همشهری آنلاین – اشکان جهان‌آرای: بارندگی‌های مناسب طی دو سال اخیر در مازندران سبب شده بود که وضعیت کشاورزی در این استان و همچنین ذخایر آبی به شکل محسوسی بهبود یابد و مازندرانی‌ها در دو سال گذشته کمتر با مشکل کم‌آبی مواجه شوند. اما داده‌های هواشناسی و مرکز ملی خشکسالی نشان می‌دهند که پس از دو سال ترسالی، امسال مازندران مانند بسیاری از نقاط کشور قرار است دوباره شرایط خشکسالی را تجربه کند.
مدیرکل هواشناسی مازندران در گفت‌وگو با همشهری آنلاین از کاهش ۲۳ درصدی بارندگی در مازندران طی هفت ماه منتهی به پایان فروردین خبر می‌دهد و می‌گوید: بر اساس آمارهای مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران طی هفت ماه اخیر نسبت به دوره بلندمدت در کل کشور حدود ۴۲ تا ۴۸ درصد کاهش بارندگی داشتیم که بیانگر قرار گرفتن در وضعیت خشکسالی است.
افزایش تبخیر، کاهش ذخایر آبی
سید محمدرضا رضوی می‌افزاید: البته اگر میزان بارندگی‌ها را نسبت به دوره کوتاه‌مدت و سال قبل مقایسه کنیم این درصد کاهش بسیار بیشتر خواهد بود. سهم مازندران نیز از این کاهش بارندگی نسبت به دوره بلندمدت ۲۳ درصد است.
به گفته رضوی کاهش میزان بارندگی در مازندران ماه‌های اردیبهشت و خرداد بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده و داده‌های مرکز ملی خشکسالی کمتر از حد نرمال و برای تیر ماه در حد نرمال خواهد بود که همزمان با افزایش دما در این ماه‌ها نیز همراه است.
این مسئول با اشاره به افزایش ۲.۶ درجه‌ای دمای هوای مازندران در فروردین ۱۴۰۰ خاطرنشان می‌کند: افزایش دمای هوا نقش بسیار زیادی در تشدید خشکسالی دارد. با بالا رفتن دمای هوا سرعت ذوب برف‌ها در ارتفاعات بیشتر می‌شود و میزان تبخیر آب‌های سطحی افزایش می‌یابد. در نتیجه منابع آبی سطحی زودتر از دست خواهند رفت.
مدیرکل هواشناسی مازندران: بارندگی در مازندران طی هفت ماه منتهی به پایان فروردین ۱۴۰۰ حدود ۲۳ درصد کاهش یافت و در اردیبهشت و خرداد نیز کمتر از حد نرمال خواهد بود.
رضوی می‌افزاید: کاهش ذخایر آبی زیزمینی هم در این وضعیت طبیعتا رخ خواهد داد. وقتی دمای هوا افزایش می‌یابد، درختان و گیاهان برای مقاومت ناچارند آب بیشتری از خاک جذب کنند و طبیعتا این روند به کاهش ذخایر آبی زیرسطحی نیز منجر خواهد شد.
مدیرکل هواشناسی مازندران تصریح می‌کند: ما امسال در مازندران خشک‌ترین فروردین ۵۴ سال گذشته را داشتیم و زمستان ۱۳۹۹ نیز یکی از گرم‌ترین زمستان‌های مازندران بود. با این وضعیت شرایط دشواری از نظر تأمین منابع آبی در پیش است که باید با برنامه‌ریزی درست و مصرف مناسب آب و همچنین مدیریت درست منابع آبی از آن با کمترین مشکل عبور کنیم.
چالش‌های تأمین انرژی
کم‌آبی در مازندران هرچند که با ماهیت طبیعی این استان همخوان نیست، اما پدیده‌ای است که طی یک دهه اخیر به شکل پررنگی این استان را آزار داد و حتی در مواردی سبب شد که ممنوعیت کشت برنج در برخی نقاط شرقی این استان اعلام شود. به همین دلیل خشک شدن شالیزارها پس از کاشت و در فصل رشد نشاها تصویر چندان دور از ذهنی برای کشاورزان مازندرانی نیست.
