همشهری آنلاین_راحله عبدالحسینی: نخستین استاد بزرگ شطرنج ایران در تلاش است تا در مسابقات جهانی خوش بدرخشد و لبخند شادی را برای هموطنانش در این روزهای نه چندان شاد هدیه کند. «احسان قائم‌مقامی» نخستین استادبزرگ تاریخ کشور فاتح بیش از ۱۱۰ تورنمنت معتبر بین‌المللی شده و با ۲۶ سال سابقه به‌عنوان کاپیتان تیم‌ملی شطرنج ایران رکورددار عنوان قهرمانی ایران در تمام رده‌های سنی است و ۳۴ مدال آسیایی در رده بزرگسالان را دارد.
رکوردداری جهان و گینس در بازی‌های همزمان مقابل ۶۱۴ شطرنجباز را سال ۱۳۸۹ به دست آورده که همچنان پابرجاست. علاوه بر مدرسه نوین شطرنج در محله فرمانیه، ۹ مدرسه شطرنج دیگر در کشور راه‌اندازی کرده و معتقد است که شطرنج مانند عرصه زندگی است و کمک می‌کند تا در بزنگاه‌های سخت و پیچیده راه‌حل درست را پیدا کنیم. قائم‌مقامی، هم‌محله‌ای ما و ساکن محله قیطریه است. او فوتبال، اتومبیلرانی، ورزش‌های رزمی، شنا و چند ورزش توپی دیگر را هم تجربه کرده اما هیچ‌کدام به اندازه شطرنج برایش جذابیت نداشت.
- روزهای اخیر به شدت مشغول مسابقات مقدماتی جام‌جهانی برای کسب سهمیه بودید. از فعالیت‌های این روزهایتان بیشتر بگویید.
مهم‌ترین رویدادی که این روزها پشت سر گذاشتم حضور در مسابقات کسب سهمیه جام‌جهانی بود که خوشبختانه با قهرمانی مسابقات را به پایان رساندم و ماه آینده در جام‌جهانی شطرنج در روسیه حضور خواهم داشت. در کنار آن تهیه محتوای آموزشی و ضبط برنامه آموزشی را در دست داشتم که به‌تازگی به پایان رسید. الان هم‌درصدد هستم که برنامه آماده‌سازی‌ام را برای مسابقات جام‌جهانی نهایی کنم. تدریس در دانشگاه و مدیریت باشگاه‌ها و مدارسی را که تحت‌نظر دارم هم پیگیری می‌کنم.
۱۰ پایگاه به‌عنوان مدرسه‌های شطرنج در استان‌های مختلف که زیر نظر شما راه‌اندازی شدند، در روزگار کرونا همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند؟
در برخی از استان‌ها ۲ مدرسه شطرنج فعال بود. متأسفانه در شرایط شیوع کرونا یکی از مدارس شطرنج تهران تعطیل شد و فعلاً فقط پایگاه چهارراه فرمانیه دایر است. با شیوع بیماری کرونا هم فعالیت‌های آنلاین و فضای مجازی جدی‌تر شده و فعلاً پاسخگوی نیاز فعلی است.
شطرنج طی سال‌های اخیر با اقبال زیادی از گروه‌های سنی مختلف روبه‌رو شده‌است. این استقبال از مدارس شطرنج هم به‌عنوان پایگاهی برای یادگیری اصولی این ورزش فکری هست؟
با اینکه کرونا تأثیر منفی بسیاری در این حوزه داشته اما استقبال همچنان خوب است. ارتباط شطرنج با فضاهای نرم‌افزاری و مجازی باعث شده تا حد امکان از آسیب در زمان کرونا مصون بماند و علاقه‌مندان بتوانند کارشان را دنبال کنند. مسابقات حضوری تحت تأثیر قرار گرفت اما برگزاری مسابقه به‌صورت آنلاین امکانپذیر است. در مجموع استقبال مخاطبان از شطرنج را بسیار خوب ارزیابی می‌کنم. با برنامه‌ریزی فدراسیون شاهد اتفاقات بهتری هم خواهیم بود.
مسابقات آنلاین به اندازه مسابقات حضوری هیجان‌انگیز است؟
نه چندان. مسابقات آنلاین حس خوبی ندارد یا به عبارتی دوستداشتنی نیست. کنترل مسابقات آنلاین طوری نیست که برای بازیکن اعتماد و آرامش خاطر بیاورد و در نتیجه روی کیفیت بازی تأثیر دارد. امیدوارم شرایط سلامتی و رفع کامل بیماری کرونا ایجاد شود تا دوباره مسابقات حضوری را از سر بگیریم.
