به گزارش همشهری آنلاین به نقل از میزان، پسماندهای پلاستیکی که در طبیعیت رها میکنیم و بدون هیچ توجهی به خطرات آن چه برای انسان و چه برای محیط زیست گیاهی، جانوری و دریایی در طبیعت رها می‌شوند، در واقع رهایی این پسماندها در طبیعت بازگشت آن از طریق مختلف به درون ماست و از چرخه اکوسیستم وارد مواد غذایی انسان می شود، شاید عامل بسیاری از بیماری‌هایی که انسان با آن درگیر است، ناشی از بی‌توجهی خود ما نسبت به محیط اطرافمان است.
در بسیاری مناطق با جانوران خشکی‌زی یا آبزی روبرو می‌شویم که در میان زباله‌های پلاستیکی مثل توری‌ها و طناب‌های پلاستیکی به دام افتاده‌اند. در بسیاری موارد این اتفاق باعث مرگ آن جانور می‌شود. بلعیده شدن مواد پلاستیکی توسط جانوران که با مسدود کردن دستگاه گوارش مرگ جانور را در پی دارد، دیگر معضل پلاستیک برای جانداران است.
نکته مهم آن که تنها برخی از این زباله‌ها راهی سواحل شده و قابل جمع‌آوری هستند، اما بسیاری از آن‌ها به قطعات بسیار ریز تجزیه و به میکروپلاستیک‌ها تبدیل می‌شوند. این میکروپلاستیک‌ها نیز به آب‌های اقیانوسی راه یافته و مشکلات عدیده‌ای برای محیط زیست و آبزیان پدید می‌آورند. آلاینده‌های ناشی از سکوهای نفتی، تردد کشتی‌ها و عملیات استخراج نفت و گاز عمدتاً منجر به ورود آلاینده‌های نفتی به اکوسیستم‌های آبی می‌شوند. از آثار مهم آلاینده‌های با منشا نفت آلودگی‌هایی است که منجر به کاهش آبزیان دریایی و ماهیان می‌شود.
بزرگنمایی زیستی بدین معناست که غلظت این عناصر در طی زنجیره غذایی افزایش می‌یابد؛ بنابر این انسان که در رأس هرم غذایی قرار دارد بیش از سایر موجودات تحت تاثیر قرار می‌گیرد. ورود این مواد پلاستیکی به دریاها و تجزیه آن‌ها به اجزای میکرو پلاستیکی وارد بدن جانوران دریایی و آبزیان شده و از طریق مصرف گوشت ماهی و آبزیان وارد چرخه غذایی انسان می‌شود و سلامت انسان را به خطر می‌اندازد.
به گفته الماسی مدیر کل دفتر آلودگی دریایی، سازمان حفاظت محیط زیست، آلاینده‌هایی که در دریا تجزیه می‌شوند، خطراتی برای سلامت انسان دارند و حتی امکان تغییراتی در چرخه غذایی انسان می‌دهند. آلاینده‌های آلی همانند آفت کش‌ها، ترکیبات PAH و ترکیبات TPH و پلاستکی‌ها و میکروپلاستیک‌ها هستند. فلزات سنگین همانند نیکل، کادمیم و سرب نیز جزو ترکیبات غیرآلی محسوب می‌شود. از جمله مهم‌ترین آلاینده‌های ورودی این بدنه آبی، آلاینده‌های نفتی ناشی از سکوهای متعدد نفتی و حمل و نقل آن است که نیازمند توجه ویژه است.
نفت جذب پوست آبزیان دریایی می‌شود و مقداری از آن رسوب کرده و موجب آلودگی دریا می‌شود، بخشی نیز به صورت لایه نازکی در سطح دریا قرار گرفته و از نفوذ نور خورشید جلوگیری می‌کند.
آلاینده‌های آلی تجزیه‌پذیر هستند، اما تجزیه آن‌ها الزاماً به معنای کم خطر شدن آن‌ها نیست. برخی از مشتقات ناشی از تجزیه نوری، بیولوژیکی و شیمیایی این ترکیبات از ترکیبات والد خطرناک‌تر هستند. اغلب آلاینده‌های غیرآلی همانند فلزات تجزیه‌ناپذیرند و برخی از آن‌ها همانند کادمیوم و جیوه که از جمله سمی‌ترین فلزات محسوب می‌شوند باعث بزرگنمایی زیستی می‌شوند.
