همشهری آنلاین _ مریم قاسمی: اوایل که پل‌های عابر جانمایی نشده بود در هر بازدیدی که مسئولان انجام می‌دادند شهروندان از کمبود امنیت و افزایش تصادف در این معابر و بزرگراه‌ها می‌گفتند. در طول این سال‌ها پل‌های عابرپیاده زیادی در نقاط مختلف جانمایی شد، اما هنوز هم بعضی‌ها بی‌توجه به این پل‌ها از روی نرده‌ها می‌پرند و از عرض خیابان رد می‌شوند و برای خود و دیگران دردسر می‌تراشند. انگار این آدم‌ها همیشه وقت کم می‌آورند و مجبورند راحت‌ترین راه، اما حادثه‌سازترین مسیر را برای گذر از عرض معبر انتخاب کنند. در این گزارش سعی کرده‌ایم علت این رفتار را بررسی کنیم.
- خطری که خیلی خیلی نزدیک است
در ایستگاه اتوبوس آتشبار واقع در بلوار معلم ایستاده‌ام و منتظرم تا اتوبوس شرکت واحد بیاید. مشغول تماشای آن طرف بلوار یعنی ابتدای خیابان نیک ملکی می‌شوم.
کنار ایستگاه اتوبوس پل عابرپیاده‌ای وجود دارد که البته مکانیزه نیست و گاهی شهروندان از روی آن رد می‌شوند. حدود ۲۰۰متر دورتر اتوبوس شهرک ولی‌عصر(عج) پشت چراغ قرمز متوقف شده و چند ثانیه نمانده تا به ایستگاه برسد. همزمان زیر پل عابر ناگهان سر و کله پسر جوانی پیدا می‌شود. او عرض خیابان را به سرعت می‌دود تا خودش را به اتوبوس برساند.
به محض رسیدن به وسط بلوار از نرده بالا می‌پرد و خودش را به سمت دیگر بلوار می‌اندازد. وقتی جوان عجول به ایستگاه می‌رسد نزدیکش می‌روم و از او می‌پرسم آیاکاری که انجام داده خطرناک نیست و اینکه چرا از پل عابرپیاده استفاده نکرده است.
او نگاه حق به جانبی می‌کند و جواب می‌دهد: «حوصله ندارم این همه پله را بالا و پایین کنم. از آن طرف خیابان به این طرف دو قدم راه بیشتر نیست. بعد هم راهش را می‌گیرد و می‌رود و سوار اتوبوس می‌شود.»
- سختی بالا و پایین کردن پله‌ها
به نقطه‌ای دیگر در بلوار معلم ابتدای شهرک امام خمینی(ره) می‌روم که از پل عابرپیاده آن استفاده کمی می‌شود. چند دقیقه نمی‌گذرد که بانوی میانسالی را می‌بینم که در حال عبور از میان بلوار است. عصازنان و به آرامی قدم برمی‌دارد و نیم‌نگاهی به خودروهایی می‌اندازد که با سرعت ازکنارش می‌گذرند. این بانوی سالمند چند بار عصایش را در هوا تکان می‌دهد تا راننده‌ها سرعت‌شان را کم کنند تا بتواند به سلامت به آن سوی بلوار برود. به او نزدیک می‌شوم و می‌گویم: «مادر! یک لحظه نگران‌تان شدم، چرا برای رسیدن به این سوی بلوار از پل عابرپیاده استفاده نمی‌کنید؟ ممکن است خدای نکرده تصادف کنید.» دستش را به نشانه بی‌حوصلگی تکان می‌دهد و می‌گوید: «این همه پله را نمی‌توانم بالا و پایین کنم، زانوهایم درد می‌کنند جوان! »دختر جوانی که از راه می‌رسد صحبت این شهروند را تأیید می‌کند و می‌گوید: «راستش برای من هم خیلی پیش آمده که به جای پل عابر از عرض خیابان عبور کنم. بالا و پایین کردن پله‌ها خیلی سخت است. با اینکه هفته‌ای چند بار از این مسیر می‌گذرم، اما اغلب از وسط خیابان رد می‌شوم. شاید اگر این پل عابر مکانیزه بود مردم بیشتر از آن استفاده می‌کردند.»
- کلاس‌های آموزشی خوبی برگزار شده، اما...
«فرجاد احمدی‌راد» معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۸، درباره عبور شهروندان از نرده‌ها و عرض خیابان به جای استفاده از پل عابرپیاده می‌گوید: «عبور عابران از نرده‌ها و عرض بزرگراه‌ها و خیابان‌هایی که مجهز به پل عابرپیاده است خطرناک و غیرقانونی بوده و قانون در بیشتر موارد عابران را مقصر می‌داند. ضمن اینکه آنها با این کارشان عابران دیگر را نیز به این عمل تشویق می‌کنند که درست نیست و عواقب بدی دارد.»
او با تأکید بر اینکه اگر پل عابرپیاده‌ای در خیابان‌ها نصب می‌شود توقع مسئولان این است که عابران از آن استفاده کنند، ادامه می‌دهد: «اگر گاهی می‌بینیم که شهروندان به جای استفاده از پل عابر از عرض خیابان عبور و مرور می‌کنند یک بخش مربوط به مسائل فرهنگی است و بقیه به میزان توجه و آگاهی به قوانین و مقررات و میزان مشارکت شهروندان در نظم‌بخشی و تثبیت انضباط شهری ارتباط دارد.