ورزش کردن می‌تواند راهی برای تحمل شرایط سخت مثل همین روزهای بیماری کرونا باشد. شطرنج هم می‌تواند آرامش را برای ما به ارمغان بیاورد؟
به نظر من تحمل شرایط سخت زندگی در شطرنج معنای جدی‌تری به خود می‌گیرد. چون شطرنج رشته بسیار سنگینی است؛ هم از نظر زمان بازی و هم به لحاظ میزان استرسی که بازیکن تحمل می‌کند. علاوه بر آن دقت در شطرنج، کیفیت عملکرد بالاتری را از ورزشکارطلب می‌کند. در رده بازی‌های جهانی شطرنج، خطای بازیکن باید به پایین‌ترین حد ممکن برسد.
چون در شطرنج یک اشتباه می‌تواند آخرین اشتباه باشد. از سوی دیگر در یک بازی ۵ یا ۶ ساعته، بازیکن حدود یک و نیم‌کیلوگرم وزن کم می‌کند. پس یک شطرنجباز حتماً باید شخصیت رشدیافته داشته باشد تا بتواند از عهده رقابت شطرنج برآید. شطرنجباز باید مدام بر جنبه‌های شخصیتی خود کار کند تا بتواند ویژگی‌های ناخوشایند خود را اصلاح کند و روال حرفه‌ای را در پیش بگیرد. شطرنج از آن رشته‌هایی است که عمر قهرمانی طولانی مدتی دارد. به بازیکن یاد می‌دهد که چطور انسان بهتر و بااخلاق‌تری باشد و در سختی‌های پیچیده چطور راه‌حل پیدا کند. انتخاب راه‌حل، موضوع اصلی شطرنج و در نگاه کلی‌تر موضوع اصلی زندگی است. پس بیراه نیست که صفحه شطرنج را به عرصه زندگی تشبیه کنیم.
بنابراین بحث قهرمانی و پهلوانی که معمولاً در ورزش زورخانه‌ای مطرح می‌شود در عرصه شطرنج هم نمود دارد؟
ذات ورزش و هدف غایی آن از دیدگاه من بر مبنای تأثیر اجتماعی و تأثیر بر حوزه فرهنگ و اخلاق و عملکرد انسان است وگرنه به گمراهی کشیده شدیم. همه این برنامه‌ها و مسابقات و پیگیری تماشاچی اتفاق می‌افتد که حس بهتری داشته‌باشیم و بتوانیم جهان بالنده‌تری به نفع پیشرفت‌ها و تعالی بیشتر بشر بسازیم وانسان‌های اثرگذاری باشیم. وگرنه مدال و حکم و جایزه نقدی هرگز هدف غایی ورزشکار نیست. ما ورزش می‌کنیم که بقیه مردم هم ورزش را دوست داشته باشند. ورزش می‌کنیم که جامعه سالم باشد و کم خطاتر رفتار کند. این مقولات به هم پیوسته است و باید تعالی انسان را در آخر آن ببینیم که هدف ورزش هم همین است. رویکرد جوانمردانه بخشی از ملزومات رفتاری یک ورزشکار است. تأثیرگذاری ماندگار ورزشکار بر جامعه جایی است که به برابری و دوستی بین انسان‌ها توجه می‌کند.
- بوستان شطرنج در خیابان آجودانیه
بارها و بارها به بوستان شطرنج در خیابان آجودانیه رفته‌ام. قبلاً پایگاه خوبی برای شطرنج بود. شهروندان، این بوستان را به‌عنوان بوستانی برای شطرنج به خوبی می‌شناسند. بسیاری از بوستان‌های تهران محلی برای اجتماع علاقه‌مندان به شطرنج است. برای اوقات فراغت و برخی به‌صورت علمی در بوستان‌ها شطرنج، بازی و سعی می‌کنند از زیبایی‌های این رشته لذت ببرند. امیدوارم تعداد بوستان‌هایی که امکان بازی شطرنج برای شهروندان را دارد بیشتر شود. چون شطرنج به‌عنوان یک بازی و سرگرمی، فوق‌العاده است. در شطرنج عادت می‌کنیم که مسائل سخت را با ممارست ذهنی حل کنیم. به همین دلیل در برابر مسائل سخت زندگی هم بهترین راه‌ها را گزینش می‌کنیم و در مسیر موفقیت قرار می‌گیریم.
- روشن کردن چراغ شطرنج در محله‌ها
دوست دارم در محله قیطریه هم که ساکن هستم برای علاقه‌مندان به شطرنج پایگاهی باشد. اگر دوستانی تمایل داشته باشند که پایگاه شطرنج در محله راه‌اندازی شود، حتماً با آنان همکاری می‌کنم. برای حمایت از شطرنج از حمایت فکری دریغ نمی‌کنم. معتقدم هر چراغی که برای شطرنج روشن می‌شود، بسیاری از مشکلات و آسیب‌ها از جامعه دور می‌شود. این کار باعث می‌شود که جوانان هنجارتر، خوش‌فکرتر و هدفمندتر زندگی کنند و به نفع جامعه موفق‌تر عمل کنند.
نظر شما