذارد حقی از هنرمندان پایمال شود، مهم‌ترین نقشی است که ایفای آن برعهده‌ی یک داور قرار دارد. تسلط کامل بر زبان، دانش وافی به‌موضوع، اعتماد و باور داشتن ارزش هنری تصویرهایی که ارایه داده شده است، همگی از الزامات کار به‌شمار می‌آید. در این که تصویرگران ایرانی در حال حاضر از بهترین‌های جهان‌اند، تردیدی نمی‌توان داشت.

در این‌که آثار هنرمندان ایرانی، رنگ و بوی هویت ملی ما را دارند و متمایز از آثار دیگر تصویرگران جهان‌اند نیز نمی‌توان شک کرد. پس، در هر نمایشگاهی می‌توانند بدرخشند و در صورتی که داوری بتواند ناداوریها را خنثی کند و نگذارد داوری از مسیر عادلانه و درست خود خارج شود، نتیجه‌ای که به‌دست می‌آید چنین است که می‌بینیم. در بلگراد هم همین اتفاق افتاد و جایگاه راستین هنرمندان ایرانی به‌جهانیان نشان داده شد.

کاتالوگ تتریو، در نوع خود یک اثر شاخص هنری است که در میان کاتالوگ دیگر نمایشگاهها در سالهای اخیر چه از نظر کیفیت و چه از نظر هنری متمایز است و برتری دارد. آن‌چه امتیاز بیشتری به‌این نمایشگاه می‌دهد سفر طولانی سه ساله‌ی نمایشگاه به سراسر جهان است که می‌تواند حتی ناآشنایان را با هنر ایرانی آشنا کند و هر بازدیدکننده‌ای را به‌تحسین وا دارد.

جای آن دارد که از فرد فرد هنرمندانی که با حضور پربار خود در نمایشگاه تتریو، افتخاری این‌چنین عظیم و باورناشدنی به‌وجود آوردند سپاس‌گزاری کنیم. البته چه آنهایی که به‌کاتالوگ راه یافتند و چه آنهایی که راه نیافتند همگی در این افتخار به‌یک اندازه سهیم‌اند، زیرا که حضور پربارشان امکان راه یافتن گروهی را به‌کاتالوگ فراهم آورد و جوایز ارزنده‌ی نمایشگاه را هم نصیب شماری دیگر کرد.