بارها با مشارکت اداره راهور و معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری منطقه ۱۸ برای شهروندان کلاس‌های آموزشی برگزار و با کمک رسانه‌های مختلف سعی کردیم مسائل فرهنگی و ترافیکی را به مردم آموزش بدهیم. البته نیاز به زمان بیشتری است تا بخشی که مقررات را رعایت نمی‌کنند، اصلاح شوند.»وی می‌گوید: «اگر شهروندان می‌گویند که پل عابر مکانیزه در معابر و خیابان‌ها نصب شود، باید گفت که برای نمونه در بلوار معلم ۲ ایستگاه بالاتر یعنی در چهارراه یافت‌آباد و روبه‌روی ورزشگاه ناطق نوری پل مکانیزه وجود دارد، اما در همین تقاطع شاهد تصادفات عابران پیاده زیادی هستیم. سوانحی که عابران پیاده مقصر آن هستند و عبور از عرض خیابان و پریدن از نرده‌ها را به گذر از پل عابرپیاده ترجیح می‌دهند، یعنی امکانات وجود دارد، اما مردم به نحو مطلوب از آن استفاده نمی‌کنند.»
- جذابیت‌های بعدی در استفاده از پل عابر تاثیرگذار است
«فاطمه قهرمانی» کارشناس ارشد روان‌شناسی معتقد است تنها معضلات فرهنگی نیست که باعث می‌شود برخی افراد تمایلی به عبور از پل عابرپیاده نداشته باشند، بلکه برخی مسائل روان‌شناختی باعث این بی‌قانونی می‌شود. مباحثی مانند فوبیای حضور در فضایی بالاتر از سطح زمین، ترس از ارتفاع و... او در این‌باره می‌گوید: «انسان وقتی به دنیا می‌آید ذهنی کاملاً باز و بدون پیش‌نویس دارد. طی فرایند رشد، اصول تربیتی ناشی از عوامل محیطی، تربیتی و ژنتیک شروع به کار روی این ذهن نانوشته می‌کند. با تکرار، این اصول در ذهن کودک تبدیل به قانون و چهارچوب می‌شود. طرح‌واره‌هایی که بر اساس آن رفتارهای انسان در آینده تضمین و اجرا می‌شود، تبدیل به همان عادت‌هایی می‌شود که انسان ناخودآگاه به‌عنوان مکانیزم دفاعی از آن استفاده می‌کند.» قهرمانی می‌گوید: «وقتی فردی سال‌هاکاری مانند گذر از بزرگراه یا معبر خطرناک را بدون نیاز به تفکر خاصی انجام داده است، ذهنش به این روال عادی و بدون تفکر عادت کرده است.
از همین رو زمان زیادی برای این تغییر روال نیاز دارد. بعضی شهروندان با اینکه به امکانات شهری دسترسی دارند، خیلی راحت خطر را به جان می‌خرند، اما علت این استفاده نکردن از پل عابرپیاده برای برخی، سختی عبور است. مکانیزم دفاعی آنها خود به خود در مقابل این سختی فعال می‌شود و آنها حاضر به کاری ناهنجار می‌شوند. البته ممکن است در گام بعد به این تفکر برسند که کار سختی است، اما مزایایی هم دارد.» این روان‌شناس همچنین جذابیت‌های بصری را عامل تأثیرگذاری در انتخاب مسیر عنوان و اضافه می‌کند: «در خیابان مناظر مختلف باعث تنوع دیداری افراد می‌شود، اما در پل عابرپیاده این تنوع کمتراتفاق می‌افتد یا از نزدیک نیست. در واقع چیزی که به‌طور ناخودآگاه در ذهن برخی می‌گذرد این است که الگوی دیداری جذابی در پل عابرپیاده ندارم که بخواهم سختی‌های استفاده از آن را تحمل کنم.»
قهرمانی، همچنین فوبیای ترس از ارتفاع را عامل دیگری عنوان می‌کند و می‌گوید: «در خیلی از فیلم‌ها اغلب حوادث در ارتفاع اتفاق می‌افتد. این فیلم‌ها باعث می‌شود فوبیای ترس از ارتفاع به مردم قالب شود و مدام این پیش‌بینی‌ها و وسواس فکری را با خودشان نشخوار می‌کنند که نکند این اتفاق برای ما هم بیفتد. این نشخوار در احساس‌شان گنجانده می‌شود و حالت ترس پیدا می‌کنند و ناخودآگاه احساس در رفتارشان هم گنجانده می‌شود. اگر از آنها بپرسید چرا از پل عابرپیاده عبور نمی‌کنید، می‌گویند نمی‌دانیم چرا، اما به دلیل این ترس نهان حاضرند چندمتر مسیر را طی کنند و نرده‌ها را دور بزنند یا از روی نرده‌ها بپرند و رفتار ضد اجتماعی داشته باشند.»
نظر شما