برخی محققان و کارشناسان محیط زیست از ورود بیسفنول‌آ به چرخه غذایی انسان، عامل نگرانی و بروز برخی بیماری‌های سرطانی، هشدار می‌دهند. در واقع کارشناسان معتقدند بیسفنول آ که با نام اختصاری بی اچ آ «BhA» نیز شناخته می‌شود ترکیبی آلی است و حاوی دو گروه فنول است. این ماده جزو ساختار چندین پلیمر و افزودنی پلیمری مهم است. بیسفنول که با تولید سالیانه ۲-۳ میلیون تن مونومری مهم در تولید پلی کربنات است، برای اولین بار در سال ۱۸۹۱ شناخته شد. این ماده از تغلیظ استون بدست می‌آید و این واکنش توسط اسید کاتالیز می‌شود.
در مطالعات انجام شده بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ بیسفنول آ در ادرار ۹۵ درصد بزرگسالان دیده شده است. این مقدار در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ در ادرار کودکان ۹۳ درصد بوده است. نوزادانی که با شیرهای صنایع مایع تغذیه می‌شوند هم در زمره افرادی هستند که بیشترین مواجهه را دارند. این در حالی است که مطالعات بسیار دقیق حیوانی نشان می‌دهد در مقادیر بسیار بسیار کمتر نیز این ماده بر روی بدن تاثیر می‌گذارد. ضمنا باید به این نکته توجه داشت که کودکان بیشتر از همه رده‌های سنی در معرض خطرند، چون به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن بیشتر در مواجهه قرار می‌گیرند و از نظر فیزیولوژیک هم آسیب‌پذیرتر هستند.
حسن پسندیده، مدیرکل‌دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست در خصوص ورود مواد پلاستیکی به دریا و محیط زیست تاثیرات مخرب آن برای انسان پیشتر به میزان گفته بود که مواد پلاستیکی با پیامدهای منفی بر اکوسیستم دریایی همراه است، ممکن است که موجودات دریایی پلاستیک‌ها را به اشتباه به جای غذا بخورند و این مساله می‌تواند به سیستم گوارش آن‌ها آسیب شدیدی وارد کند و با عث مرگ و میر جانوران شود. هر ساله ده‌ها میلیون‌ها تُن پلاستیک از مسیر رودخانه‌ها وارد اقیانوس‌ها می‌شوند، دریاها را آلوده می‌کند. همچنین تجزیه پلاستیک‌ها صدها سال زمان می‌برد و کیسه‌ها و اجزای پلاستیکی بلعیده شده توسط حیوانات و جانوران نیز، حتی پس از مرگ و تجزیه اجساد جانوران، باز هم سالم باقی می‌مانند و حیات جاندار دیگری را به خطر می‌اندازند.
احمدرضا کهن دارای مدرک دکترا و پژوهشگر عرصه محیط زیست در برخی رسانه‌ها اظهار کرده بود که بخش عمده پلاستیک مصرفی در جهان برای بسته‌بندی به کار برده می‌شود. ساختمان‌سازی و صنایع دیگر از جمله خودروسازی از دیگر مصرف‌کنندگان عمده پلاستیک هستند. از مزایای پلاستیک، قابلیت بازیافت آن است. متاسفانه به دلایل فرهنگی و دانش ناکافی در مورد مسائل محیط زیستی و مهمتر از آن عدم صرفه اقتصادی در بسیاری موارد، بازیافت پلاستیک به شکلی که باید صورت نمی‌گیرد.
وی ادامه می‌دهد: تجمع مواد پلاستیکی به ویژه ظروف یک بار مصرف، بطری‌ها و پاکت‌های پلاستیکی در گوشه و کنار طبیعت نشان از بی‌توجهی یا کم توجهی به خطرات ناشی از این مواد برای انسان و سایر موجودات زنده است.
مواد پلاستیکی قابلیت تجزیه توسط موجودات زنده از جمله میکروب‌ها را ندارد و یا سرعت تجزیه آن‌ها بسیار پایین است و به همین علت برای سالیان طولانی در طبیعت باقی می‌مانند. با این وجود عوامل فیزیکی مثل نور خورشید باعث خرد شدن مواد پلاستیکی به ذرات ریزتر و ریزتر می‌شود. زمانی که قطر این ذرات به کمتر از ۵ میلیمتر برسد به آن‌ها میکروپلاستیک یا ریزپلاستیک گفته می‌شود. در ظاهر پلاستیک از محیط حذف شده است، ولی در واقع آن‌ها به نقطه‌ای رسیده‌اند که می‌توانند سلامت انسان را به خطر بیندازند.
نظر شما