طی چند هفته اخیر دمای هوا در برخی نقاط مازندران تا مرز هوای تابستانی بالا رفت و حتی سبب شد که امسال کولرها بسیار زودتر از سال‌های قبل و از دهه سوم فروردین روشن شوند. به عبارتی دیگر این شرایط اقلیمی علاوه بر خشکسالی روی مصرف برق نیز تاثیر افزایشی خواهد گذاشت و به احتمال زیاد امسال چالش‌های بیشتری در تأمین برق مورد نیاز مشترکان هم ایجاد خواهد شد. ضمن این که با توجه به تولید برق در نیروگاه‌های برقابی، کاهش بارندگی و کم شدن آب پشت سدها منجر به کاهش تولید برق نیز خواهد شد.
استاندار مازندران با تأیید این موضوع می‌گوید: با توجه به بحران آبی پیش رو که در کل کشور رخ خواهد داد احتمال این که در تولید برق نیز دچار چالش شویم وجود دارد. پیش‌بینی‌های علمی نشان می‌دهد که امسال در سراسر کشور با مشکل کم‌آبی روبرو خواهیم شد و حتی ممکن است برای تهیه آب مورد نیاز برخی شهرها مشکلاتی ایجاد شود.
لزوم مدیریت منابع آب
احمد حسین‌زادگان با بیان این که باید در مدیریت منابع آبی دقت بیشتری داشته باشیم، اظهار می‌کند: کاهش بارندگی تنها دلیل بحران آب نیست. بلکه کافی نبودن زیرساخت‌های آب‌رسانی برای دسترسی به آب سالم و پایدار و کافی نبودن تجهیزات نیز در بروز بحران آب اثرگذار هستند.
نماینده عالی دولت در مازندران به احتمال بروز مشکلات ناشی از کم‌بارشی و خشکسالی در مازندران طی ماه‌های پیش رو اشاره می‌کند و می‌افزاید: درست است که مازندران از نظر دسترسی به منابع آب و شرایط اقلیمی وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها دارد، اما با توجه به وضعیت کلی پیش‌بینی شده برای کشور باید به شکلی در مدیریت منابع آب برنامه‌ریزی شود که دچار چالش نشویم.
استاندار مازندران: طبق پیش‌بینی‌ها امسال در سراسر کشور با مشکل کم‌آبی روبرو خواهیم شد و حتی ممکن است برای تهیه آب مورد نیاز برخی شهرها مشکلاتی ایجاد شود.
وی درباره راهکارهای مد نظر برای مدیریت منابع در مازندران می‌گوید: باید مصرف بهینه انرژی را بیشتر از گذشته جدی بگیریم. بهینه کردن و استانداردسازی زیرساخت‌های آبی و ارتقاء بهره‌وری تجهیزات آبی و شیرآلات در ادارات و منازل، از جمله راهکارهای موثر برای مهار هدررفت آب است که باید جدی گرفته شود. تغییر ساعت کار واحدهای تولیدی برای کاهش مصرف برق در ساعات پیک نیز یکی از راهکارهایی است که برای مدیریت مصرف برق در استان اجرا می‌شود.
حسین‌زادگان با تأکید بر ضرورت توجه به مدیریت مصرف آب و انرژی در استان از رسانه‌ها نیز خواست تا وضعیت پیش رو را با هدف فرهنگسازی در مصرف بهینه به اطلاع جامعه برسانند و در مدیریت وضعیت اثرگذار باشند.
پیامدهای کم‌بارشی طی چند ماه اخیر در مازندران هنوز محسوس نیست. وجود برف در ارتفاعات و آب شدن این ذخایر مهم سبب شده که همچنان منابع آبی در دسترس باشند و نشانه‌های ظاهری خشکسالی به چشم نیاید. اما با فازیش دما در هفته‌های آینده و به ویژه از خرداد و همچنین افزایش حضور مسافران و خوش‌نشینان در مازندران که بالا رفتن میزان مصرف آب و برق را به دنبال خواهد داشت، این اثرات به چشم خواهند آمد.
بیشتر بخوانید:
در یکی از بدترین سال‌های آبی در ایران هستیم
نظر شما